Leóns, hienas, rinocerontes, osos, leopardos e cabalos son algunhas das 40 especies de fauna que habitaron os montes galegos hai 110.000 anos, segundo concluíu o estudo dos máis de 1.400 restos fósiles achados no xacemento Valdavara-3, en Becerreá, en Lugo.
O xacemento, onde tamén documentaron ferramentas de pedra fabricadas por neandertais, está situado nunha canteira de calcaria, que era unha trampa natural visitada esporadicamente por neandertais hai uns 110.000 anos, o que podería xerar o depósito arqueolóxico.
A investigación, levada a cabo por un equipo do Instituto Catalán de Paleoecoloxía Humana e Evolución Social (Iphes) e Grupo de Estudos para a Prehistoria do Noroeste. Arqueoloxía, Antigüidade e Territorio da Universidade de Santiago de Compostela, publícaa a revista Comptes Rendus Palevol.
O xacemento foi descuberto en 2009 por mor dos traballos de explotación da canteira e as intervencións arqueolóxicas leváronse a cabo entre 2009 e 2011, baixo a dirección de Manuel Vaqueiro, investigador do Iphes. Foi bautizado polos escavadores co nome de Valdavara-3, xa que se atopa a 50 metros da Cova de Valdavara, onde hai uns anos se identificou o que a día de hoxe aínda é o fósil humano máis antigo de Galicia, de hai uns 17.000 anos.
Valdavara-3 é un xacemento moito máis antigo que a Cova de Valdavara, xa que as datacións indican unha cronoloxía ao redor dos 110.000 anos. Segundo os investigadores, leóns, hienas, leopardos, osos, cabalos e rinocerontes eran os principais protagonistas en Valdavara-3 nun momento climático interglacial, cunha paisaxe variada, con fontes de auga, e onde os neandertais acudirían para aproveitar os recursos faunísticos acumulados no interior da cova por procesos naturais.
Segundo informou o Iphes, a gran diversidade de especies faunísticas fai de Valdavara-3 un xacemento excepcional, especialmente no contexto do rexistro paleontolóxico do norte da Península Ibérica. En total, 30 especies de mamíferos, 3 aves, 5 réptiles, 1 anfibio e 1 peixe avalan a biodiversidade daquela rexión hai 110.000 anos.
O estudo, ademais, permitiu por primeira vez coñecer a fauna do último interglaciar no noroeste peninsular. Nese período, o clima era máis cálido e húmido que o actual e a fauna atopada en Valdavara-3 é característica destas condicións ambientais.
Os arqueólogos do Iphes resaltaron que os resultados das datacións dos fósiles son coherentes cos estudos da fauna recuperada e subliñaron que en Galicia o rexistro arqueopaleontolóxico en contexto estratigráfico é escaso, polo que calquera descubrimento deste tipo supón un avance importante na investigación prehistórica da rexión.
"Na Península Ibérica, e especialmente na rexión cantábrica, non é habitual atopar rexistros paleontolóxicos tan completos como o de Valdavara, pois xeralmente son máis nesgados ou de cronoloxías máis recentes. E é moito máis difícil achalos asociados á industria lítica", sinalaron os investigadores.
Os traballos de escavación e de restauración do material de Valdavara-3 leváronse a cabo grazas ao apoio da Xunta de Galicia, do Concello de Becerreá e de Canteiras do Penedo S.A. (Canpesa), a empresa responsable da explotación da canteira, que desde o primeiro momento colaborou nos traballos arqueolóxicos. Estes traballos enmárcanse no proxecto de investigación Ocupacións Humanas durante o Pleistoceno na conca media do Miño, desenvolvido conxuntamente polo Iphes e a Universidade de Santiago de Compostela.
