O estudo encargado pola o Concello de A Pontenova para coñecer cal é o estado que presenta o río Eo e ver como se pode mellorar arroxa unha serie de resultados interpretables e variables pero que, por encima de todo, arroxan unha conclusión moi clara: se se deixa ir, chegará a punto no que se estragará definitivamente porque ten unha serie de problemas que é necesario corrixir e, ademais, a maioría están nas nosas mans, aínda que non todos. O estudo encargouse en base á necesidade de ter unha radiografía da canle do Eo que arroxase un pouco de luz á escaseza de troitas e salmóns que vén detectando desde hai xa tempo en comparación con outros anos. A nivel de rúa fálase de moitas causas pero o goberno que preside Darío Campos na Pontenova e o CIT de devandita localidade, que dirixe Francisco Rois, quixeron coñecer unha opinión de expertos para saber exactamente que sucede.
O estudo dirixiuno o catedrático de Zoología da USC, Fernando Cobo, especialista nesta materia e que fixo un traballo concienzudo e pormenorizado do que comenta que "en xeral, hai que dicir que o río está en bastante bo estado, aínda que ten algúns problemas que hai que solucionar".
Nas conclusións do estudo cítanse especificamente os problemas que supón por exemplo a presa de Pé dá Viña, que está previsto demoler, e noméase como un grave inconveniente para o río "porque o remonte do salmón pode estar limitado parcialmente". A iso engádese que "algúns dispositivos de paso como o de Chao de Pousadoiro, por exemplo, presentan deficiencias de mantemento que lles restan eficacia".
As dúas administracións teñen competencias no Eo pero as dúas non actúan igual e iso é un problema serio. Segundo Fernando Cobo sería "moi importante" que as políticas a seguir estivesen coordinadas para garantir a súa máxima eficiencia.
CONTAMINACIÓN
A nivel de contaminación conclúese que no curso superior o estado do río é bo, pero conforme vaise avanzando "reflexa un perceptible estado
Tamén se cita algo que se adoita dicir moito do Eo: "Nalgúns tramos a porcentaxe de materia orgánica en sedimento é alto. Isto pode comprometer a supervivencia dos ovos nos frezaderos ou dos alevíns de menor tamaño".
Todo iso reflexa para a troita "unha situación desfavorable, aínda que localmente pode atoparse en bo estado, como no caso dos tramos acoutados sen morte".
REGULACIÓN
En canto á regulación, considera que se estableceu unha talla de extracción excesiva para a troita "que limitou o stock dos reprodutores con maior valor ecolóxico".
En canto aos salmóns, a súa redución cífrase entre un 73% e un 90% en relación coas capturas potenciais cun río que se atopa en niveis baixos e de feito afírmase que "os grandes salmóns de tres invernos desapareceron practicamente do río". A nivel xeral explícase que "a situación actual ha empeorado nun 24,6% en comparación con estímaa teórica do número de esguines que se produciría na primavera hai trinta anos".
Aquí cítase outro problema importante, como é a presenza do piscardo, unha especie invasora á que se atribúe "un gran cambio no río nos últimos 30 anos" porque alterou a dinámica do ecosistema xa que a súa poboación multiplicouse por dez e compite con troitas e salmóns dun ano de idade limitando o seu desenvolvemento. Como sucede nestes casos, ao non atallar este problema na súa orixe, corrixilo agora antóllase complicado e o propio Cobo asegura que xa é "practicamente imposible" pór freo a esta situación.
O piscardo é unha especie invasora que non se freou a tempo e agora é imposible detela. é un problema gravísimo
RECOMENDACIÓNS
Unha vez radiografiado o río, fanse unha serie de recomendacións que Cobo especifica que é necesario deixar a canle franca, sen obstáculos, e faise unha mención expresa á estación de Pé dá Viña.
Pero tamén se indica que se debería mellorar a accesibilidade dos afluentes e restaurar o hábitat alí onde se vexa limitado por infraestruturas que limiten o acceso augas arriba á fauna do río. Relacionado con isto, apúntase que é necesario vixiar o correcto funcionamento dos dispositivos de paso para corrixir as súas deficiencias.
Como se detecta "unha importantísima biodiversidade" demándase que se revisen as autorizacións de verteduras porque algúns valores aceptables noutros ríos "aquí son inaceptables, sobre todo pola súa capacidade de acumulación no sedimento. Moitas especies de elevado valor de conservación, incluídos os peixes migradores, atópanse no extremo das condicións ambientais do seu rango de tolerancia cando as condicións se fan extremas por efecto do estiaje". E ademais especifícase que no caso das verteduras é necesario comprobar a legalidade dos que se fan.
Os niveis que hai de verteduras son moi elevados nalgúns puntos. Deberíase revisar a legalidade de cada un
O estudo realizado por Fernando Cobo expón que se debe desenvolver un plan de conservación da vexetación de ribeira e de redución da presenza de especies exóticas invasoras porque os achegues da vexetación de ribeira do río proporcionan alimento e heteroxeneidade ao substrato e actúan como refuxio e hábitat adecuado para moitos organismos".
Outro problema que afecta directamente aos pescadores é que se recomenda modificar os límites de talla utilizados para regular a pesca da troita "pois está a limitar tanto o recrutamento como abundancia de adultos" e recórdase que as medidas de ordenación "deberían estar dirixidas a protexer aos individuos de gran tamaño en lugar de promover a súa eliminación. De feito, existe un descenso moi acusado da presenza de exemplares de máis de tres anos de idade que son os que teñen unha talla media superior á pescable, de 25 centímetros, representando tan só o 4,24% da poboación".
En liñas xerais, o estudo confirma algunhas cuestións xa sabidas, como a acumulación de residuos biolóxicos, a incidencia das verteduras no río ou os problemas coas centrais, pero a presenza do piscardo é algo do que se falaba pouco e que será un problema moi grave.
