Marca a tradición que, chegado o San Martiño, en Vilalba é a hora de meter aos capóns nas capoeiras para iniciar a última fase do seu proceso de crianza natural, esa en a que os animais collen máis peso, a súa carne gaña calidade e a súa pel adquire o seu particular ton dourado de cara á súa época tradicional de consumo: o Nadal. Pero este ano todo iso está impregnado tamén pola incerteza que alaga todo, aínda que son moitos os produtores que decidiron seguir adiante neste 2020 tan atípico e criar esta ave típica vilalbesa.
Todo parece apuntar, segundo opinan os propios criadores, que este ano a capital chairega quedará sen o seu tradicional Feira do Capón. "Se non hai as demais cousas, tampouco debería haber esta feira. É un risco innecesario para todos", comenta María José López, que este ano decidiu lanzarse "á aventura, pero con menos pitos que o ano pasado". E así, o centenar de capóns que criou en 2019 quedou este ano en aproximadamente a metade.
"Ao haber a pandemia e se non hai feira, quedeime cos que me farían falta para vos clientes de sempre e deixei vos que irían para a feira. Teño moitos compradores de sempre e algúns xa chamaron para reservar", explica esta produtora de strong<> Lanzós, que prevé manter os prezos do ano pasado, cando incluso mandou aves a Madrid, Valencia ou Lanzarote.
O Concello aínda non anunciou de forma oficial a suspensión da feira, pero o sentir xeral dos criadores é cancelala
Con máis optimismo intenta velo Oliva Souto, de strong<> Goiriz, que apostou por repetir a cantidade de aves do ano pasado: 110. "Vos clientes que teño dixeron que se que vos ían querer desde ou principio e, pese á incerteza e a que hai que ir vendo día a día, penso que se van vender ben", explica, á vez que destaca que este ano terán que enviar moitos máis por transporte ao haber restricións de mobilidade e "moitos que prefiren que llelos envíe", dadas as circunstancias.
As chamadas que recibiu para facer encargos, incluso de xente que nunca lle comprou, anímana, aínda que ve que hai un menor interese a estas alturas que en anos anteriores. "A xente tamén espera, porque non sabe que pasará, se haberá máis restricións, se se poderá xuntar no Nadal... Eu intento ser positiva e estou criando coa mesma ilusión de todos os anos", manifesta.
Pero noutros casos, a irrupción do covid-19 trastornou plans e obrigou a adaptarse, como é o caso de Jesús Cazón, criador que se estreou en 2019 con 130 exemplares e que este ano non conta con ningunha ave.
O seu proxecto, Capóns do Caseiro, continúa, pero sen o produto estrela. "Incorporeime a isto ao 100% este ano e en principio iamos criar, pero chegou a pandemia e trastornou todo. Como tiñamos que facer unhas obras na granxa, aproveitamos para iso e a partir do ano que vén vemos como arrincamos", explica este criador, que centrará a súa produción, que prevé manter durante todo o ano, na hostalería.
Desde o Concello teñen previsto realizar unha reunión este mes cos criadores para valorar que se pode facer para promocionar dalgunha forma este importante produto vilalbés.
Nun primeiro contacto con eles en setembro, estes manifestaron a súa idea de que era mellor non celebrar a feira, algo que en principio comparte tamén o goberno local, aínda que aínda non fixo oficial esta decisión.
