DESDE QUE EN en setembro de 2018 se puxo á fronte da Consellería do Medio Rural, José González Vázquez (Ourense, 1970) marcouse como obxectivo a necesidade de desenvolver unha lei que fomente e regule a recuperación de terras abandonadas. O conselleiro móstrase convencido da necesidade de facer rendibles esas propiedades, "como primeira medida para previr incendios, pero tamén para facilitar a recuperación" do rural galego.
Cal é a finalidade desta lei de Recuperación e Posta en Valor da Terra Agraria en Galicia?
A lei xorde das 22 recomendacións que se recolleron no ditame da comisión de estudo do Parlamento galego, despois da vaga de lumes do ano 2017. Nesa comisión falábase de que o primeiro paso para a prevención dos incendios é a recuperación dos terreos abandonados e ese é o principal obxectivo desta norma.
Cales son as zonas nas que esta lei terá unha maior incidencia?
Serán as zonas da montaña de Ourense e o sur da provincia de Lugo onde mellor funcionará esta lei, xa que son os lugares onde máis se sofre o abandono ou a desorde da propiedade.
E como afectará a aquelas zonas nas que este problema é menor, como é o caso da Mariña luguesa?
A lei non ten límites territoriais aínda que é certo que está pensada para facer produtivos terreos que agora non o son. Pero, unha vez que estea en vigor, a norma tamén terá efectos positivos para agricultores e gandeiros de zonas máis traballadas, xa que esa mobilización de terras permitiranos poñer á súa disposición moitos terreos de excelente capacidade agronómica, que se poderán destinar a forraxe, pastos ou calquera outro requerimento. Para conseguir estes obxetivos, a norma rexerase a través de mecanismos voluntarios baseados nos arrendamentos, nas cesións e na xestión conxunta.
Ten esto que ver coas denominadas aldeas modelo?
As aldeas modelo, como a do Incio na provincia de Lugo, serán unha das ferramentas básicas para recuperar a dos terrenos, pero tamén estamos a falar doutros instrumentos básicos para a mobilizacións de terras como os polígonos agrogandeiros e forestais e as figuras de xestión conxunta. Calquera destas ferramentas funcionará en calquera parte do territorio onde haxa abandono.
O consello reitor da Axencia Galega de Desenvolvemento Rural (Agader) outorgou recentemente a declaración de aldea modelo ao núcleo de Trascastro, no Incio. Haberá máis na provincia?
Nestes momentos, o Agader ten aprobadas seis aldeas modelo en Galicia. No caso do Incio temos un alcalde, Héctor Corujo, comprometido co proxecto e iso dálle forza a este conselleiro. Agora estamos a avanzar nunha proposta para declarar outra aldea modelo na Pobra do Brollón e tamén mostraron interese dúas en Monforte.
Detrás dese abandono do territorio está a profunda crise demográfica que sofre o rural. Como aborda esta problemática a nova lei?
A crise demográfica do rural é unha problemática que a Xunta aborda desde unha perspectiva integral. Todas as áreas do Goberno están involucradas para dar unha resposta a esta problemática. O que defendemos é que para vivir no rural hai que vivir do rural. Isto quere dicir que hai que buscar a rendibilidade das explotacións e con esta lei poñemos as ferramentas necesarias para que a xente volva. Por iso, antes de recuperar casas queremos recuperar a actividade agrogandeira do seu redor.
Para facer efectivo ese regreso á actividade agrogandeira non parece tampouco o mellor momento, por mor da sobrepoboación dalgunhas especies animais ou pragas como a couza guatemalteca da pataca.
Nós non estamos en contra da fauna salvaxe pero si da sobrepoboación, polo que creo que é necesario artellar os mecanismos para controlar certas poboacións, como a do xabarín, cuestión na que, por certo, penso que a Consellería de Medio Ambiente actuou dun xeito moi adecuado. O caso da couza guatemalteca é un problema da globalización e por iso hai que pedir paciencia e responsabilidade para evitar que se propague. Proba de que neste asunto se traballou ben e que xa se levantou a prohibición do cultivo en dous concellos da provincia e a medida que constatemos que vai a menos, solicitaremos ao Ministerio que levante a prohibición nos que quedan. Pedimos aos afectados paciencia, porque imos polo bo camiño.
Na redistribución das axudas da PAC hai quen ve recortes para os productores de zonas desfavorecidas, como é a da montaña de Lugo.
O que sucedeu coas axudas da PAC é que houbo unha redistribución dos fondos ao esgotarse as liñas do plan de mellora e de incorporación de mozos. O que fixemos foi mover 17 millóns da liña de áreas desfavorecidas para poder seguir executando eses programas, o que algúns aproveitaron para falar de recortes. Iso non é así, porque a PAC non se executa nunha única anualidade e o ano que vén esa reprogramación realizarase á inversa. Con isto quero dicir que os agricultores e gandeiros destas zonas poden estar absolutamente tranquilos, xa que non hai ningunha posibilidade de que perdan José González, conselleiro do Medio Rural. as súas axudas.
