O Folión das carrozas florais

O tradicional Folión de Carros de Chantada conviviu entre 1927 e 1935 cun de carrozas con flores desde as que os seus ocupantes lanzaban pétalos ao público

Carroza na batalla flores 1
photo_camera Imaxe inédita das carrozas das flores do ano 1935. ARQUIVO PARDO

Os hippies institucionalizaron as flores como símbolo da paz e na Revolución dos Caraveis en Portugal provocaron a caída do ditador Salazar. A arquitectura exipcia deixou sinal nos capiteis das columnas a loto, papiro e palmeira; en Grecia outorgaron á madreselva dita honra e en Roma caracterizáronse polos rizos dos acantos enroscados. O fento e a flor de iris dominaron a ornamentación floral dos séculos XI e XII. O berro e a celidonia no XIII, que é reinterpretada polos escultores borgoñones coa aguileña, crisantemo, perexil, vide e a correhuela.

A deusa romana Flora preséntase lixeiramente vestida a finais de abril nos Xogos Florais, a súa cabeza loce unha coroa de flores e na súa man esquerda agarra o corno da abundancia, do cal caen flores e froitos arreo. Ela é a responsable dos concursos poéticos que estableceron os trobadores na Provenza en 1324. Hai unha raíña da festa que entrega como premio flores simbólicas para o poeta vencedor e aparecen de novo en Barcelona en 1859. Estes antigos xogos florais son as raíces das Batallas de Flores, cuxa primeira edición foi en Córdoba en 1889.

En Galicia a Sociedade Ximnasio de Vigo é a responsable de que en 1892 desfilasen pola Rúa do Príncipe carrozas florais. O florido festexo expandiuse como a pólvora a inicios do século XX principalmente en Ourense, onde se celebrou a súa primeira Batalla de Flores en 1901 e única ao relacionala coa festa do Corpus.

En 1930 os días de carallada redúcense a catro días, do 23 ao 26, desfilando o Folión o día 23

Nas II Xornadas Folión de Carros de Chantada (Etnografía e patrimonio na Ribeira Sacra do Miño) celebradas o pasado 7 de xullo de 2018, o relator Félix Pérez Román deixou patente o seu enfado cando se lle chaman carrozas aos carros. Este veterano carroceiro, xunto a outros compañeiros como ou zapateiro Jesús Fernández (que afirmou que foi en 1969 cando se introduciron as plataformas), foron os grandes impulsores do Folión entre as décadas dos 60 e 80 do século pasado.

E Pérez Román tiña razón. Entre 1927 a 1935 o tradicional Folión de Carros de Chantada cohabitou coas carrozas florais en desfiles que consistían en carrozas engalanadas ata a extenuación ou automóbiles, lanzando pétalos de flores e cun vestiario estival deixando ao seu paso polas rúas unha colorida alfombra de flores.

Nas Festas de 1926 non hai constancia de que se celebrase o Folión. Segundo crónicas "estiveron moi animadas, sendo amenizadas polas gaitas do país e a celebrada banda do rexemento de Zamora". Pola noite queimáronse fogos artificiais e asistiu o gobernador civil José María Cremades e foi recibido por unha Comisión do Sindicato Agrario "coa que conversou amablemente, interesándose por problemas agrícolas" e o alcalde de Chantada Jesús Fernández obsequiouno cunha comida.

En 1927 a sociedade a Liga de Amigos organiza as festas do 26 ao 30 de agosto e estrean como novo alcalde a Jacobo Rodríguez Osorio. Ás dez da noite percorreu as rúas o tradicional Folión "composto por carros alegóricos dos diversos oficios do país, disolvéndose na plazuela de Santa Ana, onde a Banda de Bombeiros e as gaitas interpretarán bailes". O día 29 ás seis da tarde houbo unha "gran batalla de flores e concurso de carrozas e coches, outorgándose valiosos premios regalo da Liga de Amigos de Chantada, do Ilmo. Sr. Director Xeneral de Abastos e da comisión de festexos". O itinerario foi o seguinte: Avenida de Luciano Travadelo, Rúa de Leonardo Rodríguez e Paseo das Acacias, amenizando o espectáculo a Banda de Viana.

Nos anos 50 o carro tradicional toma relevancia nas procesións do Santuario Votivo da Nosa Señora de Fátima en Centulle

Nas festas patronais do 17 ao 29 de agosto de 1928 o Folión de Carros celébrase o día 25 e o 27 tras os concertos hai "batalla de flores, partido de fútbol e cinema público". En San Pedro de Líncora anímanse aos rituais florais e nas festas do 5 ao 6 de 1929 na honra á Virxe da Saúde e o 7 para a dos Milagres realizáronse xogos florais, de arcos e cintas.

En 1930 os días de carallada redúcense a catro días, do 23 ao 26, desfilando o Folión o día 23 "cun premio especial para o mellor adornado" e o 25 ás seis da tarde "gran batalla de flores polas rúas de Leonardo Rodríguez, estrada da Costaña e Avenida de Luciano Travadelo". En 1935 realizaríase o último festexo en honra a Flora, marchitándose as flores tras a Guerra Civil e non volvendo celebrarse xamais.

Estando de rexidor Luis Campo Fernández, efectúanse do 25 ao 28 de agosto de 1945 as primeiras Festas do Carmen trala contenda, coa actuación da banda de música da Academia de Aviación de León e a de Chantada e o Folión de Carros.

Nos anos 50 o carro tradicional toma relevancia nas procesións do Santuario Votivo da Nosa Señora de Fátima en Centulle e tamén na festa da empanada, onde estaba instaurado un concurso "para os mellores postos de viño e os carros máis épicos". A partir de 1964 comeza unha forte campaña mediática e é cualificado como "un vello costume que quizá non se ache en ningún outro lugar da xeografía hispana, o Folión ven ser algo así como o pregón das festas onde cada gremio ou cada representación profesional forma no centro do carro unha alegoría ao oficio ou quefacer".

Comentarios