Viveiro repite un ano máis como o concello da provincia de Lugo que ten unha maior débeda viva. A 31 de decembro pasado esta ascendía a case 9,5 millóns de euros, o que supón unha media de 620 euros por habitante. Os seus números vermellos polo menos diminuíron en 246.327 euros con respecto a finais de 2020, segundo os datos que fixo públicos o Ministerio de Facenda e Función Pública.
A nivel autonómico só dous concellos, A Coruña, con 57,8 millóns, e Miño, con 20,1 millóns, baten o rexistro vivariense.
Eses 9,5 millóns da cidade do Landro supoñen máis dunha terceira parte da débeda viva que acumulaban os concellos lucenses a finais de 2021, case 23,7 millóns de euros en total. Ese importe súmano entre 29 das 67 corporacións municipais da provincia, polo que máis da metade, 38, estaban limpas de po e palla.
Detrás destes números vermellos está, en parte, o recorte de ingresos que están a sufrir as arcas municipais debido á crise socieconómica desencandenada pola pandemia de covid, tras anos nos que estiveron apertándose o cinto para intentar conter o seu déficit público.
O Ministerio de Facenda, que realiza este informe a partir dos datos que lle remite o Banco de España, explica que esta débeda está constituída polas obrigacións das administracións públicas en efectivo e depósitos, títulos de débeda e préstamos.
Clasificación. O concello da capital da provincia, Lugo, sitúase no segundo posto do podio, con case 2,5 millóns de euros, o dobre que o exercicio anterior. Son case tres veces menos que outras grandes cidades galegas, como Ferrol, Santiago de Compostela ou Pontevedra, que se moven entre os 5,98 e os 6,63 millóns de pasivo. Moi lonxe todos eles dos 57,8 millóns da Coruña, líder destacado no ranking galego.
No outro lado da balanza sitúanse Ourense, que segue co seu contador a cero, e Vigo, que nun ano recortou o seu saldo pendente de 48.000 euros a só 1.021.
Nesa clasificación de concellos lucenses con pasivo o que subiu como a espuma é o de Outeiro de Rei, con 1,7 millóns, cando a finais de 2020 apenas alcanzaba os 20.000 euros.
Outra das corporacións locais nas que se disparou o ano pasado foi a de Pol, que ademais é o concello lucense que ostenta a maior débeda per cápita, 833 euros por habitante, pois ascende a máis de 1,3 millóns, duplicando case o rexistro de 2020, cando roldaba os 698.000 euros.
O incremento experimentado por estes tres concellos, xunto co doutros, como Quiroga, Ribadeo, Antas de Ulla ou Trabada, propiciou que a débeda total dos concellos da provincia de Lugo fose a finais de 2021 substancialmente superior á do exercicio anterior.
Se os concellos lucenses pecharon o ano pasado cuns números vermellos que sumaban case 23,7 millóns, en 2020 o comportamento das arcas municipais fora menos malo, pois a débeda total superaba os 20,1 millóns, o que supuña un 15% menos.
Freo á contención. O informe do Ministerio de Facenda revela que en 2021 a débeda dos concellos rompeu coa tendencia á baixa iniciada en 2013. No caso de Galicia os seus números vermellos ascenderon a 234,6 millóns, dos que os da provincia de Lugo supoñen o 10%.
A pesar dese freo, o pasivo dos concellos galegos é unha terceira parte da marca que alcanzaron en 2012, cando superaron os 773 millóns, un ano duro, no que o repunte da curmá de risco abocou ao Goberno de Mariano Rajoy a solicitar o millonario rescate bancario, que carrexou unha axenda de recortes.
Entre os concellos máis cumpridores, destacan os 145 que teñen o contador a cero, cando a finais de 2020 eran 154. Entre eles 38 son lucenses, como Burela, Vilalba, Castro de Rei, Foz, Guitiriz, Guntín, Mondoñedo, Pedrafita, Portomarín, Sarria, Vilalba ou Xove.
Monforte de Lemos, que é o segundo concello máis poboado da provincia de Lugo, ten unha débeda viva de 56.015 euros -22.940 menos que en 2020-, o que apenas supón unha media de tres euros por habitante.
A nivel nacional son 4.812 dos 8.131 concellos que hai os que teñen o seu saldo a cero. Os 3.319 restantes, xunto coas deputacións provinciais, os cabildos e outras entidades locais menores pecharon o exercicio pasado cun pasivo de 22.068 millóns, apenas un 0,54% máis que en 2020.
Sen débeda
A da Coruña é a única deputación de Galicia que tiña o seu pasivo a cero ao final do exercicio pasado. Só outras catro a nivel nacional presentan eses mesmos números, Cidade Real, Huesca, León e Soria. Os outros dous organismos provinciais galegos, os de Ourense e Pontevedra, contan cunha débeda de case 4,3 millóns e 489.000 euros, respectivamente.
Viveiro: debe amortizar 895.000 euros en cada un dos tres próximos exercicios
Viveiro lidera o ranking a pesar de que o goberno local recorda que a débeda "a finais de 2014 era de 14 millóns e agora imos deixala en 8,4 millóns en decembro", sinala Jesús Fernández, edil de Facenda.
Para alcanzar este dato, Viveiro terá que darlle este exercicio un machadazo de 895.000 euros, unha previsión incluída nuns orzamentos que aprobaron hai dúas semanas: "Nos anos 22, 23 e 24 temos que amortizar eses cartos cada exercicio e logo, a partir do 25, volverá a uns 400.000 euros por ano".
Estas amortizacións forman parte do plan de pago a provedores, que esperan liquidar no 2031, cando prevén que a débeda municipal chegue a cero. A maiores, Viveiro tamén continúa amortizando "dous préstamos, rematando un non ano 2024 e outro non 2026", afirma.
Para que non se resintan os servizos e os investimentos, apóianse na Deputación: "Para Viveiro é fundamental a súa axuda porque ou noso é un presuposto moi encorsetado, sen moita marxe de manobra".
Os salarios dos empregados municipais e o conservatorio, con 1,2 millóns de investimento e un déficit anual que se achega ao millón, son dous das partidas principais do orzamento.
Outeiro de Rei: unha débeda creada por un préstamo de 1,2 millóns para obras e facturas
Outeiro de Rei distinguiuse por ser un concello cunha débeda reducida ao terceiro posto de Lugo ao elevar a súa débeda a 1,7 millóns de euros tras solicitar o ano pasado un préstamo de case 1,2 millóns co fin de abonar a achega municipal a distintas obras e para pór ao día os pagos a provedores.
O alcalde, José Pardo Lombao, precisou que o Concello se viu na necesidade de financiar o 20 ou o 30% do importe de actuacións feitas en colaboración con outras administracións, "algunhas delas de importante contía, como as dúas acometidas coa colaboración con Idae (Instituto para a Diversificación e Aforro de Enerxía), co orzamentos que oscilaban entre vos 600.000 e vos 700.000 euros, e outras asinadas coa Xunta, ou que nos obrigou a facer un notable esforzo financeiro.
Este préstamo, que se devolverá nun prazo de quince anos, permitiu tamén o pago de facturas pendentes nunha etapa marcada pola pandemia e que obrigaba a ser "puntual non pago ás empresas", dixo Pardo.
O rexedor precisou que a necesidade de liquidez debeuse en parte á baixada dalgúns ingresos, como o Ibi, ao rebaixarse o tipo aplicable ao 0,45%.
Pol: cada habitante 'debe' 833 euros, a cantidade máis alta da provincia
O Concello de Pol viu incrementada a súa débeda en 663.000 euros respecto ao 2020, situándose segundo os datos do ano pasado en 1.361.000 euros.
Este aumento repercute no cálculo por habitante, situándose en 833 euros, 403 euros máis que o exercicio anterior, sendo a cifra máis elevada na provincia O rexedor polense, o socialista Liño Rodríguez, achaca este incremento ao investimento que se realizou na nova área deportiva e a uns "servizos óptimos" que teñen os veciños, e nos que os ingresos non dan para cubrir os gastos.
Neste sentido, explicou que bombear a auga da traída municipal a 15 parroquias supón un gasto anual da factura da luz duns 200.000 euros e que a subministración tamén é deficitario noutros 80.000. O mesmo ocorre coa recollida de lixo, con outros 40.000 de perdas.
"Fixemos moitas inversións e todo vai sumando; temos moito feito, só falta recadar. Faremos un plan financieiro e ou ano que vén xa temos previsto sanear as contas municipais nuns 200.000 euros e nun prazo de tres ou catro anos imos reducir bastante a débeda", explicou.
Lugo: o goberno local sostén que a débeda do Concello é cero desde hai anos
Os datos feitos públicos polo Ministerio de Facenda colleron a máis dun co pé cambiado en plena operación saída. O goberno local do Concello de Lugo, que explicaba que aínda non tiña comunicación oficial sobre este informe, aseguraba este venres que desde hai anos a débeda desta entidade local é cero.
Con todo, o Ministerio de Facenda cifraba en case 2,5 millóns de euros o pasivo do Concello da capital lucense a finais do exercicio pasado —25 euros de media por habitante—, o que lle sitúa no segundo posto do ranking municipal en morosidade na provincia de Lugo. E ademais ese importe supón o dobre con respecto a 2020, ao incrementarse este en 1.241.084 euros.
Discrepancia de criterio. O goberno local atribúe esa diferenza de criterio co Ministerio de Facenda a que eses case 2,5 millóns correspóndense coa redución dos ingresos dos tributos do Estado previstos que lle corresponderían ao Concello de Lugo, polo que fontes municipais prevén que na partida que lles corresponderá destes lle detraerán ese importe.
