Benedicta Sánchez, do Corgo, ten 83 anos e un salero a proba de alfombras vermellas. Ata que rodou O que arde nos Ancares nunca actuara ante unha cámara e nunca fixera cine. Ninguén o diría ao vela este martes ao pousar ante decenas de fotógrafos no Festival de Cannes.
A súa vida cambiou hai uns meses cando se cruzou no camiño de Óliver Laxe, que este martes asistía riseiro ao nacemento dunha estrela fulgurante que non se deixou amedrentar polos flashes en Cannes, onde a película se converteu na primeira que se proxectou en lingua galega na historia do certame.
Coa súa media melena gris, un xuvenil vestido longo e o seu blazer claro, Benedicta conquistou coa súa desenvoltura -marcouse ata pasos dunha muiñeira - e malgastou simpatía ata lograr eclipsar ao mismísimo Oliver Laxe.
Alí, en Cannes, meca do cine desde 1946 cando se creou un festival polo que desfilan cada ano as actrices e actores máis rutilantes do firmamento cinematográfico, Benedicta converteuse por un día nunha estrela sen perder a súa autenticidade nin de vista a súa casa.
"¡Cando me vexan no Corgo en televisión!, miña nai da miña alma", espetou ao xornalista Carlos del Amor de TVE durante a entrevista para o Telexornal.
"Alí son unha vellouqueira, cunha aixada, cavando, cortando silvas, pois iso", resumiu esta octoxenaria vitalista ante a atención mediática da que era obxecto.
Benedicta Sánchez non era a única lucense en Cannes. Á súa beira, outro actor amateur, o fonsagradino Amador Arias, que como confesou a El Progreso horas antes da presentación "a experiencia de rodar por primeira vez foi fenomenal". "Óliver fai que dependas de ti mesmo, non te martiriza, é cariñoso, sabe explicar e non levanta a voz a ninguén".
O director galego si se move como na casa no Festival de Cannes, ao que regresa este ano por terceira vez con O que arde, unha película que homenaxea aos seus antepasados e cumpre a súa premisa de que "facer cine é imaxinar o mundo no que queres vivir".
Para rodar O que arde recorreu a dous intérpretes non profesionais: "Non eran actores, pero sono. Se a película está aquí é grazas a eles. Aparentemente non sucede nada, pero enchen a imaxe, teñen aura, teñen algo que fai que lles collas agarimo", sostén o cineasta.
E, como nas súas anteriores películas, a natureza ocupa neste último filme un lugar destacado, que evidencia a pequenez do home fronte a ela, aínda que a vida na cidade fíxolle perder esa perspectiva á maioría.
"Paréceme que temos unha vida de zombis, totalmente enaxenada. Facer cine é imaxinar o mundo no que queres vivir e rodar alí onde queres vivir. E o meu camiño é cada vez perderme máis nese val", engade Laxe, seguro de que nun futuro instalarase na zona.
A súa longametraxe segue a Amador (Amador Arias), un pirómano que volve á casa tras cumprir dous terzos da súa condena. A súa nai (Benedicta Sánchez) e as súas tres vacas espérano no pobo, onde a rutina se instala ata que un novo incendio fai explotar a calma.
"O lume é un espello ao que cada personaxe se mira e onde cada espectador se vai mirar. Ten algo paradoxal: é belo e é cruel. Ao mesmo tempo, é innegable que hipnotiza, embriaga, é dunha beleza extrema. E é innegable o seu poder destrutivo", explica o director.
Laxe, galego aínda que nacido en París en 1982, rodou na aldea onde naceu a súa nai e el pasaba os veráns de neno: Os Ancares, un lugar de catro casas no que retrata coa súa cámara "eses xestos milenarios, eses hábitos, esa órbita do rural" na que se criou.
Faino en galego, porque se comezase a exporse se por razóns comerciais debería tela rodado en español, engade, "non estaría en Cannes": "A xente non entende que ser pragmático é realmente non selo. Eu sospeito do camiño fácil como do demo".
A súa aposta por un cine persoal ata agora non lle fallou. Todos vós sodes capitáns e Mimosas, as súas dúas primeiras obras, gañaron respectivamente o premio da crítica internacional e o gran premio na Quincena de Realizadores e a Semana da Crítica, seccións paralelas do festival.
O que arde estreouse este martes en Un Certain Regard, a segunda en importancia nun certame "no que hai sitio para o milagroso, onde David ás veces ri de Goliat". Porque aínda que Laxe non cre estar fóra do sistema, é consciente de que o seu cine afástase dos canons do comercial.
"En España o cine está moi polarizado. Non me gusta esta dialéctica entre cine comercial e de autor. Hai cine comercial, pouco, que ten moita luz, e do mesmo xeito hai un cine de autor feito con pouco amor e dunha forma moi oportunista. A min gústame un cine con alma, e en España telo que facer nas marxes". Estar en Cannes, di satisfeito, demostra "que se pode facer un cine esencial con perspectiva de mercado, coas ferramentas da industria".
O seu próximo proxecto, unha road movie psicodélica entre Europa e Mauritania, desvíase temporalmente dese obxectivo. E o seu futuro máis inmediato lévao o venres á gala de clausura de Un Certain Regard.
