Tras o ronsel dos narcos desde A Mariña

O APRESAMENTO de catro barcos dedicados ao narcotráfico no que vai de ano pon de relevo o traballo do servizo de Vixilancia Aduaneira de Ribadeo a través da base marítima, dotada dun patrulleiro, Unidade Periférica de Información Marítima (UPIM) e Oficina de Intelixencia Marítima (OIM).

Desde 2018 a coordinación rexional do último departamento realízase desde a localidade. A implantación da base ribadense decantou a elección, aínda que o xefe rexional, Hidalgo García Bango, recoñece que podería encargarse calquera outra, pero nos tocou en sorte".

"é un traballo ímprobo, porque conforme pasa o tempo e temos cada vez máis fiabilidade e manexo das ferramentas e as fontes de información, somos capaces de abarcar máis obxectivos. O fin último é que todo barco ou todo elemento flotante que pase polas nosas costas analícese e determine o seu grao de perigo en función dos perfís". Así, estudan en profundidade cada barco que pensan que podería utilizarse para o mal.

Para iso válense das aplicacións de rastrexo que permiten coñecer a súa posición mediante o AIS e outras ferramentas tecnolóxicas confidenciais. A análise big data da información obtida polas unidades periféricas adquire un papel relevante.

"Contrólanse aos poucos, a nosa meta é reducir as posibilidades de que utilicen barcos para o tráfico ilícito, para o que aplicamos ferramentas tecnolóxicas novas. Ao mesmo tempo que as organizacións criminais modernízanse, nós facémolo con eles, temos que protexer ao Estado e ao pobo do contrabando", subliña.

EMBARCACIóNS VARIADAS. O estudo dos datos solicitados por perfís "depende da experiencia, de anos de traballo. Detectas patróns que che chaman a atención e pensas que non se están dedicando á actividade económica habitual", sinala.

Isto permite saber o tipo de barcos que empregan, aínda que "pode ser calquera, pero se utilizan un de forma continua porque lles saíu rendible ou lles funcionou un tempo, e captúraselles, cambian o modelo, se consideran ‘queimado' un medio cambian ao seguinte", precisa.

Hidalgo García comenta que en Galicia non é habitual que os narcos empreguen embarcacións semirrígidas como no sur de España, pero a presenza dunha tampouco é indicio de que se dedique ao tráfico ilícito, senón que é necesario analizar outras circunstancias. buscan o éxito.

Os especialistas indican que estes delincuentes "probablemente utilicen todos os medios que lles garantan o éxito da súa empresa. Non fai moito se capturou un narcosubmarino que ata entón era pouco máis que unha lenda urbana".

Cruzar o Atlántico nun submarino só pode deberse " desesperación ou á tolemia"

Concreta que había rumores de que usaban ese método, "pero ata que se captura un non hai unha proba fehaciente, máis que nada porque non deixan de ser uns cacharros flotantes e para cruzar o Atlántico con iso hai que ter valor, ou a desesperación ou a tolemia, non se cal sería o condicionante".

Nese caso tiveron que pasar varios días "nun cascarro que non se constrúe nun estaleiro especializado, non está no seu catálogo de vendas. Construír un submarino así se pode facer nun lugar escondido, non é algo que se poida facer á vista, pois teñen posibilidades de fuga de información, a xente pasa por alí. Se se construíse en calquera estaleiro de Galicia, probablemente recibiría máis visitas da Policía ou da Garda Civil que un parque de atraccións", comenta.

GRANDES CANTIDADES . Son embarcacións deseñadas para o transporte dunha gran cantidade de estupefacientes, máis de 20 toneladas, polo que as súas condicións interiores de habitabilidade "non son precisamente para unha viaxe de nbsp;pracer&", precisa.

Traballan con dúas hipótese, que transvasen a mercancía en alta mar, no medio do Atlántico, ou que se produza un intercambio preto das costas. Este ano xa capturaron catro e crese que poderían seguir unha ruta definida, pois agora está en boga o tráfico de haxix desde América do Sur: "Ou ben van cara a o sur de África ou se dedican a outro tipo de transportes que non son os habituais. Tivemos a sorte de detectalos cando pasaban polas costas galegas".

A colaboración entre as distintas oficinas de intelixencia permitiu o apresamento en Canarias e noutros casos apoiaron Policía Nacional ou á Garda Civil. As sustancias que rexistran un movemento a maior escala son haxix e cocaína, xa que se basean nunha actividade que lles reporta un gran beneficio, probablemente ninguén se mete nunha historia desas e arrisca a súa vida facendo ese tipo de actividades se non obtén un lucro elevadísimo, supoño que será o seu principal aliciente". 

A pesar diso non é habitual que transporten un só cargamento na vida e retírense a vivir das rendas, senón que a condición humana lévalles a reincidir na introdución de mercancía ilícita, o que implica un delito de contrabando, ao que hai que engadir outro contra a saúde pública.

PEITEANDO A COSTA. O traballo que se desenvolve na base marítima de Ribadeo ten un dos seus alicerces no patrulleiro Alcaraván II, que fai saídas aleatorias e diarias para ter baixo control permanente a costa entre Estaca de Bares e cabo Busto, o seu ámbito de actuación, para o que se coordina cos de A Coruña e Xixón.

A embarcación é antiga, pero navega ben e dispón de todos os elementos tecnolóxicos precisos. "Invístese gran cantidade de recursos en modernizalas, todos os anos introdúcense elementos novos que se comprobou que son efectivos para a loita contra o contrabando", recalca o tamén xefe da base marítima.

A cantidade de droga que entra no norte "non é tan espectacular como no sur e é máis difícil de controlar" 

David exerceu de capitán durante o simulacro de vixilancia ao que acudiu este xornal. Dez tripulantes conforman o equipo, aínda que pode saír cun mínimo de cinco persoas; un patrón, un mecánico e tres mariñeiros. As dúas tripulacións teñen horarios cambiantes, pero ademais son H24, polo que poden traballar en calquera horario se solicitan a súa intervención. O equipo complétase con dous funcionarios máis que desenvolven labores de intelixencia con carácter fixo na oficina.

O patrulleiro, construído en madeira en 1985 por estaleiros Viudes de Barcelona, ten 28,5 metros de eslora. A súa autonomía é importante, porque leva 14.000 litros de combustible. é similar aos das restantes bases do Cantábrico. Conta cos sistemas habituais de navegación, como radares, GPS, piloto automático, cámaras internas a proa e popa, ademais de visores nocturnos. As embarcacións máis antigas chegan ao norte desde as zonas ‘máis quentes', no sur.

A parte atlántica de Galicia dispón de barcos máis recentes ao ser "unha zona máis quente historicamente". O patrón indica que no Cantábrico non se necesita que alcancen tanta velocidade "porque non imos atopar unha semirrígida potente, aquí son tipo veleiro. Ademais, ás velocidades que manexan eles non chega practicamente ningunha do servizo, pois teñen un orzamento ilimitado", apunta respecto dos narcos.

O Alcaraván leva ademais unha embarcación auxiliar semirrígida para abordar barcos e aproximarse a realizar inspeccións. Para esas situacións dispoñen dun equipo de fondeo con cámaras estroboscópicas que permiten revisar os ocos de difícil acceso.

A súa mobilización pode producirse por unha operación definida, ao detectar algo cos seus medios ou se durante unha navegación rutineira reclaman a súa actuación desde Madrid ou os servizos rexionais. Durante un operativo no patrulleiro só embarca a tripulación propia, aínda que poden colaborar outros corpos cos seus medios.

A Distancia. Os narcobarcos adoitan navegar afastados de costa. O último mercante apresado que pasou pola zona ía a 80 millas — uns 150 quilómetros—, dado que a maior distancia senten máis seguros. Se fose un veleiro ao final tería que achegarse ao litoral para descargar a mercancía.

Moita cantidade é difícil de esconder nun iate, ao contrario do que ocorre nun cargueiro. No caso dun pesqueiro podería acceder ou actuar como ama de cría e descargar na mar. "Todo depende do medio que o traia, de quen recolla e se entra directamente", explica. Os axentes de Aduanas sospeitan que todos os anos entra algo en mercantes ou veleiros, pero nada comparable ao que sucede no sur: "Non é tan espectacular e é máis difícil de controlar, podes subir a un barco e non ver nada".

A maioría das operacións son nocturnas, porque os narcos ampáranse na escuridade. Outro factor a sortear é a mala mar, que "ás veces non permite achegarse a un barco. Isto adoita ser a lei de  Murphy, o tempo non é o máis adecuado cando hai unha operación, polo que hai que xogarse o pelello, como eles", indica o xefe rexional.