José Isidro Fernández Villalba prefire estar rodeado de papeis vellos ás novas tecnoloxías e non pasa un día, ou case, en que non mergulle nos arquivos en busca de tesouros da historia.
Un bo número de retrincos inclúense nas máis de 260 páxinas de em <>Miscelánea dá antiga provincia de Mondoñedo, unha obra chea de curiosidades, que xa presentou na súa localidade natal, unha das antigas provincias do reino de Galicia, ademais de en Foz e Ribadeo.
Unhas presentacións que se fan con meses de atraso por culpa da pandemia, que obriga tamén a contar con aforamentos reducidos en grandes espazos.
Franco segue sendo alcalde honorífico de Ribadeo, porque non se revogou a acta de nomeamento en 1939
''Preferimos facelo así que deixar de facelo, porque ou libro estaba acabado dende xaneiro do pasado ano e non podíase atrasar máis'', conta o autor dunha obra que levará tamén a Viveiro ou Cervo.
A Miscelánea de Fernández Villalba empezouse a escribir fai moito, pois sempre foi un apaixonado da investigación e xa tiña moitas recollidas, polo que o libro supuxo ''recompilar algunha dás cousas que tinga espalladas'', á que sumou novos descubrimentos e curiosidades, que fan que a obra sexa amena e esperte o interese do lector.
O autor documentouse nos fondos de catro arquivos: o do Concello de Ribadeo, o diocesano e catedralicio da cidade mindoniense e o do Concello de Mondoñedo, ''que é moito máis amplo ca ou doutros concellos, porque a antiga provincia chegaba máis aló do que actualmente é A Mariña e todo quedaba rexistrado aquí; por exemplo, se en Viveiro querían facer unha monte tinga que pedir ou permiso e logo presentar ou contrato dá obra, e iso todo está nestes fondos''.
Moitos papeis no que hai que estar moi ducho para separar ben a palla do gran, algo que Fernández Vilalba xa domina á perfección, pois son moitos de estudo deste home, experto en genealogía.
Unha das moitas curiosidades que se revelan na obra é que no Concello de Ribadeo ''segue figurando como alcalde honorífico Francisco Franco Bahamonde, caudillo de España, xefe do Estado Maior e dous Exércitos, porque nunca se anulou a acta do 6 de xullo de 1939 coa roposta de Parga Rapa que lle outorgaba esta distinción. En Mondoñedo tamén se chegou a propoñer para concederlle a Medalla de Ouro dá cidade, pero non prosperou'', apunta José Isidro, quen tamén publica unha relación co nome ''de toda a xente de Ribadeo que morreu non fronte, 41 en total, detallando ou seu nome e onde está soterrado''.
AFUNDIMENTO. Da crónica luctuosa tamén destaca outro suceso acontecido na localidade ribadense, como foi o afundimento dun barco en febreiro de 1820 que viña de Abres ''río abaixo'', no que faleceron 21 persoas.
''Vos corpos de todos eles, agás un, foron aparecendo na mesma mañá, pero daquela aínda non había cemiterio senón coleguiata e non había espazo para enterralos a todos xuntos e foron sepultos uns non Bo Xesús de Ove, outros en Ove, en San Lázaro, en Vilaselán e en San Francisco de Ribadeo, con polémica incluía co cura de Ove porque foron sepultos sen permiso e é que esta parroquia de Ribadeo non pertencía ao bispado de Mondoñedo, senón á de San Xoan de Deus de Portomarín e por iso ou seu escudo ten unha cruz semellante á dous templarios'', recorda.
Outra das cuestións que se relatan na obra de Fernández Villalba ten que ver coa implantación na cidade episcopal dunha fábrica de tecidos.
''En 1740 Luís Lombardía, da Pontenova, volve casado de Hispanoamérica e monta unha fábrica de holandiñas que eran moi recoñecidas e que funcionou ata finais do século non Pazo de Caión, en San Lázaro'', relata, quen tamén recorda que no porto de San Cibrao hai constancia de que existía un albergue de peregrinos, e hospital de pobres, en 1630, ''onde ás veces tiveron que tapar con areas a entrada, porque chegaba a auga'', di.
Tamén é de destacar as corridas de touros na Praza dá Catedral de Mondoñedo coa que finalizaban, as quedadas do gremio de notarios e avogados, que se xuntaban na Alameda para ouvir misa por San Xoán, ''agás caía en venres que non podíase comer carne e ou pasaban para San Pedro''.
De Mondoñedo destaca tamén os torneos de tanguero, que se celebran por Os Remedios ''ou para conmemorar unha cita importante, como a subida ao trono dun rei ou a elección dun novo Papa e que non gustaba nada aos locais porque era como algo despectivo e ten había pelexas por iso'', recorda o autor dunha obra que, de momento, só pódese adquirir nas librerías mindonienses, pero que estará tamén á venda nas do resto da comarca en canto terminen as presentacións.
