O cinturón comarcal, como se coñece popularmente á vía provincial LU-P-1611, e a LU-P 1106, que une coa estrada Vilalba-Meira (LU-120), abrazan o alto no que están a igrexa de San Xoán e o casco histórico.
Recoñecemento
O Ministerio de Educación y Ciencia declarou o casco antigo de Castro de Rei como Conjunto Histórico Artístico en 1971. Tamén é BIC.
Ari
O Concello solicitou a declaración de Área de Rehabilitación Integral para boa parte do núcleo de Castro de Rei, o que inclúe o casco histórico. A Xunta validouna neste 2021.
Unha morea de pedras ben colocadiñas que semellan contar o tempo, como pouco en décadas, salpicadas aquí e acolá por sinuosos camiños e unha ampla colección de chanzos que parecen subir ao infinito, dan conta de que aí, no alto, debe haber algo curioso... e vello, no mellor sentido dunha palabra non sempre ben entendida.
Porque o casco antigo de Castro de Rei é iso, vetusto. Ese é o seu gran valor, os séculos de historia que atesoura e se recollen, a disposición de quen queira saber, nos coridos paneis que salpican o muro perimetral da Praza da Igrexa. Recordan figuras senlleiras ou as orixes do Sagrado Corazón e voltan a vista atrás para lembrar os tempos de castros e de castelos.
Aquí houbo un asentamento castrexo —os vellos postos da feira coñécense como ‘encastras’ por estar adosados aos muros—, e sobre el, ergueuse no Medievo un castelo que se tivo en pé ata 1941 e do que hoxe se conserva o vello escudo, exposto ao pé da igrexa de San Xoán que preside o conxunto.
Un xardín cunha fonte seca e un cruceiro rehabilitado por un obradoiro no ano 2000 marcan o principal acceso ao lugar, onde conflúen as emblemáticas rutas da Escrita e do Azúmara e unha terceira de nova creación para os amantes da bicicleta.