Unha moza gandeira súmase desde O Valadouro á recuperación do cabalo de raza autóctona

Vanessa Otero é natural das Pontes, pero reside no concello do Valadouro desde hai catro anos. Un cambio de vida que a levou tamén a embarcarse nunha nova profesión lonxe do ensino e a animación deportiva, o ciclo superior no que se formou como estudante. Apostou pola crianza dos cabalos de pura raza galega, que coida nos montes da parroquia de Santo Tomé. 

Leva un ano neste proxecto e o balance é moi positivo. "Non teño días libres, pero eu marco o meu horario e aínda que non podo pensar en vacacións creo que son afortunada porque teño unha vida con moita menos tensión que a que ten outra xente", asevera. Un traballo que ademais lle permite outra das súas máximas ambicións, conciliar coa súa vida familiar, algo especialmente importante para ela, pois é nai dunha nena de dous anos. 

Por iso, cre que acertou de cheo co paso dado: "Sempre me gustaron os animais, a natureza, e a equitación e teño práctica co mundo do cabalo". Uns animais cos que aspira a protexer e conservar a raza autóctona, en cuxa recuperación está inmersa Puraga, a asociación de criadores de Pura Raza Galega, da que Vanessa Otero é socia. "Eu teño agora 18 cabezas e son das que menos ten, pero estou tratando de facerme con máis", conta sobre unha raza na que apenas existen preto de 1.500 exemplares en toda Galicia, "e onde máis hai é na provincia de Lugo, que conta con importantes criadores", recoñece Otero. 

O seu consumo, aínda con reticencias no mercado local, axudaría a recuperar a especie

EXTINCIÓN. A gandeira, de 33 anos, aposta con iso por recuperar unha raza tradicional que se foi perdendo. "Existe dende hai moitos anos e xa en San Tomé faise unha das rapa das bestas que hai na comunidade, pero foi unha raza que se foi perdendo ao mesturarse con outras, polo que estivo a piques de desaparecer", conta Otero sobre unha especie que se recupera do cartel de en perigo de extinción e cuxa desaparición significase a perda dun animal que habitou os montes galegos desde tempos inmemoriais. 

Por estraño que poida parecer a pervivencia destes animais vai ligada ao consumo como produto cárnico —ao que se destinan sobre todo os machos—, algo no que aínda hai moito por facer, pois a pesar das campañas para promover o consumo da súa carne o mercado local é aínda moi reticente por cuestións culturais. "Aquí aínda hai un grande estigma por comer carne de cabalo, cando é algo exquisito que ten pouca graxa e moita proteína, polo que unha parte da produción vai para fóra, sobre todo a países como Italia ou Suíza, nos que é moi apreciada", explica a gandeira sobre unhas exportacións que se viron tamén freadas pola pandemia. 

"Antes do covid ata barallamos facer unhas xornadas para dar a coñecer a carne de poldro, que se consome inclusive en hamburguesas, pero agora haberá que esperar", apunta. 

Un tempo de parón no que a gandeira aposta pola recría co fin de conseguir aumentar a cabana destes animais de raza autóctona, que pastan tranquilos no monte, onde viven en semiliberdade, o que asegura unha crianza sostible e unha alimentación ecolóxica.

"No rural hai que innovar e sacar o desprezo que ás veces hai por vivir do campo" 

Para Vanessa Otero, a cría de cabalos autóctonos supuxo unha forma de reinventarse e ten claro que "no campo hai que innovar", pois é un xeito de recuperar "poboación no rural e tamén recoñecemento, porque moitas veces tense mirado con certo desprezo a xente que se adica a isto", conta. 

"Para min é un animal que merece moito a pena e é un gran descoñecido, pero moi noso e que non debemos deixar perder", di, ao que agrega a importancia de consumir "a súa carne ecolóxica e moi saudable, de animais criados de forma sostible". 

Un gando do que destaca as súas calidades para vivir no monte e que axuda ademais a mantelos limpos "e así previr lumes", pero a raza autóctona galega é ideal tamén para a doma e a equitación, "especialmente para traballar con nenos, porque de alzada teñen entre 1,20 ou 1,40 metros, que é un pouco a medida estándar dun poni e é ademais un cabalo moi dócil que se deixa domar ben", conta a gandeira, quen recorda que "son animais de cascos duros, fortes, con abundantes crinas e que adoitan ser negros ou marróns". 

Vanessa acode cada día ao monte a coidar dos seus animais e a reforzar a alimentación sobre todo das crías que nacen neste tempo. Uns animais que viven en semiliberdade e que logrou apartar das fauces dos depredadores grazas á presenza de varios mastíns que conviven coas reses. "A verdade é que se adaptaron moi ben a estar cos cabalos e apenas tiven baixas", manifesta. "Non estou en contra do lobo, pero hai que coidar o gando", asevera Vanessa Otero.