Os cambios introducidos na factura da luz o 1 de xuño para incitar aos fogares a trasladar o seu consumo á madrugada, fins de semana e festivos nacionais para aforrar algo seguen alimentando a polémica. A Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC) destapou que varias comercializadoras do mercado libre inflaron —nalgúns casos ata nun 30%— unha parte do recibo que non tiñan que tocar: o custo da enerxía, que xa está polas nubes.
En liña co que aconteceu para os usuarios do prezo voluntario ao pequeno consumidor (PVPC), as eléctricas tiñan o deber de adaptar os contratos exclusivamente na parte ligada aos compoñentes regulados. Isto é, a que engloba as peaxes de acceso ás redes de transporte e distribución, que fixa a CNMC, e os cargos que establece o Goberno e que supoñen repercutir conceptos como os incentivos ás renovables, os pagos por capacidade, as axudas da interrumpibilidad ás industrias electrointensivas, ou as anualidades polo déficit que arrastra o sistema eléctrico.
Estas manobras foron detectadas polo organismo que preside Cani Fernández no transcurso do seguimento que realizou para comprobar a adaptación dos contratos. Nunha primeira análise, solicitou información ás 25 comercializadoras con maior cota por número de subministracións en baixa tensión no mercado liberalizado (copan o 91%). Pediulles información sobre os prezos facturados antes e despois do 1 de xuño a clientes elixidos aleatoriamente.
Segundo os últimos datos do superregulador, no terceiro trimestre contabilizábanse 18,69 millóns de contratos selados con comercializadoras libres en España fronte a 10,9 millóns da PVPC. Galicia, que segue sendo a única comunidade na que o mercado regulado ten maior peso e onde os consumidores son menos propensos a cambiar de contrato, contaba con 1,85 millóns de puntos de subministración con PVPC fronte a 780.207 con tarifas liberalizadas.
A CNMC avisa ás eléctricas que non fagan o que toca de que emprenderá accións na súa contra
A investigación de Competencia permitiu constatar que, aínda que "a gran maioría" das enerxéticas trasladaron adecuadamente a variación nas novas peaxes e cargos, un grupo aproveitou para introducir, ademais, "un incremento no custo da enerxía. A cuestión é que "só puntualmente" algunhas empresas informaron "de xeito transparente e comprensible" ao cliente enviando unha comunicación específica e recordándolle a posibilidade de rescindir o contrato sen penalización.
No resto de casos, o cambio fíxose de forma encuberta, indicando unicamente ao usuario que se procedeu a adaptar o recibo para recoller a variación dos compoñentes regulados. E o máis flagrante foi que nalgúns recibos o termo de enerxía medio facturado chega a ser un 30% superior ao que correspondería, indica Competencia, que eludiu revelar a identidade das compañías.
En consecuencia, o ente ordenoulles que refacturen aos seus clientes, apliquen o prezo que corresponde de acordo ás novas peaxes e cargos e informen de xeito "transparente". O 29 de xullo, na data de emisión do informe, "moitas comercializadoras" xa realizaban regularizacións.
A CNMC, que agora analiza información de 18 compañías máis, avisa ás eléctricas que non fagan o que toca de que emprenderá accións na súa contra xa que estas infraccións son consideradas graves e levan aparelladas multas de ata 6 millóns, seguindo a Lei do sector eléctrico.
A CNMC centrou o estudo no mercado libre —para o que en abril ditou unhas recomendacións sobre a aplicación dos cambios— visto que, para os usuarios da PVPC, a forma de adaptar os contratos xa se detallou por decreto.
A Ocu chama aos fogares a pedir compensacións
As prácticas desveladas por Competencia levaron onte á organización de consumidores Ocu a recordar que en xuño xa denunciou que, no mercado libre, as comercializadoras estaban a aplicar subidas de ata o 27% tras comparar ofertas de tarifas liberalizadas 2.0 TD. Ante unhas manobras que cualifica de feito "grave", a Ocu reclama á CNMC que faga pública a lista de enerxéticas que cometeron "irregularidades" e que impóñanselles "sancións coa máxima dureza".
Ademais, recomenda aos fogares con contrato liberalizado que "comproben se a súa comercializadora comunicoulles de forma adecuada" a aplicación dos novas peaxes e cargos. No caso de que fallase a transparencia, a organización aconsella reclamar a aplicación da tarifa correcta e "a devolución das cantidades cobradas de máis".
Tamén dirixiu un escrito a Competencia Facua, que tacha de inaceptable "a falta de transparencia " do ente que preside Cani Fernández por non desvelar a identidade das compañías que "inflaron ilegalmente o prezo da enerxía, aproveitando a adaptación das facturas aos novos tramos horarios".
Despois de que Podemos instase a Teresa Ribeira a limitar o que cobran as centrais nucleares e hidráulicas, a ministra para a Transición Ecolóxica renderá contas o luns no Congreso sobre a escalada da electricidade.
