O equipo de investigadores responsable das intervencións no xacemento paeolítico de Cova Eirós, no Concello de Triacastela, en Lugo, fixo balance este venres dos traballos do bienio 2015-2016 para informar de que, segundo as dataciones máis recentes, "moi posiblemente" neste espazo habitaron "os últimos neandertales en pártea Norte" da Península Ibérica.
Así o expuxo o catedrático e director científico do proxecto –que encabeza o Grupo de Estudos para Prehistoria do Noroeste da USC–, Ramón Fábregas Valcarce, quen destacou as "características singulares" que presenta esta cova, xa que "é un dos 20 xacementos" peninsulares onde coexistiron os neandertales cos Homo sapiens, que entraron na Península polos Pireneos e foron avanzando cara ao Sur.
Entre outras singularidades que mostran o "gran interese" deste xacemento no que houbo osos das cavernas atópanse aspectos xeolóxicos, paleontológicos e paleoambientales. A modo de exemplo, atopáronse restos de "unha das poucas fogueiras que se coñecen no Paleolítico medio".
A día de hoxe a escavación atópase no nivel 3, datado no Paleolítico medio, coa recuperación de máis de 10.000 rexistros
As últimas escavacións datan entre 39.000 e 41.000 anos –nun principio críase que podían alcanzar case os 100.000 anos, que agora se rebaixan– as primeiras presenzas de comunidades prehistóricas. Comezan cos últimos grupos de neandertales, aos que seguen os grupos de cazadores do Paleolítico superior, os primeiros agricultores do Neolítico e incluso hai rexistros de actividade ata a Idade Media, con cerámica do século XI, onde houbo "unha ocupación intensa".
Actualmente, a escavación atópanse no nivel 3, datado no Paleolítico medio, coa recuperación de máis de 10.000 rexistros e pezas na cavidade, mentres analizan ferramentas, modos de vida e condicións climátias.
O ADORNO MÁS ANTIGO DE GALICIA. Un aspecto "moi interesante" de Cova Eirós é que conta con manifestacións de arte rupestre marcada polo "simbolismo". En concreto, atopouse "o obxecto de adorno máis antigo de Galicia", trátase dun colgante feito co dente dun raposo de 26.000 anos de antigüidade. A isto únese, a arte parietal atopado, dos últimos momentos do Paleolítico superior, con murais de fai máis de 10.000 anos de antigidade, "a máis antiga do país".
Nesta presentación tamén participaron o codirector do proxecto, Arturo de Lombera; o decano da Facultade de Xeografía e Historia, Francisco Durán, e a directora xeral de Patrimonio Cultural, María del Carmen Martínez Insua.
Segundo explicou Fábregas aínda hai pendente "máis de metro e medio" de recheo pendente de escavar
TRABALLO FUTURO. Aínda que non foi ata os anos oitenta do pasado século cando se achou o xacemento, o ano 2008 figura como clave ao iniciarse as escavacións, e, desde entón, avanzouse nuns traballos que continuará en próximos anos –en colaboración co Institut Catal de Paleoecologia Humana i Evolució Social (Iphes)–.
De tal forma, Ramón Fábregas subliñou que os traballos futuros pasan, por unha banda, por unha documentación "exhaustiva" da arte parietal, de "difícil conservación", para o que se traballa con especialistas –con novas técnicas como a fotogrametría–, de face a medidas de mantemento duns murais de máis de 10.000 anos.
Doutra banda, "seguirase traballando na secuencia do xacemento", pois "está extraordinariamente ben documentado" o momento "crave" de "transición" entre os neandertales e o home moderno. Este extremo permitirá coñecer as "causas" da súa desaparición, se debeu a un agravamento do clima ou a competencia dos Homo sapiens chegados á rexión.
De feito, segundo explicou Fábregas aínda hai pendente "máis de metro e medio" de recheo pendente de escavar. A isto únese a análise de "unha das mellores coleccións de cerámicas medievais contextualizadas". Todo iso, nun xacemento da área oriental de Galicia, unha zona "moito menos estudada" que o resto da Comunidade.
