A restauración do castro Chao de Samartín, en Grandas de Salime, suscitou unha enconada polémica. Case un centenar de expertos nacionais e internacionais en arqueoloxía e restauración demandaron ás administracións central e rexional a paralización cautelar do proxecto de reconstrución, que se prevé iniciar este ano, con strong <>un investimento de 740.000 euros.
Asinan os escrito catedráticos e profesores de universidades europeas e norteamericanas e directores de museos arqueolóxicos. Os estudiosos advirten das consecuencias que poderían ter as obras de consolidación sobre esta cidade fortificada, declarada como castro desde 1967 e como Ben de Interese Cultural en 2014. Destacan a súa "extraordinaria relevancia" para o coñecemento de longos períodos da Prehistoria recente e a máis temperá antigüidade no noroeste da Península.
O armazón urbano do castro presenta evidencias construtivas "únicas" para o estudo das culturas castrexas, entre as que figuran cabanas de pedra da Idade do Bronce. Este factor facilita unha "valoración diacrónica dos procesos sociais e culturais ao longo de case dous milenios", segundo indícase no informe do Consello Internacional de Monumentos e Sitios (Icomos), dependente da Unesco.
Os asinantes do escrito reclaman a suspensión cautelar do proxecto mentres non se dispoña de documentos preceptivos soslayados no procedemento e sinalados por Icomos "como instrumentos esenciais para garantir a protección integral do xacemento". En concreto, solicitan o informe de impacto ambiental, pola súa condición BIC, e o informe de impacto patrimonial, por tratarse dun ben inscrito na Lista de Patrimonio Mundial da Unesco.
O Principado sinala que se recolleron suxestións e outras se aplicarán durante as obras e o alcalde ve "opinións nesgadas"
Os expertos piden que se atenda o ditame emitido por Icomos, no que se recomenda "encarecidamente a refacción total da proposta presentada, atendendo aos criterios apropiados de conservación referidos pola normativa nacional e internacional". Tamén se demanda o concurso no proxecto de profesionais da conservación e de arqueólogos coñecedores de todos "os condicionantes científicos do sitio".
DEFECTOS DO PROXECTO. A reacción da comunidade científica internacional obedece á súa oposición á reconstrución aplomada de muros afectados polo terremoto que danou seriamente este importante enclave no século II, cando contaba con 800 anos de existencia. O castro foi abandonado durante a dominación romana.
Os científicos que rubrican o escrito tamén se opoñen á recreación dunha das murallas da cidadela, á construción de strong<> unha pasarela sobre o enclave e á creación dun centro de interpretación na contorna.
O Consello de Patrimonio de Cultura do Principado incorporou ao proxecto de consolidación do castro do Chao Samartín as modificacións expostas polo Ministerio de Cultura. Estes cambios levarán a cabo durante a execución das obras e responden á revisión do proxecto efectuada polo Instituto do Patrimonio Cultural de España (IPCE), dependente do ministerio, así como por outros organismos como Icomos España.
Entre outras prescricións que se incorporan ao proxecto, tamén se valorará graduar a escavación do foso pola zona menos visible
As prescricións aprobadas por Cultura incorporan todas as propostas do IPCE e do arqueólogo, así como unha maioría das observacións achegadas por Icomos. De acordo á revisión do proxecto, non se reconstruirá o muro oeste da praza, senón que se procederá á consolidación da ruína existente, de modo que se conservarán os elementos crave que permiten soster as diferentes hipóteses sobre a ruína histórica deste muro.
Entre outras prescricións que se incorporan ao proxecto, tamén se valorará graduar a escavación do foso pola zona menos visible, no canto da través da rampla proxectada, e a cimentación dos muros reforzarase, cando tecnicamente sexa posible, en base a materiais procedentes do propio xacemento.
OBRAS. O convenio de colaboración subscrito entre a Consellería de Cultura e o Concello de Grandas de Salime para realizar estas obras de consolidación contempla unha achega do Principado demáis de 200.000 euros, nun proxecto que conta tamén co investimento proveniente do 1,5% cultural do Ministerio de Transportes.
O alcalde de Grandas, Eustaquio Revilla, recordou que xa está en marcha o procedemento administrativo para adxudicar as obras, que comezarán en cuestión de meses. Revilla expresou a súa estrañeza polas propostas, "xa que o actual proxecto é adecuado e pasou unha serie de trámites de índole administrativa e de revisións para protexer o patrimonio. é posible que os asinantes dese escrito non coñezan o proxecto ou teñan unha visión nesgada da actuación prevista".
Eustaquio Revilla recalcou que o proceso debe seguir adiante, e non polo risco de perder o financiamento, senón pola necesidade de restaurar e conservar un ben de interese cultural "que se atopa nunha situación de perigo e precisa unha escavación urxente para evitar que continúe a súa deterioración".
