TEN A SÚA VIVENDA licenza de primeira ocupación? Seguramente non o saiba, porque é posible que non o comprobara cando a escriturou e que nin o vendedor nin o notario lle deran esa información. Semella unha irresponsabilidade por parte de todos, empezando polo comprador, pero é unha situación máis frecuente do que se pensa. A miúdo dánse as cousas por feitas ou non se pensa nas consecuencias que pode ter a falta dun trámite coma ese. E iso que a lei non deixa moito lugar a dúbidas. A lexislación estatal e galega e a xurisprudencia recolle que, para autorizar escrituras de declaración de obra nova, os notarios deben comprobar que a edificación ten a licenza de primeira ocupación, ao igual que ten que facer o rexistrador da propiedade.
No caso de compravenda dunha vivenda xa inscrita, a lexislación non está tan clara, pero a recomendación é que o notario comprobe e advirta ao comprador de se o inmoble conta ou non con todas as licenzas e que deixe constancia diso na escritura. Para que quen compra saiba o que compra e para que o rexistrador anote esa carga urbanística no inmoble. Outra cousa é que na práctica se faga.
Pola contra, dáse o paradoxo de que para inscribir unha construción no Catastro e pagar o imposto de bens inmobles non se exixe a devandita licenza, segundo informa a Dirección General del Catastro no seu portal web.
En Lugo, ninguén se atreve a poñer números ás edificacións que pode haber sen esta licenza, pero se un pregunta a funcionarios municipais, a técnicos e profesionais do sector da construción e a compañías de seguros, a primeira resposta é idéntica: «Moitísimos», din. O Concello de Lugo non dispón desa cifra, din os actuais mandatarios. Habería que cruzar as licenzas de obra outorgadas coas de primeira utilización, aínda que o dato tampouco sería fiel. Ás veces condédense licenzas que despois non se executan. Sucedeu moito nos últimos anos, coa crise e o parón da construción. A administración tampouco aporta datos da recadación por licenzas de primeira ocupación -a taxa é do 0,20% do valor da obra- e polo tanto non se sabe nin canto ingresa nin canto deixa de ingresar.
Pero como pode ser que un edificio construído e habitado dende os anos noventa siga sen lizenza? Nesa situación están moitos inmobles de Acea de Olga, segundo denuncia o voceiro de Lugonovo, Santiago Fernández Rocha. El vive nun deles e conta que a comunidade non pode obter a pasaxe do garaxe, e pagar por ela, por esa razón. No caso de Acea, a razón é que, cando os promotores entregaron as vivenda, non cumpriran aínda co deber de urbanizar os terreos, segundo conta outro afectado, o edil de Ciudadanos Jesús Expósito. Este veciño lembra como, ao principio, as augas do edificio corrían pola carballeira que hai ao lado.
As razóns polas que un edificio carece da licenza para ocupalo son moi diversas, empezando por que o promotor non a pida. Non é estraño nos casos de vivendas unifamiliares promovidas por particulares. Outra é que a obra non se axuste ao proxecto para o que se deu licenza. Se son cambios pequenos -de tabiquería, por exemplo- chega con presentar os planos de estado definitivo, pero se son de máis envergadura hai que tramitar un modificado e iso supón un incremento do imposto de construción, xa que hai que pagar outra vez o 3% do valor da obra engadida. E nalgúns concellos tamén a taxa pola prestación dos servizos urbanísticos (1%), pola mesma razón. Cando os cambios son legalizables, claro, porque unha das razóns polas que ás veces non se solicita a licenza é porque as modificacións que se fixeron non se axustan á normativa.
A falta de licenza de primeira ocupación ten moitas contradicións. Hai comunidades que non conseguen obter o permiso de pasaxe para o garaxe por ese motivo. O padrón de pasaxes ten actualmente 3.901 recibos, cando a última estatística do Ige (2010) ten rexistradas máis de 14.000 edificacións no municipio. E só fai falta dar unha volta pola cidade para ver garaxes sen a placa, que, lembremos, grava o uso da beirarrúa. Aínda que a falta de pasaxe non sempre se debe a irregularidades das construcións, senón que tamén hai propietarios que eluden o pago.
Porén, o Concello si lles deu auga a moitos deses edificios e estes tamén teñen electricidade, a pesar de que a compañía que subministra en Lugo asegura que a licenza de primeira ocupación é requisito para dar enerxía. No tocante á auga, nalgunha época os servizos xurídicos do Concello amosáronse contrarios a deixar sen subministro a edificios que xa o tiñan, aínda que fora a auga de obra. Sobre esta situación, o goberno municipal tampouco dá explicacións.
As implicacións de ter unha vivenda sen licenza de ocupación son moitas, aínda que a miúdo non se repara nelas. As aseguradoras adoitan firmar igualmente as pólizas de responsabilidade civil, pero cada vez é máis frecuente que, á hora de pagar sinistros, esixan ese documento. Unha vivenda sen todos os parabéns tamén pode ter dificultades para obter financiamento e menos valor á hora dunha taxación e dunha venda.
E de quen é a responsabilidade dese limbo legal no que están moitos edificios? Pois compartida, por iso resulta máis doado ignorala. É responsabilidade de promotores e de técnicos por non cumprir coa que a lei esixe, das administracións por non vixiar que se cumpra e dos compradores por non comprobar que as cousas están en orde e por non tratar de corrixilas cando non é así. O problema é que, ás veces, os promotores creban sen ter tramitado a fin de obra, ou desentendénse, e asumir ese labor por parte das comunidades supón un esforzo económico e burocrático. Porque, ademais, un proxecto de legalización implica cumprir coa lexislación vixente. O caso é que, mentres non pasa nada, deixámonos ir.
