Vidas limitadas por operarse de la vista

El fin de las gafas ha cambiado la vida para bien a muchos. Pero también hay quien tiene secuelas. Ellos, los afectados por intervenciones de cirugía refractiva, están asociándose para denunciar los efectos secundarios que les han quedado para toda la vida. El lucense Alejandro L. V. presidirá este colectivo, de ámbito nacional
Alejandro López, futuro presidente de las víctimas de esta cirugía ocular
photo_camera Alejandro López, futuro presidente de las víctimas de esta cirugía ocular

Es una de las operaciones más publicitadas y para algunos supuso el fin de las gafas y las lentillas de por vida para poder disfrutar de una vista nueva sin secuelas. Pero hay casos en los que los operados de cirugía refractiva presentan efectos secundarios que, según explican las víctimas, se convierten en importantes secuelas que les alteran por completo la vida. Sequedad de ojos, dolores punzantes en los ojos o la imposibilidad de conducir de noche por deslumbramientos son algunas de ellas. El joven lucense Alejandro L. V. presidirá en breve la Asociación Española de Afectados por Intervenciones de Cirugía Refractiva, después de que una operación para reducir su miopía lo dejase con serios problemas de salud.


"Opereime hai ano e medio. Tiña 6,25 dioptrías en cada ollo e decidín operarme porque acababa de romper as gafas e vin un anuncio dunha clínica. Fun ata alí e pintáronme todo moi ben. Incluso me deron un tratamento para non ter nin halos nin deslumbramentos. Pero non foi así. Desde o primeiro momento, tiven problemas: halos, deslumbramentos que me impiden conducir de noite, ollo seco, dor ocular... Todo isto fíxome cambiar de vida en pouco tempo. Tiven que abandonar os estudios cando me faltaban só dúas asignaturas para acabar, teño moita menos vida social polos problemas de vista e, moitas veces, prefiro quedar na casa porque, en canto saio, empézanme a doer os ollos", explica Alejandro L.V.


Este joven sufre un trastorno psicológico derivado de todo este proceso y también del dolor insoportable, como el de un alfiler clavándose en los ojos, dice, que siente continuamente y para el que ya no hay remedio.


"A dor flutúa ao longo do día, pero nunca para. Segundo avanza a xornada, intensifícase máis e máis. A única maneira de calmala é tomar unhas pastillas e durmir. Os colirios non fan nada. Outras persoas refiren, en lugar de dor, un ardor continuo desde dentro. Isto faise bastante insoportable e ata houbo casos, en Estados Unidos, de xente que se suicidou porque non podía vivir así. Ao final, convertímonos nuns enfermos crónicos que non nos recuperamos nunca", comenta.


A Alejandro le dijeron que todos estos síntomas respondían a "un proceso neuroadaptativo" y también que el suyo era "un caso excepcional" pero, andado el tiempo, comprobó que la adaptación nunca llegaba y que él tampoco era un caso único.


"Néganche as secuelas. Dinche, como moito, que son efectos secundarios. Isto acaba xerando un dano ou un maltrato psicolóxico porque queren facerche crer que os teus problemas de visión non son tan graves e que, nalgúns casos, son invencións túas. Todo isto provócache sensacións de autoculpa e veste vítima dun engano. Despois, falando con outra xente, ves que hai moitos casos como o teu. É máis, un estudio da FDA (Food and Drugs Administration, de Estados Unidos) demostra unhas porcentaxes bastante altas destas secuelas como que o 35 por cento das persoas operadas que non vían antes halos, venos despois aos tres meses; que o 30 por cento ten ollo seco; o 28, destellos; o 16, deslumbramentos, e o 6 por cento sofren o chamado ‘efecto pantasma’. En España, aínda non se fixo ningún estudio deste tipo", refiere Alejandro L. V.

SEIS EN LUGO. En Lugo hay 6 afectados con estas secuelas. A nivel estatal, 347 personas se pusieron ya en contacto con Alejandro L. V., que coordina la web de la asociación, www.afectadoslasik.wordpress.com, y la página de Facebook. El joven lucense pretende, de esta forma, reavivar una asociación fundada en 2004 y con poca actividad en los últimos años.


"Queremos darlle voz ás vítimas destas operacións para que se paralicen as intervencións ata que se faga un estudio epidemiolóxico. No Reino Unido, vaise levar esta cuestión ao Parlamento. Tamén queremos que os chamados efectos secundarios sexan considerados como secuelas xa que hai algúns moi graves como as ectasias (deformacións de córneas) que só se resolven cun transplante de córnea que evite a cegueira", señala Alejandro L. V.


Denunciar estos casos es complicado. Según este joven, algunos pacientes lo hicieron y ganaron sentencias. Otros, en cambio, lo tienen más complicado.


"Hai neglixencias pero, ás veces, é difícil demostrar que as secuelas son consecuencia da operación. Habitualmente, méntese nas follas de consentimento que se lle dan a asinar ao paciente porque non se di que os ollos quedan danados e que hai nervos que non se recuperan", continúa.


Este tipo de cirugía refractiva se está aplicando a casos de miopía, presbicia, astigmatismo e hipermetropía. La operación más común, la Lasik, cuesta unos 1.700 euros los dos ojos, financiables en muchos casos.

TRASPLANTE. Antonia (nombre ficticio elegido para salvaguardar su intimidad) sufre ectasia, una deformación en la córnea que, con el tiempo, la llevará a un trasplante puesto que se podrá quedar sin visión en ambos ojos. No sabe cuánto tardará en que esto suceda, pero sí sabe que este problema que tiene ahora es una de las consecuencias de la operación que sufrió hace veintiséis años en sus ojos, una queratotomía radial -incisión en la córnea para modificar la curvatura del ojo- para eliminar su miopía.

"Daquela era o método máis seguro pero, co tempo, descubrín que me fixeran unha carnicería nos ollos. Aos quince días de operarme xa notei que non iba ben. Subiume a miopía que me deixaron e agora non vexo ben nin con gafas nin con lentillas. Teño que graduarme cada tres meses e aínda coas lentillas recién graduadas teño unha capacidade de visión do 60 por ciento. Desde aquela vexo halos, teño baixa visión nocturna, visión dobre e problemas para ler no ordenador, aparte da deformación de córnea. Sempre pensei que todo isto fora culpa miña por operarme demasiado nova ata que descubrín que moitos outros operados tiñan as mesmas secuelas ca min", indica.

Esta paciente no denunció en su momento porque pensó que el suyo era un caso especial y ahora no lo hace porque "prescribiu todo xa", afirma.

Mientras tanto, trabaja y vive su día a día como puede con la vista puesta -y nunca mejor dicho- en un futuro trasplante de córnea. "Espero poder facer o transplante antes de perder totalmente a vista, que non sei cando será. Eso sería o peor. Mentres tanto, a miña vida cada vez está máis limitada porque isto cada vez vai a máis", apunta.