Dende Sócrates, como mínimo, vimos dicindo que nunca a mocidade estivo tan perdida, que nunca tan maleducada, tirana e lacazá foi. Pero a realidade é testana e demostra que cada vez hai mozos máis brillantes e comprometidos. Coa política sucede algo parecido. Fálase de desapego e cansámonos de criticar a quen a exerce. Os políticos xa non son o que eran, escasean as propostas e o espíritu de acordo brila pola súa ausencia, dicimos. Porén, por fortuna, acabamos facendo boa a máxima de que a democracia é o menos malo dos sistemas e cando nos poñen unha urna diante non nos tiramos a ela, pero respondemos, máis aínda cando sentimos que se rin de nós ou cando o solo que pisamos se cambalea, ou ameaza con facelo.
A ansia de expresión política viuse nas eleccións do domingo pasado, nas que se acadou o índice de participación máis alto dos últimos quince anos, e ultimamente vese tamén nas rúas, nas de Lugo e en moitas outras. As pintadas políticas son máis vellas cós camiños e en Lugo hóuboas que perduraron anos, como aquela que dicía 'Manolita, alcaldesa de Bagdag' ou os incontables graffitis contra Núñez Beloy, aquel presidente do Colexio de Enfermería a quen non lle perdoaban a afiliación ao PP. Porén, dun tempo a esta parte multiplicáronse as referencias a partidos e/ou a políticos, en activo e retirados, nas paredes da cidade. Hainas de todo tipo, enxeñosas e groseiras, artísticas e vulgares.
Non sempre gustan, porque algunhas non son máis que borranchos en paredes limpas, porque custa aceptar a sátira ou por como se interpretan. O PP pediu recentemente que se retirara a "pintada independentista" que a asociación Mádia Leva!, que así se define, realizou na parede do xardín de San Roque. Membros do colectivo escribiron, e firmaron coa bandeira independentista, un fragmento do poema Abril de lume e ferro que Manuel María dedicou aos Mártires de Carral, os militares galegos que en 1846, e con orixe en Lugo, se sublevaron contra o presidente Narváez -baixo cuxo mandato se produxera un recorte de liberdades e dereitos e unha recentralización- e acabaron fusilados na vila coruñesa. Foi un levantamento violento, pero pasou á historia como unha expresión de defensa dos intereses de Galicia fronte á Corte. O goberno de Lara Méndez asegurou que a pintada estaba autorizada e deuna por boa.
A rexedora foi menos considerada co mural, bastante máis artístico, da plataforma Lugo sen Mordazas no outro extremo de San Roque. O colectivo denunciaba a ordenanza de civismo na que traballaba o goberno de Méndez, cuxo abano de condutas que castigaba era a todas luces excesivo. Admitiuno ata o propio executivo cando decidiu gardala no caixón despois dunha manifestación que mostrou que non eran catro gatos os que pensaban así. Pero unha cousa é aparcar o documento e outra que un mural lle recordara, ao goberno e aos veciños, o desacerto de forma permanante. Como a de Mádia Leva!, non era ilegal, pero incomodaba máis.
De Castelao a Casado
Semella que hai máis afección pola sátira na esquerda que na dereita porque moitas pintadas teñen como protagonistas a políticos conservadores . ‘Casado, yo te hubiera abortado’ o ‘Cuando me vaya me echaréis de menos’ [pronunciada por un Rajoy retratado na Tinería] son algunhas das que se poden ver nas rúas de Lugo, nas que tamén se debuxou unha momia de Franco e ao fusilado Alexandre Bóveda, no vello cárcere.
Feminismo, cos tempos
Se hai un movemento sociopolítico potente nos últimos anos é o feminismo e así se reflicte tamén nos graffitis, do xeito máis dispar. Nunha marquesiña fronte ao monte Segade, alguén pintou a rompedora Maruja Mallo e o chamado Banksy lucense debuxou unha Magdalena na Tinería, un escenario que con toda seguridade non elixiu ao azar. Durante décadas foi o epicentro da prostitución en Lugo.
Aceptación social
A ninguén lle gustan os borranchos nas paredes, hai propietarios que ata contratan graffiteiros para que lles decoren as súas co fin de evitar que os vándalos llelas estropeen e nalgunhas cidades son as administracións as que promoven grandes murais. A cidadanía aprecia os debuxos artísticos. O borrado a medias que se fixo de dous graffitis do Banksy lucense na Tinería e nunha casa que dá a muralla xerou críticas.