O estado de abandono e desatención do patrimonio cultural de Lugo xera situacións que producen ruborizo. A ruína de fortalezas medievais como a de Caldaloba, en Cospeito, é motivo de denuncia e preocupación por parte dunha vintena de colectivos lucenses, liderados pola fundación Manuel María, pero non é un caso único. á recente polémica no Parlamento galego sobre a súa posible compra e restauración por parte da Xunta, a proposta do BNG, únese agora unha moción máis ampla do grupo socialista da Deputación que esixe ao Goberno galego "que cumpra ca súa obriga de conservar ou patrimonio cultural de Lugo".
Nunha conxuntura similar á da torre de Caldaloba atópanse as de Amarante, en Antas de Ulla, ou a de Castroverde, entre outras. Becerreá tivo recentemente a dubidosa honra de ser o lugar onde se vendeu un mosteiro do século XV, anexo á igrexa de Penamaior, polo prezo dun piso. Un particular adquiriuno por unha cantidade lixeiramente superior aos 200.000 euros. O cambio de propiedade, que exclúe a monumental igrexa, efectuouse sen que a Xunta exercese o seu dereito de retracto contemplado na Lei de Patrimonio Cultural.
Hai monumentos con mellor sorte, como o castelo de Doiras, en Cervantes, rehabilitado pola fundación Xosé Souto Fión, ou o antigo palacio episcopal de Diamondi, en O Saviñao, anexo á igrexa románica. A Xunta encárgase da súa restauración para crear o primeiro albergue xacobeo público do Camiño de Inverno.
O grupo provincial do PSOE demanda a elaboración dun informe sobre a situación do patrimonio cultural da provincia para deseñar un plan global, así como o incremento das partidas orzamentarias destinadas a restauración. Os socialistas piden unha liña de axudas destinada aos propietarios privados de patrimonio BIC, así como accións de inspección que garantan que estes cumpran " as obrigas que lles marca a normativa". Tamén esixen o compromiso de exercer o dereito de tenteo e retracto "para recuperar bens catalogados", segundo explica a portavoz socialista, Pilar García Porto.
O gasto en conservación do patrimonio cultural antóllase insuficientes. A provincia, con varios bens catalogados como Patrimonio da Humanidade e máis de 130 Bens de Interese Cultural, percibe nos orzamentos autonómicos deste ano 1,2 millóns de euros, o equivalente ao 0,01% do total.
SITUACIÓN COMPLEXA. A restauración dos bens patrimoniais da igrexa adoita ser obxecto de convenios, pero os trámites complícanse se están en mans privadas. Así o recalcan tanto Alberte Ansede, da fundación Manuel María, como Manuel Muñiz, de Amigos de Patrimonio de Castroverde. Este último concello iniciou fai máis de dez anos os trámites para a cesión da torre polas familias propietarias, como os Fernández de la Vega e os Díaz Castroverde, "pero aínda non se chegou a un acordo con todos". Esta demora agudiza a progresiva deterioración do monumento. "Hai ano e medio caeu uns dous muros do adarve circundante", apunta Muñiz. A Xunta bipartita consignou 144.000 euros para facer prospeccións arqueolóxica na contorna, que finalmente non se realizaron.
Os colectivos que demandan a rehabilitación da torre de Caldaloba obtiveron o permiso dos donos da leira para limpar de maleza a contorna. Esta acción reivindicativa, "permitirá unha maior accesibilidade e que vos visitantes poidan ver mellor a fortaleza, dentro do pésimo estado non que se atopa a fortaleza", indicou Ansede, quen subliñou que a plataforma de asociacións seguirá mobilizándose para "reclamar que a Administración e vos propietarios cheguen a un acordo". Ademais está prevista unha publicación para divulgar a historia da torre, en cuxos muros resistiu Constanza de Castro, filla de Pardo de Cela, despois de que os Reis Católicos decapitasen ao seu pai.
Castroverde A torre aínda é privada
Tras unha década de xestións, o Concello de Castroverde non alcanzou un acordo de cesión con todos os propietarios da torre medieval para proceder ao seu arranxo como ben público.
Becerreá Penamaior, a prezo de piso
O mosteiro de Penamaior, do século XV, foi adquirido por un lucense por algo máis de 200.000 euros. A igrexa do século XII, propiedade do Obispado, non se incluíu na transacción.
Doiras Obras de arranxo en setembro
A fundación Xosé Souto de Fión encargarase de restaurar o castelo de Doiras, en Cervantes, para mellorar a súa accesibilidade e polo en valor. As obras comezarán en setembro.
