Non se sabe dicir moi ben que é o que fai tan especial esta luz de maio na Taberna de Val. Inocencio Álvarez Fernández non deixa estante sen limpar cada mañá. É o primeiro que fai ao erguerse, mesmo antes de almorzar, segundo conta a súa neta, Nuria. Tampouco o seu veciño Eduardo Álvarez lle viu usar calculadora nunca. E si, semella esa orde transparentar a mirada de Inocencio, e esta, a taberna.
Este veciño de Penarrubia vén de dicirlle ao médico, semanas antes de cumprir os 90 anos, que nin oír falar diso de retirarse, que mellor é estar de pé ca sentado. Dende neno axudou na taberna que era do seu pai, do seu avó, do seu tataravó, e de todos os saltos que o tempo pode dar cara a atrás ata pousarse no Expediente de Comprobación do Catastro de Ensenada de 1760, que xa lle atribuía a propiedade a un veciño co seu apelido, aínda que incluso antes, no 1753, no mesmo Catastro, se rexistraba o negocio. Trescentos anos, os que pode ter a mesa de nogueira, puída por sucesivas barallas de cartas.
A Taberna de Val era a única na redonda naqueles primeiros tempos dende os que conserva a licenza de estanco e que a converte nun dos establecementos deste tipo máis antigos do Estado. Despois de abriren varias tabernas nos anos 60, agora volve ser a única, o lugar onde comprar tabaco entre O Cádavo e Baralla en calquera día da semana. E quen di tabaco tamén di un quilo de arroz, ou Cola-Cao, galletas ou chocolate, todo ordenado nas estanterías coma se fose o primeiro día. Ou ben tomar un Sansón ou un café de pota mentres se le este xornal, do que cada día chegan cinco exemplares, un para a propia taberna e outros catro que recollen o Caselo, o Quintelo, o de Forxa e o Galero.
O que hoxe resolve un apuro era antes o lugar onde se compraba todo o que as casas non producían: o aceite, o bacallau, o café. Inocencio até lembra as cartillas de racionamento, que se mantiveron ata o 1952, e ás monxas do daquela chamado asilo de Lugo iren ata alí a pola comida que lles faltaba na cidade, mentres a Santa Misión congregaba aos veciños na carballeira de Barreiro, á que non había máis remedio ca ir, como obrigaba ese matrimonio represivo da igrexa co franquismo.
Para abastecerse e encher os estantes, Inocencio ten ido a Becerreá a cabalo polo tabaco de picadura ao establecemento de bens estancos na Casa López, para logo vendelo en cuarteróns, antes de que chegasen os cigarros "celtas". Pero o que máis lle gustaba era ir polo viño a Pombeiro, nos Peares. É certo que, de tanto ir, fixo amizade co veciño que lle vendía alí un viño moito mellor có de Vilafranca ou de Verín, pero tan emocionante era a viaxe no Camión do Escribano, que non tiña máis misterio có camión dun dos homes da Casa do Escribano de Neira de Rei, pero que, co seu nome, abría as arterias da comarca coma un animal mítico.
Moito ten visto Inocencio, con eses ollos calmos que nunca o fixeron meterse en discusión, aínda cando había motivos, porque co viño xa se sabe. Moito ten ouvido do que pode e non se pode contar, porque co viño xa se sabe tamén. Pero el nunca contribuíu a que a voz correse polos camiños, nin a que as palabras chegaran a máis.
Porén, a emoción humidece esa calma cando lembra canto lle gustaban os cantos de Reis ao seu pai. De feito, conta que Branca Villares, veciña do concello, ten feito alí recollas e alí segue indo a cantalos. Ou cando recorda a festa de Penarrubia no Alvarín de Martiz, só superada polo San Vitorio. "Recordas esa festa? É a primeria persoa que me fala dela nese lugar!", exclama Eduardo, que a imaxinou a través dos contos de Evaristo Correa Calderón. Ou tamén cando lle volve o sabor do polo e do cocido que preparaba a súa muller nas épocas nas que o comedor que tiñan se enchía.
A súa neta quere levalo a ver o mar, como tamén Eduardo foi, a finais dos 50, no autobús de Santín. Pero Inocencio é máis coma a bidueira que viu medrar e retorcerse dende neno e que, a estas horas da tarde de maio, deixa entrar na taberna a máis fermosa luz.
