Son das gaitas na cuna dos mellores punteiros

Poboación
Ribeira de Piquín suma 554 veciños segundo os últimos datos do Ige. 
Vista atrás 
Constituído en 1935, é un dos concellos máis modernos de Lugo, pero ten unha longa historia como demostran os achados arqueolóxicos cerca da Pena de Nuria ou na Insua. Tamén en Montefurado, onde se conserva un paso baixo terra efecto das minas de ouro dos romanos. 
Curiosidades
Din que hai gaitas de Seivane no 50% das casas, pero hai algo que as supera. En Ribeira de Piquín hai un hórreo de planta asturiana practicamente por vivenda, preto de 500. 

O SON DA GAITA resoará sempre nesa paisaxe impoñente, verde, de camiños zigzagueantes que suben cara ao Alto do Couso para baixar sen descanso, trepidantes, perdidos entre unha natureza que envolve, para beber do que foi (e é) un dos importantes troiteiros, o Eo. 

A poucos pasos do rebulir das súas augas, no Chao do Pousadoiro, Seivane, coa gaita ao lombo, abre unha porta directa a ese pasado que forxou coas súas propias mans para a historia da música tradicional galega. Foi realidade e lenda, creador e gardián dun incalculable patrimonio que hoxe continúan promovendo os seus fillos e netos, cos segredos compartidos, dende o obradoiro de Cambre, a onde se trasladaron as tres xeracións en 1994. 

Durante décadas, case 50 anos, Seivane converteu Ribeira de Piquín en lugar de peregrinación para gaiteiros chegados de tódolos recunchos de Galicia e son moitas as historias que se gardan daquelas viaxes iniciáticas guiadas polo embruxo da música na procura do meigo da gaita. 

"Traballaba sen parar, sobre todo cando estaba investigando algo, incluso despois da cea, ás veces ata as tantas da mañá. Sempre soñou con facer o punteiro perfecto. Algunha vez tense levantado da cama para poder realizar o que se lle ocorrese", rememora Álvaro, un dos seus tres fillos.  

Nado en Fonmiñá en 1921, construíu a súa primeira gaita coa maioría de idade no taller do seu pai Francisco, que era ebanista. Pero asentou o seu taller no municipio que simbolizan as troitas cando casou con Fuencisla Magide en 1951. Primeiro na casa familiar da Vara, en Navallos, logo no Chao do Pousadoiro. 

"Tiñamos o único teléfono do Chao en Casa Horacio e o 70% das chamadas do pobo eran para el. Tiña tantas que puxemos un timbre que ía directamente ao seu taller, a 200 metros, e el collía a súa Derbi e viña para contestar máis rápido", rememora Roberto Vidal. "Foi un personaxe moi importante e segue séndoo. O seu recordo está vivo", engade. 

"Era un artista. Foi barbeiro, zoqueiro, gaiteiro, carpinteiro... Tiña o taller aí ao lado, na súa casa —o número 11—, debaixo da escaleira, e viña moitísima xente. Por Ribeira de Piquín viñeron os grandes gaiteiros da época", rememora José Antonio Ares, primo da súa muller e propietario dun negocio con máis dun século de vida. E conta anécdotas pasadas, como cando Seivane lle pedía aos rapaces que tocaran unha peza antes de encargar a gaita ou cando estes alucinaban porque os seus punteiros "daban a escala cromática", ou do presente, como unha entrevista que lle fixo hai pouco un mestre de filoloxía da UDC, Xosé Manuel Sánchez, para escribir un libro sobre o artesán. 

"Foi unha eminencia e parte da nosa historia. En máis da metade das casas da Ribeira hai unha gaita de Seivane, outra cousa é que haxa quen a toque", apunta un veciño, ao tempo que outro fala da perda que supuxo que marchase —era mestre de gaiteiros e artesáns e o seu taller un imán de visitantes— e da pena de que non queden grupos. 

"Sempre nos tirou a gaita polo recordo de Seivane e os seus fillos fixeron varias para xente da miña xeración. Xa ninguén pensaba noutra opción. Non pedías ningún outro presuposto, e eles traíanas", recorda Laura Cabo, de Barangón. Pero incide en que son afeccionados. Houbo varios grupos en Ribeira de Piquín, e importantes gaiteiros, pero a modernidade e o despoboamento fixeron que fosen desaparecendo. 

"Desfíxose todo pero a súa pegada permanece. Queda unha xeración de mozos que fixeron cursos e os fillos veñen de vez en cando e aínda soan as gaitas", din, mentres outros, como Luis Fernández, van un paso máis alá. "Un dos fillos dicía de recuperar o grupo no que tocou, Airiños da Ribeira. E sería un soño. Eu ía moito ao seu taller cando era cativo", recorda. Foi membro da asociación Recunchos, que lle organizou unha homenaxe no ano 2008. 

O grupo de Seivane, no que el tocaba o clarinete, Darío Díaz e José Ramón López as gaitas, e Benxamín Díaz a caixa, foi unha referencia na comarca durante os anos 50, 60 e parte dos 70. 

"Ribeira de Piquín foi cuna de gaiteiros e influíu moito que Seivane estivese aquí. Eu toquei tres anos con eles, no lugar de López, era o máis novín e desfrutaba moito. Andabamos toda a rodeada", di Jaime Otero, que conserva a primeira gaita que lle fixo o mestre, cando tiña 13 anos. "Encantaríame que volvese o grupo", di. 

Se cadra cúmprese o soño. E recorden, como dicía Seivane e o seu amplo refraneiro: "Un día a gaita falou e dixo, límpame e afíname ben na casa que te hei deixar ben na praza".