MALAMENTE BOTO quince días ao ano na cidade da miña infancia desde que ingresei neste universo alternativo tan sobrevalorado que chaman vida adulta. Nos anuncios de turróns e nos de Nescafé, os emigrados de volta no fogar locen cutes radiantes. Cando a vindeira madrugada chegue á estación de autobuses de Santander cunha lixeira cor verdosa, poderei darme cun canto nos dentes se crucei a ponte dos Santos sen ter expulsado o contido parcial ou total do meu estómago.
Nunca lle agradeceremos abondo a quen na compañía Alsa leu un día Del Miño al Bidasoa de Camilo José Cela e nos montou a liña Tui-Irún que na actualidade é o único medio de transporte colectivo que nos comunica sen escalas a quen vivimos en Lugo coas veciñas da cornixa cantábrica. Daría unha bonita viaxe turística, mesmo romántica, se non fose noite pecha; de non ser pola modorra da Biodramina. Algunha vez teño apampado, coa fronte pegada ao vidro conxelado, ao adiviñarse os cumios nevados dos Picos de Europa, co bater do mar nas calas minúsculas de Ribadesella a Llanes, mentres se recurta a silueta do anxo exterminador do cemiterio de Comillas.
Se os ferrocarrís españois de vía estreita —a Feve, vaia— fosen xa non digo competitivos ou do século XXI, senón do pasado, se o único traxecto dispoñible entre Ribadeo e Santander non durase nove horas e tres minutos e no caso de que as comunicacións entre Lugo e A Mariña non resultasen unha tomadura de pelo, ao mellor non era mala opción. Case mellor cá de Renfe: saída ás 8.26 de Lugo. Transbordo en Monforte. Media hora para un café ou o que xorda. Novo tren cara a Palencia. Unha hora e media na que xantar e botar unha soneca sobre a maleta. Chegada a Santander ás seis e cuarto do serán. Doce horas de nada ao compás do chacachá.
Que alguén pensará: pois colle o coche, guapiña, que para iso tes esa autovía niquelada que só tardou trinta anos en rematarse. E tes que contar o pouco que che gusta adiantar vehículos longos polo i grego asturiano, o medo que se che meteu no corpo cando viches desdobrar os viadutos. Tentas explicar o nada sostible que resulta un automóbil particular cunha soa viaxeira, o gasto absurdo de gasolina, a contaminación, os cartos, a exposición a sufrir un accidente...
Non sei en que momento nos deixamos convencer de que o progreso consiste que as pobres merquemos coches e paguemos o combustible co mesmo tipo impositivo que lle toca a Amancio Ortega no canto de que as xentes acomodadas se aveñan a subir nun autobús urbano ou nun tren de proximidade (se o houber) polo ben de todas. A idea é tan retorta que temos colectivos de agraviados a piar en cada vila galega de máis de dez mil habitantes por autovías e/ou unha conexión ferroviaria de alta velocidade con Madrid —amigas, todo pasa por Madrid— e ben poucos que reclamen servizos para quen se despraza día a día para ir traballar, unha vez cada tres semanas ao sintrom ou o 15 e o derradeiro domingo de mes á feira. Esta noitiña sairei de Lugo ás 20.45 e, con sorte e se non pasa nada, estarei en Santander ás 3.30. Sete horas, case. Nin catrocentos quilómetros son.
Que si, que é Nadal e volvo á casa. Que só por contar outra vez as voltas do faro de Cabo Mayor desde a casa e baixar coa miña nai ao Paseo de Pereda na procura dun xeado de Regma pagaría a pena, pero xa vos vale.
