Foz mantén viva a devoción no día do Carmen a pesar das restricións

É un día do Carmen diferente, pero en ningunha localidade costeira pasa desapercibido que este xoves é o día da patroa dos mariñeiros e menos en Foz, onde este ano se cumpren 75 desde a traxedia do Jesús Nazareno, o barco que se foi a pique o 18 de xullo de 1945 "deixando doce viúvas e 24 orfos".

Recórdao Jesús Castiñeira da Confraría Virxe do Carme de Foz, que cada ano se encarga da organización dos actos relixiosos duns festexos que, cada lustro, recordan aos seus falecidos na peor traxedia marítima que se recorda en Foz.

A parada da procesión no cruzamento da rúa que leva o nome da embarcación, en pleno barrio pesqueiro focense, onde se rende homenaxe aos mariñeiros falecidos mentres a banda interpreta o 'Toque de Silencio', substituíuse este ano cun simbólico acto, celebrado ao mediodía do miérolesr.

Dous familiares directos dos falecidos -Inés Fraga Naray, a filla do mariñeiro Jesús Inocente Fraga, e Luís Burundarena Fraga, neto do patrón Ramón Fraga Couto, coñecido como 'lacón'- colocaron sobre a placa en pedra que recorda a traxedia un ramo de doce rosas vermellas coa lenda 'Sempre non recordo'.

"É un acto co que dende a Confraría dá Virxe do Carme recordamos a data e non esquecemos a toda a xente do mar, sobre todo aos náufragos, que xa que a santa non vos puido salvar agardamos que vos teña debaixo do seu manto a bo recado", conta Castiñeira, cuxa vida, como a da inmensa maioría das familias de outrora de Foz, está vinculada ao mar. O seu pai, recorda, era un dos mariñeiros do Jesús Nazareno, "pero ao seu estrela foi que fora chamado un mes antes para facer ou servizo militar", recorda.

Con inmensa emoción, Inés Fraga, á que todo o mundo en Foz coñece por Sita, recorda o que foi a vida da súa familia tras o naufraxio. é a máis nova dos nenos orfos e a súa nai, da noite para a mañá, viuse soa e con catro pequenos, de entre dous e seis anos. "Deitábase connosco e erguíase para ir traballar á fábrica e estabamos esperando que lle desen vos cartos para comer. Noutras familias aínda quedou algún maior que axudaba a gañar na casa, pero na nosa non e miña nai tivo que empezar de cero e lle pagaban por viúva trece pesos, que non era nada", relata con emoción, pero cunha gran admiración cara á súa nai, que deixaba aos cativos só en casa para ir traballar, e que ademais de sacar a todos adiante con gran sacrificio coidou posteriormente a dous nenos dunha das súas fillas falecida con 33 anos. "Miña nai morreu con 74 anos chea de sacrificio, como todas as viúvas, pero ela por partida dobre", asevera Sita.

"As viúvas nunca se quitaron ou loito e eu as recordo sempre de negro cun pano na cabeza"», di Luís Burundarena, dunha das familias máis castigadas pola traxedia, pois "ademais do meu avó morreron dous dúas seus fillos, un irmán dá miña avoa e un cuñado. Foi unha familia moi tocada, eu crieime practicamente coa miña avoa e vivín ou mal que ou pasaron", conta.

O neto do malogrado patrón recorda que case todos os falecidos vivían na mesma rúa e boa parte deles estaban emparentados; "De feito, nesta rúa hai moitos Fraga de apelido", sinala, mentres rememora que a traxedia non impediu que a xente seguise indo ao mar. "Era ou que había daquela, as mulleres nas conserveiras e vos homes ao mar", relata. Él mesmo con doce anos xa empezou a traballar e dous máis tarde ía xa ao arrastre na Coruña; tamén Sita empezou tan nova na fábrica "que non chegaba á mesa para descabezar ou peixe e poñíanme un banco".

Para ela, O Carme nunca foi sinónimo de festa, senón de dor e é que o tempo non o cura todo. Fai case 75 anos dunha traxedia que quedou gravada no pobo e pola que se suspenderon as festas de San Lorenzo, en agosto, "ou único ano que quedaron suspendidas". Unha frase de Castiñeira, á que ben pode engadir "ata este ,"pois o Covid tamén levará por diante as festas do verán, tal e como se coñecían ata agora.

"Ou de hoxe será un día do Carme moi diferente", asevera o alcalde focense, Fran Cajoto, que preparou desde o Concello diversos actos para conmemorar o día da patroa dos mariñeiros. "Faremos pequenas actuacións musicais na rúa, con cadeiras para cumprir ou aforamento limitado", asevera o concelleiro.