A RAG ratifica a Carvalho Calero como homenaxeado nas Letras Galegas 2020

O autor recibirá este recoñecemento tras varios anos optando a el sen éxito

Ricardo Carvalho Calero. ARCHIVO
photo_camera Ricardo Carvalho Calero. ARCHIVO

O prestixioso escritor e controvertido lingüista Ricardo Carvalho Calero (Ferrol, 1910 - Santiago de Compostela, 1990) será o homenaxeado na celebración do Día das Letras Galegas do ano 2020, despois de varios anos optando sen éxito a este recoñecemento.

Así o decidiu na maá deste sábado o pleno da Real Academia Galega (RAG), reunido na súa sede na Coruña, desde a que transmitiron a súa decisión de agraciar a esta figura destacada da literatura galega, que ademais exerceu ao longo da súa vida como filólogo, académico e político.

ACHEGAMENTO DO GALEGO AO PORTUGUÉS. Ademais, o propio presidente da RAG, Víctor Fernández Freixanes, confirmou que aceptarán as dúas grafías utilizadas para escribir o nome do autor: tanto a estándar Carballo Calero como a reintegracionista Carvalho Calero, empregada polo propio escritor nos últimos anos da súa vida, que dedicou a unha defensa activa do achegamento da lingua galega ao portugués.

Precisamente esta faceta do futuro homenaxeado foi a que espertou polémica ao redor da súa figura e propiciou que se postergase o seu recoñecemento na principal festa da lingua galega, na que a maioría dos seus coetáneos xa foran premiados.

Freixanes aclarou este mesmo sábado que a lingua galega está xa o suficientemente "consolidada" como para premiar a un autor que defendía un sistema distinto ao utilizado actualmente e defendeu que xa se pode "falar destas cousas con absoluta naturalidade".

Así mesmo, en canto ao uso de dúas grafías distintas para escribir o nome de Carvalho Calero, dixo "respectar" a posición do escritor, aínda que indicou que a RAG utilizará a estándar por ser a validada na actual ortografía do galego.

TRAXECTORIA. Polémicas lingüísticas e políticas aparte, Carvalho Calero foi unha das figuras máis relevantes da cultura galega da segunda metade do século XX e un dos personaxes singulares da historia do movemento galeguista.

Ao longo da súa traxectoria, colaborou na histórica revista Nós e formou parte do Seminario de Estudos Galegos, dúas pezas crave da cultura galega de principios de século; ademais de participar na creación do Partido Galeguista e no proceso de redacción do Estatuto de autonomía de Galicia aprobado en 1936.

Este papel activo fixo que fose xulgado tras a vitoria do bando franquista na Guerra Civil española -na que loitou xunto ás forzas republicanas- e, aínda que puido escapar á pena capital, foi condenado a prisión e o réxime ditatorial instalado forzouno a un exilio interior no que se dedicou activamente á recuperación do idioma galego e a creación de estruturas para facilitar o seu coñecemento e difusión.

Durante a posguerra, na que lle estivo prohibido ocupar calquera tipo de cargos públicos, exerceu como profesor e implicouse en coleccións literarias, sen abandonar a súa faceta académica mediante a publicación de distintos estudos e achegas.

Carvalho Calero, que nos anos finais do franquismo destacou polo seu traballo tanto na creación literaria como na crítica e na investigación filológica, chegou a formar parte da Real Academia Galega e, en 1972, converteuse no primeiro catedrático de Lingua e Literatura Galegas.

No tramo final da súa vida, como residente en Santiago de Compostela, cultivou con intensidade outros campos como o articulismo ou as colaboracións en prensa escrita.

Todo este labor mereceulle distintos recoñecementos ao longo da súa vida, entre os que destacan a concesión da Medalla Castelao en 1984.

OBRA. A súa obra literaria foi igualmente prolífica e suma preto dunha vintena de publicacións en varios xéneros, incluíndo a narrativa, a lírica ou a dramaturxia.

A novela A xente da Barreira (1951) é considerada a primeira escrita en galego durante a posguerra, mentres que unha das súas últimas obras, Scórpio (1987), na que retrata á xeración dos vencidos na Guerra Civil, é recoñecida como un dos mellores traballos nesta lingua do pasado século.

Como obras poéticas destacan Vieiros (1931), Poemas pendurados dun cabelo (1952) ou a antoloxía Pretérito imperfeito (1980); mentres que no campo do teatro enmárcanse dous dos seus traballos: Catro pezas: A sombra de Orfeo, Farsa das zocas, A arbre, Auto do prisioneiro (1971) e Teatro completo (1982).

Igualmente recoñecido é o seu ensaio Historia da literatura contemporánea galega (1963), unha obra de historiografía literaria que a RAG considera o esforzo de sistematización da literatura galega "máis ambicioso e significativo da segunda metade do século XX" e que completa unha traxectoria que inclúe estudos sobre Rosalía ou sobre Castelao.

Carvalho Calero é ademais autor de numerosos traballos didácticos, como Gramática elemental do galego común, obra publicada nos anos 60 e referencia para a aprendizaxe do idioma das seguintes xeracións, ou os seus volumes en defensa do reintegracionismo editados a partir de finais da década dos 70.

Tras o anuncio efectuado na mañá deste sábado pola RAG, a Xunta de Galicia remitiu un comunicado no que celebra a decisión de adxudicar o Día das Letras Galegas a Carvalho Calero e no que destacan especialmente o labor docente levada a cabo polo literato.

Pola súa banda, a Associaçom Galega da Língua (AGAL), de corrente reintegracionista, manifestou a súa "inmensa alegría" pola elección de Carvalho Calero para esta homenaxe dada o seu gran traballo en favor da lusofonía, ademais de animar á RAG a admitir e a debater sobre o achegamento do galego ao portugués.

Comentarios