'Gandería mariña': fonte de consumo, de emprego e de biodiversidade

Máis da metade dos produtos do mar que se consumen proceden de 'granxas'
Un buzo repara una red de una jaula de cultivo de peces en mar abierto
photo_camera Un buzo repara una red de una jaula de cultivo de peces en mar abierto

Máis da metade dos produtos mariños que se consomen no mundo proceden xa de granxas , instalacións que garanten produtos frescos na cesta da compra, pero que son tamén unha fonte de riqueza, emprego e de biodiversidade. A gandería mariña (acuicultura) superou por primeira vez en 2013 á pesca no mundo, e España consolidouse como o país cun maior volume de produción da UE, con case 5.000 establecementos que empregan directamente a unhas 20.000 persoas, segundo datos da Asociación Empresarial de Produtores de Cultivos Mariños en España (Apromar).

Pero ademais, moitas destas instalacións (máis do 5% en España) atópanse dentro de Natura 2000 e practicamente todas están nas proximidades dalgún espazo incluído nesa rede europea creada para asegurar a conservación da biodiversidade. Os estudos corroboraron, por exemplo, que a acuicultura mariña que se practica no Levante actúa como foco de atracción e como zona de alimentación de numerosas aves mariñas e costeiras e proporciona un servizo ecolóxico relacionado directamente co mantemento de especies protexidas como o paíño europeo, a gaivota de Audouin ou o charranciño común, que se alimentan nas zonas próximas ás gaiolas.

De feito, segundo explicou o xerente de Apromar, Javier Ojeda, numerosas granxas serviron para consolidar moitos dos valores naturais que se quixeron salvagardar ao catalogar os espazos como Zona de Especial Protección para as Aves (Zepa) ou Lugar de Interese Comunitario (LIC) -figuras previstas na rede Natura 2000-. "A acuicultura estaba antes, e o bo estado de conservación da natureza é o que deu lugar a ese nomeamento", sinalou a Efe Javier Ojeda, quen defendeu a compatibilidade e a convivencia entre acuicultura e conservación; máis aínda, a sinerxía positiva que xurdiu entre ambas.

O xerente de Apromar (unha organización que agrupa a medio centenar de empresas e a varias asociacións rexionais) insistiu en que as dúas partes (os propietarios das instalacións pero tamén as administracións responsables da rede Natura 2000) deben facer unha xestión correcta para asegurar esa convivencia e fomentar o desenvolvemento sostible. "Unha zona Natura 2000 é unha área onde ten que haber actividade económica, onde ten que haber emprego, desenvolvemento económico e social", segundo o responsable desta organización profesional, que insistiu en que as administracións públicas fan en ocasións interpretacións "excesivamente esixentes" e que non se corresponden cos valores naturais que se pretenden protexer.

Javier Ojeda observou que o negocio dos acuicultores "está na auga" e son polo tanto os primeiros interesados en asegurar a calidade ambiental das súas granxas, pero denunciou que as esixencias ambientais que se piden a estes profesionais non son equiparables ás doutros sectores que inflúen tamén na calidade da auga, como o turístico ou a propia administración pública, que en ocasións -dixo- verte ao mar residuos en moi malas condicións.

O litoral español está salpicado de exemplos da convivencia entre a gandería mariña e a conservación, desde Galicia, onde existen varias reservas de pesca cun elevado valor económico e natural grazas ás granxas de acuicultura, ata a contorna de Doñana ou a Bahía de Cádiz, cuxas marismas existen hoxe grazas en gran parte ás salinas e ás granxas de acuicultura que aseguraron a lámina de auga que atrae a miles de aves.

O proxecto Aquabird, executado pola Universidade de Cádiz e financiado pola Fundación Biodiversidade -dependente do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente-, permitiu coñecer a relación que existe entre moitas poboacións de aves mariñas e as instalacións de acuicultura que están na rede Natura 2000 e comprobar o papel que xoga esta actividade económica na conservación da diversidade ornitolóxica. A conclusión é que as zonas onde se desenvolve acuicultura dunha forma sostible non só contribúen a manter a maior parte desa riqueza biolóxica senón que se potencia ademais a importancia das zonas de especial protección para as aves.

A rede europea Natura 2000 non pretende converter os seus espazos (uns 2.000 en España) en reservas estritas onde estean excluídas as actividades humanas senón favorecer o desenvolvemento sostible. Por iso acuicultura e conservación avanzan necesariamente da man, porque é unha actividade que na maioría dos casos se desenvolve en espazos de dominio público e que necesita a calidade ambiental para asegurar o bo estado de saúde dos animais que representan xa unha porcentaxe moi importante da cesta da compra en España.

Comentarios