A estabilidade é a nota predominante na maioría dos concellos lucenses cando xa transcorreu un ano desde a constitución das corporacións. As excepcións son Monterroso, con dúas coalicións frustradas nestes doce meses, e Vilalba, tras a recente ruptura do goberno. As diferenzas políticas e persoais tensionan a actividade no Valadouro, onde PSOE e BNG foron incapaces de chegar a un acordo. A hostilidade preside as relacións entre Camiña Sarria, encabezada polo alcalde Claudio Garrido, cos socialistas e, en menor medida, co Bloque. Os pactos puntuais son a tónica habitual no Corgo, onde romperon PP e Cs, e en Burela, onde os nacionalistas non lla coaligaron co PSOE. En Mondoñedo, a renuncia da popular Elena Candia para encabezar a lista do PP por Lugo ás autonómicas propiciou un cambio na alcaldía. O seu sucesor foi Manuel Otero Lugilde.
¿Terceira crise en Monterroso?
O Concello monterrosino é un caso único en España, con dous cismas no executivo en menos de doce meses. E aínda podería chegar un terceiro terremoto institucional en función do fallo que emita o xulgado do Contencioso número dous de Lugo sobre a expulsión do rexedor, Antonio Gato (na imaxe), do grupo Independentes por Monterroso (IxM). A decisión xudicial pode abrir as portas a unha moción de censura se o mandatario é apartado do grupo. Esta é inviable agora, xa que os seus compañeiros de lista incumprirían a lei antitransfuguismo.
Antonio Gato cesou dos seus cargos aos tres concelleiros de IxM en outubro, pouco despois de que o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia dese a vitoria a esta formación nas eleccións cun voto de diferenza sobre o PSOE. Xa en decembro, tras unha tempada na que gobernou por decreto, Gato rubricou un acordo co PSOE e Compromiso por Galicia, que se fixo trizas a principios de maio, ao destituír o alcalde das súas delegacións aos tres edís socialistas para quedar co único apoio do concelleiro de CxG.
Primeiro asalto en Vilalba
A alcaldesa vilalbesa, Elba Veleiro (na imaxe), afronta no pleno deste mércores a súa primeira proba de lume en minoría. A destitución do portavoz de Vilalba Aberta, Modesto Renda, fulminó o pacto que serviu para derrocar ao PP. Veleiro alegou falta de confianza en Renda, aínda que as razóns reais poden deberse ao protagonismo que adquiriu este en a xestión gobernamental.
Os debates da sesión permitirán medir o distanciamento entre ambas as formacións, coas feridas aínda abertas. Haberá que ver se os socialistas e a candidatura asemblearia mantén un espírito de consenso nalgúns temas, como as medidas ante a crise do Covid-19, ou se Vilalba Aberta fai pinza co PP. As amplas atribucións dos rexedores permítenlles gobernar con certa marxe, pero hai cuestións como a aprobación dos orzamentos que se converten en arma arreboladiza nas corporacións fragmentadas.
As tormentas sarriás
A aprobación dos orzamentos é unha das materias pendentes do executivo sarrián. Claudio Garrido (na imaxe) depende do apoio do BNG. Aínda que negociou algunhas iniciativas cos nacionalistas, a relación non é fluída. Sarria Camiña, que goberna con Benjamín Escontrela (Galicia Sempre), estableceu conversacións para a investidura con outras forzas, incluído o PP, e evitou inicialmetne ao Bloque. Finalmente, este grupo obrigoulle a cambiar as asignacións salariais e dos órganos colexiados. Tamén tiveron diferenzas nos pagos de subvencións a clubs.
O enfrontamento entre Garrido e a portavoz socialista e exalcaldesa, Pilar López, parece irreversible, aínda que no seo do PSOE existen sectores que avogan por un achegamento ao sector disidente que creou Sarria Camiña, algo que parece imposible mentres López leve a voz cantante.
Equilibrismo no Valadouro
A mala relación entre o rexedor socialista, Edmundo Maseda (na imaxe), e o portavoz nacionalista, Eduardo Chao, fixeron imposible a repetición da alianza de esquerdas no Valadouro. A falta de sintonía evidenciouse na campaña electoral, con ataques inapropiados. O rexedor negociou co Bloque a investidura, pero tras a súa designación comezaron os regateos coas dedicacións exclusivas e rompeu a baralla.
Sen proxecto orzamentario, Maseda vese obrigado a facer equilibrismo. O BNG tomboulle o seu plan de arranxo de camiños forestais, ao que ía gran parte dos remanentes de tesourería, ao consideralo un pleno encuberto. Desde entón celébranse plenos con frecuencia para aprobar investimentos concretos con intercambio de contrapartidas entre ambas as formacións. Chao conseguiu que se destinasen 100.000 euros a axudas para pagar a factura eléctrica.
Diálogo no Corgo
O acordo entre PP e Cidadáns saltou polo aire ao pouco tempo no Corgo. En febreiro, a negativa do BNG a pactar coa formación laranxa freou unha moción de censura contra o popular Felipe Labrada
Pactos puntuais en Burela
Burela, onde a corporación tomou posesión en decembro ao repetirse os comicios na mesa do Perdouro, é outro exemplo de goberno en minoría. O BNG non apoiou ao socialista Alfredo Llano (na imaxe), por discrepancias na repartición de concellarías. Tamén pesou na formación frontista ver o seu labor rendibilizado polo rexedor, como cabeza visible do goberno. O Bloque exerce unha oposición crítica, sen renunciar a acordos puntuais. No último pleno obrigou a un cambio na repartición de fondos do plan único. Llano ía destinalos á segunda fase da urbanización da rúa Rosalía de Castro, pero se gastarán noutros viarios propostos polos nacionalistas.
