En 1999 había unha proposta técnica para facer un auditorio no cuartel de San Fernando, un acordo económico coa Xunta para financialo —logo viuse que era insuficiente— e un pacto con Defensa para mercar o edificio. Dez anos despois non hai nada. A historia do auditorio xa se coñece, malogrouse durante o bipartito da Xunta (2006) polo impacto que a proposta arquitectónica tería sobre o edificio, segundo a visión da Dirección Xeral de Patrimonio [daquela gobernada polo BNG] e de Icomos, órgano asesor da Unesco en España, que incluso vía risco de perder o título de Patrimonio da Humanidade.
En 2005, pouco antes de que o auditorio se gafara, o Concello conseguía ao fin facerse coa propiedade do cuartel, unha xestión que levou anos —entre outras razóns polos cambios de postura do Ministerio de Defensa— e que lle custou 2,4 millóns de euros.
Quizais con cargo de conciencia, en 2007, un ano despois de mandar parar o auditorio, a Consellería de Cultura [BNG] ofrecía facer no cuartel o centro da romanización de Galicia, unha idea que en realidade o alcalde José López Orozco xa puxera sobre a mesa un tempo antes, cando empezou a ver a dificultade técnica e económica que tiña o proxecto do auditorio. En 2011, o conselleiro de Cultura, nese momento xa co popular Alberto Núñez Feijóo na presidencia da Xunta, presentou o anteproxecto do museo romano como "unha infraestrutura primordial para a cidade". Pero chegou a crise e a redución do gasto público e o documento quedou no caixón. A Xunta tamén decidiu parar o proceso de recepción do cuartel e que este seguira en mans do Concello. Pasou o tempo, a economía recuperouse —din— e os Orzamentos da Administración autonómica volveron crecer.
E pasou máis tempo, sete anos en concreto, e en 2018, a Xunta empezou a poñer en dúbida a conveniencia do museo. E chegamos a decembro de 2019 e o Executivo galego varía substancialmente a proposta: propón que as administracións (o 50% poríao ela e o resto, o Concello, a Deputación e mesmo o Estado) rehabiliten a vella instalación militar para logo cedela a Paradores, que abriría nela un dos seus hoteis. A rehabilitación implicaría a exposición in situ dos restos arqueolóxicos que se atoparon no patio hai anos. O custo sería duns 10 millóns de euros, a mesma cantidade na que en 2011 se presupostaba o centro da romanización, que agora se propón levar ao MIHL —un museo municipal que ten un déficit de xestión e en consecuencia, de visitas— e metelo nunha rede arqueolóxica con outros edificios xa existentes.
A Xunta cre que un parador beneficiaría máis a cidade, que se deben aproveitar mellor os espazos museísticos xa existentes e que para iso convén máis coordinación entre as administracións. De momento non falou con ningunha; a máis interpelada, a local, xa se manifestou en contra da nova proposta, e a Xunta di que, se esta non sae, o cuartel seguirá tendo un propietario: o Concello. Estes son os feitos. Súas, as conclusións.
Coordinar: dicir e facer
Ninguén pode estar en contra de que as administracións reflexionen antes de dicidir o destino dos investimentos públicos e de que se coordinen á hora de facelos, por iso choca que se lance unha proposta na que se pretende implicar a varias institucións sen tela abordado con elas previamente, nin sequera co propietario do edificio no que se propón intervir. É arriscado e é lóxico que provoque escepticismo e ata rexeitamento.
O que puido ser o MIHL
O Concello construíu o MIHL grazas a unha operación urbanística que influíu no emprazamento. Por esa época empezábase a falar do centro da romanización, polo que quizais se perdeu unha oportunidade de concibilo así. Sería pouco axeitado fóra do casco histórico, si, o mesmo ca que haxa inxentes cantidades de fondos arqueolóxicos en almacéns e que moitos lucenses (tamén políticos) nunca visitaran o MIHL.
Divide e vencerás
É de manual que as dúas partes do goberno local tiñan que estar a unha se, como din, opinan o mesmo de San Fernando e da proposta da Xunta. O BNG unhas veces critica o Goberno galego e outras semella que lle baila a auga. Dá a impresión de que hai máis ganas de amolar o socio ca de defender a causa común. O mesmo pola parte socialista, preocupada en facer ver que é Lara Méndez quen ten o bastón de mando.
