"Polo verán a miña avoa espantábase as moscas"

O Fluvial encheuse de xente
photo_camera O Fluvial encheuse de xente

EL CALOR en Lugo es tan sofocante que ayer estuvo a punto de asfixiarse una criatura en la plaza. La sequía es tal que los ríos de mayor caudal y los manantiales se agotan o aniquilan. La falta de pastos propios de la estación hace que los ganados tengan que alimentarse en los prados reservados para el invierno.

(Dun xornal / 17 de agosto de 1904)

En Taboada marcaba o termómetro dous ou tres graos baixo cero. En Sampaio, aínda co día, presentaba cor de inverno; lucía o sol alternando con algunhas nevadas, «mansiña, mansiña, ían caíndo, caíndo as folerpiñas de neve», que eran engulidas polas augas quedas do embalse. A pesar da neve o clima era outra cousa; semellaba que a neve caía porque lle cadraba, nunca chegaba a resistir uns minutos sobre a superficie da terra. Aquilo non era frío, era unha maneira de se pór gris o firmamento, sen domeñar as ramas das árbores como pasa nos países nórdicos.

Jesús González Rodríguez (Abeledo) / Taboada

O sol nega moitos días do verán a súa presenza, pero isto non importaba aos bañistas, que organizaban, nestes días que estaban nubrados e non apetecía ir para a praia, xiras ás diferentes paraxes próximas: ao Río de Lavar, paisaxe do máis belo soño paradisíaco, alí onde a auga do río elixe que camino ten que coller por entre as pedras, mentres que a ponte do medievo, carballos, castaños e loureiros contemplan a escea e vense reflectidos no espello da auga; ao Souto do Guioncho, indo pola Fraga, que desde hai anos deixou de ser tal, xa que os eucaliptos substituíron desgrazadamente ás especies autóctonas.

Manuel Barro Quelle / Cervo

Hoy cuando alguien escribe, sin haberla contemplado, esta granizada de Lugo el 16 de mayo de 1914, con cierto reparo dicen que el granizo era «casi del tamaño del huevo de Paloma» pero yo que la he visto personalmente y contemplé el terrible espectáculo, puedo asegurar que era del tamaño de huevos de gallina y de los grandes. El director del Banco de España en Lugo en esa fecha, don Ramón López Guitián, tomó un granizo y reflejó en un papel su contorno al tamaño real y se lo envió a sus hermanos a Vigo, ellos creyeron que se trataba de una broma, pero no era ninguna broma ni era ninguna exageración, el granizo era de verdad del tamaño de huevos de gallina.

Amador Montenegro López-Saavedra / Lugo

Entramos en el invierno y, para que se notara, nos obsequió con una nevada, aunque tengo que reconocer que comparada con las de Filadelfia, era pequeña; el frío me parecía a mí más intenso. En las heladas nocturnas eran muy bajas las temperaturas, por que la humedad relativa del aire, se acercaba a los 970, y los carámbanos que por las mañanas colgaban de los tejados, eran aterradores por su longitud, ganándoles a los que de niño comía a escondidas, en nuestra casa de Filadelfia, y me llamó la atención la existencia de un funcionario municipal que, con una larga vara, los hacía caer a la calle para evitar el daño que podían causar si alcanzaban a un transeúnte.

Eduardo Cabello Ebrentz / Lugo

Foron moitos os momentos intensos e de gran beleza: unha noite invernal comezara a nevar copiosamente e saímos ás rúas brancas. Dous amigos, correndo, colléronme das mans e eu esvaraba sobre a neve gozando da maxia da cidade gris, silenciosa, embranquecida, ensoñada. O gozo permanece na lembranza. Ou cando o Miño a envolvía nunha blonda de néboa acentuando o encantamento destes tellados grises e as pedras milenarias.

María Xosé Queizán / Lugo

Pola noite meu pai levábanos a ver as estrelas. Hoxe miro ao ceo e tamén podo dicir, esa é Aldebarán, esa é Antares, esta é a constelación de Cygnus...

Tareixa Campo / O Incio

No 1967, un raio caera sobre o campanario de Roupar deixándoo totalmente inservible. Os nenos atopábanse nese intre na vella escola, e asustados, viron chegar ata eles anacos de pedras procedentes do mesmo. Roupar precisaba un campanario, e o doado era levantalo novamente con materiais de hoxe. Ese foi o desastroso resultado, que converteu unha fermosa torre de campanario exenta-das poucas torres exentas que hai na diócese-, no esperpento que agora se ergue sobre a base da vella torre.

Xabier Martínez / Roupar / Xermade

Como nos dous primeiros anos unha chuvia inoportuna afeara a festa, nunca tanto se miraba ao ceo como a véspera da xira; un desexaba ser mariñeiro avezado ou sabio augur tentando adiviñar que tempo ía facer ao día seguinte, e convertiámonos en vixilantes de ventos e escrutadores de nubes. Mesmo eramos moitos os que nos erguiamos pola noite mirar o ceo ou escoitabamos silenciosos desde a cama, temendo oír ese ruído tan característico dos entón escasos autos deslizándose por riba dunha rúa mollada.

Antonio Deaño Gamallo / Ribadeo

En casa de mis amigos Suso y Pepe García Leira, encontré un libro de astronomía, publicado a principios del siglo XX, que verdaderamente devoré. Soñaba con ver los cráteres de la Luna. Y con una lente de gafas de Doña Carola (tía de mis amigos) decidí construir un telescopio.

Un tubo de cartón llegó a casa como soporte de una falda plisada que una hermana había enviado a la tintorería: ese fue el tubo del telescopio, llevando la lente de gafas en un extremo.

En la Ferretería Puentes, de tanta tradición en Vilalba, Baltasar -siempre dispuesto a ayudar-, me preparó un poco de pintura negra y sin brillo, con la que pinté el interior del tubo para evitar reflejos.

El cuentahilos de mi madre, cosido por ella a otro trozo de cartón enrollado para entrar en el tubo principal, se convirtió en ocular. Y la primera noche sin nubes, con la Luna casi en cuarto creciente, vi los cráteres! Sin trípode ni montura, el tubo se apretaba entre las dos hojas de una ventana para evitar sacudidas, y mi carrera de astrónomo quedó inaugurada, aunque el cielo frecuentemente nublado de Vilalba limitaba mis observaciones.

Manuel Mª. Carreira Vérez / Vilalba

Polo verán a miña avoa espantábase as moscas, que non eran poucas, cun zorregue que ela mesma facía cunha vara e tiras de papel. Nas tardes pasaba algunha vez pola rúa unha muller cunha cabra que ofrecía do seu leite alí mesmo muxido, se alguén a chamaba para llo dar a algún neno pois dicían que era moi bo para o peito.

Luis Tobío / Viveiro

Dende o ano 14 nunca deixo de veranear en Foz durante o mes de agosto. Daquela era unha aldea, hoxe é unha vila de moita categoría, cunha das praias mellor portadas de Galicia. Non é de extrañar, pois, que fora premiada o ano pasado. Isto é un ollomao.

Atópase en todas as praias de Lugo pero máis ben na de Barreiros. Seica son de comprobada virtude contra o mal de ollo. Engastadas en prata son xoias moi fermosas e recollelas no areal éme moi san como exercicio.

Xosé Trapero Pardo / Lugo

En verano predomina el turista, pero sigue habiendo peregrinos. Se les ve a leguas. Los andaluces son muy religiosos, los catalanes menos.

José Antonio López / Santa Mariña / Sarria

Comentarios