Un día de feira, coma calquera outro, xuntáronse varios veciños en Castroverde. Eran xa todos amigos do patrimonio, pero aínda demorarían varios anos en crear a asociación homónima que hoxe cumpre tres lustros. Paco Pestana, Ricardo Polín e Manuel Muñiz comentaron, aquel día, que os pendellos do recinto feiral precisaban dun amaño. Denunciaron esa cuestión, pero axiña se desviaron cara a outras de maior calado.
Amigos do Patrimonio, que hoxe conta con 120 socios, suma centos de quilómetros de roteiros, viaxes e liñas escritas para divulgar e defender o patrimonio da zona. Un pulo que non sempre acadou os seus obxectivos, como recoñece Manuel Muñiz neste aniversario no que é inevitable facer balance.
As grandes demandas do colectivo foron, e continúan a ser, as da recuperación da fortaleza de Castroverde, da contorna de Soutomerille e do trazado do Camiño Primitivo. De todas estas cuestións, Muñiz indica que a asociación só pode celebrar o recoñecemento do tramo histórico entre Vilalle e Soutomerille como alternativa da ruta xacobea trazada pola Xunta e que consideran "adulterada, non só aquí, senón en moitos outros lugares", di. Sen embargo, nesta cuestión, "aínda falta levar o camiño polas Penas de San Lázaro e pola fortaleza, seguindo o seu trazado orixinal", insiste Muñiz.
O colectivo logrou a irmandade entre todos os lugares que levan o topónimo de Castroverde na Península
Sobre esta fortaleza medieval, a loita non chegou a dar os froitos desexados. "Falta a sinatura dun propietario para poder facer a transferencia da súa titularidade. Ten unha mínima parte, pero sen iso non se pode facer nada", lamenta Muñiz. Por outro lado, o presidente da entidade tamén sente o estancamento referido á aldea de Soutomerille e ao seu singular cemiterio e igrexa de orixe prerrománica. Nos dous casos, denuncia que os proxectos deseñados pola Xunta na época do bipartito caesen "no esquecemento".
REDE. O que non parou de medrar neste tempo foi a rede de persoas implicadas coa defensa da cultura. A asociación estendeu os seus brazos aos varios Castroverde da Península, que cada ano se reúnen nun dos lugares que locen este topónimo. Tamén cada ano a asociación estreita os seus vencellos con outras galegas, como Arcas, de Sarria, Arumes do Corgo ou Caamouco, de Redes.
O colectivo marcou no calendario o segundo sábado de mes para facer sempre unha ruta, pero a súa actividade mensual excede ese día concreto. Incluso despois do confinamento, o colectivo recuperou o ritmo, con sete ou oito actividades nos meses de xuño e xullo. Foi xusto nese momento que recibiron a boa nova por parte do Concello da súa proposta de recoñecemento de Ricardo Polín como cronista oficial de Castroverde; de Paco Pestana como Fillo Predilecto e de Manuel Varela Gorgoso como Fillo Adoptivo.
Nesta celebración marcada pola pandemia, Muñiz agradece o compromiso dos socios, cunha lembranza especial "para os que xa nos deixaron".
