A Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica (ARMH) exhumará no cemiterio de Ribadeo a dous represaliados na localidade o 23 de xullo de 1936. Trátase de Manuel Mon Miranda, carabinero residente en Burela que tiña 44 anos, e Xusto Fernández Suárez, Galochía, chofer de 26 anos nacido en Vilaronte (Foz), que residía en Vegadeo e que foi o primeiro veciño do occidente asturiano morto a consecuencia do golpe militar.
O Boletín Oficial da Provincia (BOP) deste publica o anuncio do Concello
O investigador da ARMH Miguel Freire, de orixe ribadense, colaborou na iniciativa Pedras dá Memoria do Concello de Ribadeo –coa que se recordaba a 40 vítimas do franquismo– e por mor de aí realizou unha investigación xunto a Xosé Miguel Suárez que desembocou na solicitude de exhumación de Manuel Mon e Xusto Fernández. "Nas Pedras dá Memoria figuraban todos os represaliados e entre eles estaban os que faleceron cando foi a toma de strong <>Ribadeo o 23 de xullo, que morreron aí dous carabineros, algúns milicianos e xente inocente, porque os grupos de paramilitares disparaban a todo o que se movía e incluso morreu unha muller, Rosalía, que era criada das monxas Clarisas. Foron unhas 7 persoas" ese día, explica.
A investigación iniciárona nos arquivos do Concello de Ribadeo, nos que viron "unha zona dentro do cemiterio que chamaban fosa común, con sepulturas individuais, onde enterraban á xente que non tiña posibles. Apareceu o rexistro desa fosa común cun plano onde se situaban todas as sepulturas e entre elas estaban os que caeron o día 23, algúns con data do 24 porque lles fixeron a autopsia", apunta. No rexistro desa mesma fosa aparecen os nomes doutros represaliados "que foron paseados" posteriormente.
A ARMH localizou a dúas dos enterrados alí que teñen familiares e un deles –cunha neta en Foz– é o carabinero Manuel Mon Miranda, nacido en Luanco pero de familia de Burela, onde estaba casado e con 4 fillos. "Estaba destinado no Concello de Ribadeo, foron os que apoiaron o goberno lexítimo e ao entrar as tropas machucáronos", comenta o investigador. En concreto o falecido estaba de garda na rúa Ibáñez, na parte traseira do concello e da Torre do Moreno. "O meu pai viviu todo iso porque era de Ribadeo e despois do tiroteo ao subir por esa rúa viron un carabinero morto, e era el, entre outros que apareceron por alí", relata o investigador.
Xusto Fernández Suárez –que ten unha sobriña en Madrid– estivo entre os primeiros veciños de Vegadeo que se dirixiu a Ribadeo cando soubo que a columna militar sublevada avanzaba desde Lugo para tomar a localidade mariñá, segundo a investigación que realizou Xosé Miguel Suárez. ía na cabeza da expedición conducindo un coche e xa en municipio ribadense, na curva de Covelas, atopáronse coas tropas que viñan desde Lourenzá. Tres gardas civís que ían diante en moto pararon o vehículo, mandaron baixar aos ocupantes e mataron a Xusto por facer o ademán de sacar unha arma, segundo o testemuño dos propios gardas que recuperou o investigador.
