A Consellería de Medio Ambiente inclúe entre os seus obxectivos a supresión de puntos de vertedura incontrolados, un problema que persiste en Galicia. Sen ir máis lonxe, o departamento autonómico eliminou 37 depósitos de lixo destas características o ano pasado na provincia de Lugo. Estaban localizados nos municipios de Abadín, A Pobra de Brollón, Cervo, Folgoso do Courel, Pantón, Rábade, Ribas de Sil e Triacastela.
A Xunta desenvolve unha campaña continuada para identificar e erradicar estes focos, nos que se van acumulando residuos sólidos de distinta natureza co prexuízo que isto ocasiona para a contorna desde un punto de vista ambiental e estético. En moitas ocasións actúa a instancias dos propios concellos.
Outro dos grandes fitos da actividade ambiental en Galicia nos últimos anos, tras a creación de Sogama, foi a eliminación total de centos de vertedoiros non autorizados de residuos que dependían dos concellos. Este era un dos obxectivos incluídos no Plan de Xestión de Residuos Urbanos de Galicia 2010-2022, que se alcanzou no ano 2013 co peche do último vertedoiro municipal do territorio galego en Negueira de Muñiz.
Desde entón, todos os concellos están adscritos aos modelos de xestión de residuos urbanos de Galicia e, xa que logo, xestionan os seus lixos nunha das tres plantas de tratamento integral.
Ademais, en Galicia funcionan actualmente con autorización catro vertedoiros de residuos industriais e non perigosos. Son os situados en Areosa (Cerceda), da empresa Daorje Ambiental; As Pías (Sobrado dous Monxes), pertencente á firma Xestan Ambiental; Grixoa (Santiago), de Sertego Servizos, e o centro das Somozas, de Xiloga.
2000: Peche dos vertedoiros de Lourenzá, Mondoñedo, Quiroga e Ribadeo.
2001: Antas de Ulla, Chantada, Foz, Monforte, Monterroso, O Saviñao, Pantón, Sober e Taboada.
2002: A Pobra do Brollón, Bóveda, Burela, Lugo e Rábade.
2003: A Pontenova, Cospeito, O Incio, Ribas de Sil, Riotorto, O Valadouro e Viveiro.
2004: A Pastoriza, Láncara, O Vicedo e Ourol.
2005: Abadín, Becerreá, Carballedo, Portomarín, Samos y Sarria.
2006: Muras e Palas de Rei.
2007: Castroverde.
2008: Folgoso do Courel.
2009: O Corgo e Triacastela.
2010: Baleira e Baralla.
2011: A Fonsagrada, Meira, O Páramo, Paradela, Pedrafita do Cebreiro e Pol.
2012: As Nogais.
2013: Pecha o vertedoiro de Negueira de Muñiz, o último de Galicia.
Os malos cheiros desesperan en Sobrado
O vertedoiro de residuos industriais e non perigosos das Pías, en Sobrado dos Monxes, suscita queixas de veciños nos núcleos próximos polos seus malos cheiros. Este centro de xestión, propiedade de Gestán Ambiental, ten licenza da Xunta desde 2008. Nos últimos anos recibe os refugallos —residuos non recuperables— de Nostián, a planta de compostaxe que procesa os residuos da Coruña e do Consorcio das Mariñas. O tráfico de camións na zona é constante.
Logo de máis de dez anos en funcionamento, a antiga canteira das Pías está saturada e a empresa concesionaria solicitou a ampliación do vertedoiro cun novo vaso de 530.096 metros cúbicos de capacidade. A creación desta planta xerou protestas, pero os veciños subliñan que as cousas non van cambiar agora. "Se antes non ou logramos, pouco temos que facer xa", asegura Esther Gómez, veciña de Vilariño.
A proximidade do vertedoiro nacemento do río Mandeo e ao arroio das Pías é outra das preocupacións dos veciños, ás que tamén se une o BNG. O deputado autonómico do Bloque Xosé Luís Rivas, ‘Mini', denuncia o perigo da vertedura de lixiviados "desde ou vaso do vertedoiro".
Un portavoz de Gestán asegurou que non cae unha soa pinga de liquido fóra do recinto, que conta cun dos mellores sistemas de selado. As instalacións son obxecto de constantes inspeccións pola Consellería de Medio Ambiente.
Rivas precisa que a Xunta aproveitou as protestas e a denuncia ante Fiscalía das irregularidades no vertedoiro de Miramontes (Grixoa) e prohibiu que levasen alí rexeitamentos de Nostián, por superar os máximos de contido orgánico disolto. Por iso ve "chocante" que se envíen eses mesmos rexeitamentos a Sobrado, sen que as inspeccións de Medio Ambiente detecten anomalías. "A diferenza é que alí se fixo unha plataforma veciñal e aquí non", agrega.
O Consorcio dás Mariñas adxudicou a Gestán os rexeitamentos de Nostián a 31 euros por tonelada. A Coruña paga 42 euros por un tipo de lixo e 44 para outro. O custo é inferior ao de 55 euros ofertado por Sogama.
Rivas alerta do risco para a saúde das verteduras dunha depuradora na zona «aos regachos que forman ou Vilarcobo, afluente do Mandeo», en Grixalba.
