Os mergulladores fotografan o pecio da fragata Magdalena para crear un mapa en 3D

O propósito é expolo ao público na cidade do Landro para que os interesados poidan coñecelo sen mergullarse ► En xaneiro colocarán balizas para estudar a dinámica da ría na zona ao rexistrarse moito movemento de area

Un completo equipo de especialistas subacuáticos iniciou este martes unha serie de inmersións xunto ao pecio da fragata Magdalena afundido na ría de Viveiro co propósito de realizar unha fotogrametría que permita obter un plano en tres dimensións (3D) do xacemento situado na praia de Covas, en liña cos Castelos. O obxectivo é que todos os vivarienses e persoas interesadas na historia poidan contar cunha impresión dese mapa do buque da Armada española, naufragado o 3 de novembro de 1810.

O estudo do barco poderá efectuarse desde ese momento sen necesidade de mergullarse, dado que ademais do mapa, que se situará nun lugar público e accesible –o Concello aínda non decidiu onde expolo, pero o edil de mar, Jesús Fernández, apunta a proximidade do centro comarcal– e que reproducirá fisicamente o pecio, calquera persoa cun computador poderá traballar cos datos recompilados. O proxecto posibilita tamén o desenvolvemento de futuras estratexias para posibles intervencións na Madalena.

O estudo forma parte do proxecto Expedición cántabra da Federación Española de Activicades Subacuáticas (Fedas) que pretende coñecer a historia da escuadra vinculando ás comunidades do norte –País Vasco, Cantabria, Asturias e Galicia–, polas que esta realizou o seu desgraciado periplo. O arqueólogo Antón López sinala que "estamos a traballar no catro, pero o groso está en Viveiro e Santoña".

ALTA PRECISIÓN. Os expertos toman coordenadas cun sistema de GPS para despois crear un mapa do xacemento. Empregan un equipo de alta precisión. O equipo contou onte coa colaboración do CAS Costa Lugo escola de mergullo, mergulladores da Armada desprazados desde Ferrol, do Seminario de Estudos Terra de Viveiro, o Concello e o práctico Andrés Díaz.

A empresa Topodel, de Pontevedra, que construíu un aparello para situar coordenadas UTM en profundidade que colocan sobre un trípode á boia, creará o mapa. Este sistema, manexado por Javier Rodríguez e Perfecto Souto, efectúa un varrido de puntos que permite ver en superficie o que os submarinistas apenas aprecian no fondo fangoso por falta de visibilidade.

Os especialistas non se marcaron prazos para concluír este traballo que requirirá de varias semanas de inmersión entre este ano e o próximo 2019, a finais do cal esperan ter definida a xeometría para dispor do volume do pecio, que ten 32 metros de lonxitude á vista.

O exame do pecio permitiu observar que o fondo arenoso en que se atopa rexistrou un importante movemento, deixando máis estrutura da fragata á vista. Por isto, os expertos xa pensan en que colocar unha serie de balizas en xaneiro para analizar a dinámica da ría vivariense nesa zona, a fin de coñecer cara a onde se despraza a area.

Agora o primeiro obxectivo é salvar o xacemento virtualmente, despois tratarán de coñecer como afecta a dinámica da ría ao pecio, para o que colocarán uns balices, mediante os que pretenden determinar a velocidade de sedimentación e a orientación das correntes. Por último proporán medidas para a preservación da fragata, para o que estudarán a súa madeira.

Antón López, arqueólogo subacuático: "Achamos máis munición e material concrecionado por definir aínda"

O coordinador de patrimonio da Fedas e arqueólogo subacuático Antón López avanzou que nas primeiras inmersións, en que definiron 300 puntos co GPS a pesar da mala visibilidade, permitiron achar moito material novo, sobre todo munición, con proxectís do calibre 18, que antes non se apreciaban; así como material exento concrecionado, é dicir, algún anaco de ferro transformado que podería pertencer a partes do barco ou ferramentas, aínda por saber. 

O tenente de navío e comandante da Unidade de Mergullo da Armada en Ferrol, Ángel Lozano, explicou que interveñen en base á responsabilidade de vixilancia e protección que teñen asignada para preservar o patrimonio subacuático. Con tal fin desprazaron cinco mergulladores con cinco equipos autonómos, dous vehículos e unha embarcación. 

López destacou a importancia da Magdalena, "un tesouro", ao seu entender, que "serviu 37 anos a España, en catro continentes, foi buque consular, estivo nas principais guerras, como buque científico participou en campañas de investigación de Von Humboldt e con Tofiño realizou o primeiro mapa hidrográfico das costas españolas", detallou. 

O arqueólogo tamén destacou a súa relevancia para a arquitectura naval, por ser o primeiro expoñente do paso da inglesa do Marqués da Enseada á francesa de Gautier. "O plano enviado a Cartaxena e Ferrol era xemelgo, pero a diferenza está nos técnicos, o traballo dos carpinteiros de ribeira galegos". Cre que precisar a súa calidade será posible mediante o estudo de restos de madeira da fragata. 

Pola súa banda, o concelleiro do mar de Viveiro, Jesús Fernández, agradeceu a participación de todas as entidades implicadas nesta iniciativa que creará un reclamo turístico máis. "A Madalena ten moitos datos que achegar, quedan moitas incógnitas, unha das maiores satisfaccións sería saber onde está ou bergantín Palomo, que pensase que está baixo unha capa grande de area". Ten a esperanza de que o estudo de dinámica das mareas arroxe luz sobre a súa localización. O edil destacou o apoio total do Concello porque este proxecto implica cultura, turismo e historia, para divulgalas ás futuras xeracións. Ademais, a fin de ano prevén unha ruta turística da expedición cántabra.

Comentarios