Segredos de Estado en Chantada

Os alcaldes de Chantada recibiron entre 1860 e 1970 oito informes nos que dende o Estado se lle pedían referencias sobre a ideoloxía política dos veciños, se lles daban instrucións sobre como organizar as xuntas electorais ou se lles prohibía recibir medallas ou condecoracións

REGAL MEDALLA
photo_camera Imposición da Gran Cruz de Cabaleiro da Orde de Cisneros ao alcalde José Regal en novembro de 1969. ARQUIVO A.P.

Entre os anos 1860 e 1970 no Concello de Chantada entraron numerosos informes con carácter reservado, nos que os rexedores recibían instrución sobre todo tipo de temas. No século XIX e con carácter de informe reservado, o gobernador civil de Lugo escribiulle ao rexedor de Chantada José Miranda o 11 de setembro de 1860 para indagar sobre publicacións anticatólicas, alegando que "non circulan libros, folletos nin follas soltas que sexan contrarias á relixión católica".

A primeira circular (nº. 9) do século XX clasificada como privada recibiuna o alcalde Rafael Fernando Otero Soto en abril de 1942. Procedía da Fiscalía Superior de Taxas e trataba sobre a custodia do prestixio das autoridades e a obriga "de proceder contra quen estaba investido de autoridade de calquera rango, non só de actuar coa debida discreción senón de poñelo en coñecemento da autoridade xerárquica superior".

Todo iso para "evitar que os nosos inimigos puidesen sentir insano xúbilo ao contemplar en descrédito a autoridades e organismos do Estado".

Entre 1951 e 1954, o alcalde José Joaquín Yebra-Pimentel Vidal recibe un total de cinco documentos confidenciais. O 21 de xuño de 1951 o xefe provincial da Falanxe Española Tradicionalista e das JONS de Lugo advirte de que expira o prazo sinalado pola Xunta Provincial do Censo Electoral para constituírse as xuntas municipais con vistas ás próximas eleccións.

A misiva esíxelle ao rexedor "unha escrupulosa vixilancia en canto afecta as persoas en quen deba recaer a designación; debendo coidar en canto de ti dependa que as persoas en quen os nomeamentos recaian, reúnan á parte das elementais condicións de idoneidade, as indispensables no aspecto político, de tal sorte que a súa definitiva designación constitúa unha garantía para os intereses da localidade e da nación".

O segundo documento (circular nº. 709) é do 26 de xuño de 1952, remitido polo Gobernador Civil advirte de que "evitarase que polos alcaldes e concellos se atenda aos axentes que ofrezan subscricións de libros de luxo ou alleos ao interese dos entes locais". Aclarando: "Téñense noticias de que se seguen utilizando procedementos para que as corporacións locais adquiran libros con cargo ás partidas correspondentes dos seus orzamentos que, ás veces, non son de utilidade para o cumprimento dos fins que os concellos e deputacións teñen atribuídos".

O terceiro é outra reiteración do gobernador civil do 3 de marzo de 1953 (nº. 237), sobre o anterior.

DATOS DUN VECIÑO. Desde Zaragoza, o 25 de setembro de 1953 o tenente coronel xefe da sección do Exército do Aire envía unha cuarta mensaxe de carácter urxente e reservado (nº. 5343-Ñ), solicitando "unha información o máis clara e ampla posible sobre a conduta moral e ideas políticas observadas polo individuo que ao dorso se indica, así como dos seus familiares, rogo teña a ben remitirme coa urxencia posible, informe detallado de cantos antecedentes existan nesa dependencia ou poidan ser adquiridos polos métodos que estime máis convenientes". Tratábase dun soldado veciño de Belesar, polo que contestan o 11 de outubro de que "informouse que era boa persoa do mesmo xeito que a súa familia, e de bos antecedentes".

O quinto é unha orde reservada emitida o 9 de setembro de 1954 polo gobernador civil, baixo notificación da Dirección Xeral de Administración Local e dirixida polo Ministerio da Gobernación. Nela, o ministro subsecretario da Presidencia do Goberno ditamina: "Observouse que polos organismos oficiais publícanse os seus anuncios de concursos, poxas, etc., con preferencia en xornais que non están vinculados ao servizo do Estado, e en cambio non o fan na prensa do Movemento, a pesar de ser pola súa razón fundacional, unha empresa destinada ao exclusivo servizo dos altos ideais do Movemento, nos que se inspira a política do Estado. Teño a honra de rogar a V.E. sírvase ordenar que os anuncios oficiais dese ministerio, publíquense na prensa do Movemento en proporción, polo menos igual, a como o vén facendo na prensa de empresa".

A José Regal Vázquez tocoulle ler o último informe secreto (nº. 136) datado o 10 de marzo de 1970. Desde a sección de Coordinación e Relacións Públicas do Goberno Civil de Lugo prevén ao alcalde que "en aplicación do disposto polo artigo 307 do regulamento de organización, funcionamento e réxime xurídico das corporacións locais, comunico a V.S., con carácter confidencial e reservado, que a corporación da súa digna presidencia debe absterse de adoptar acordos relacionados coa concesión de medallas nin outra clase de honras a persoas que desempeñen cargos na Administración pública, coa soa excepción de S.E. o xefe do Estado".

A prohibición chegaba demasiado tarde para Regal, xa que en outubro de 1969 se lle outorgan as condecoracións da Medalla do Mérito Agrícola e Orde ao Mérito Civil -coa categoría de comendador- "e considerando que tal honra transcende tamén á propia corporación e aínda aos habitantes do termo municipal, acórdase por unanimidade constituír unha comisión mixta integrada por membros corporativos, veciños e compoñentes do consello local do Movemento de FET e das JONS, a cuxo efecto se oficiará a este último organismo que organice a pública homenaxe da que se considera acredor".

En novembro de 1969 o gobernador civil de Lugo e xefe provincial do Movemento imponlle no salón da xefatura de FE a Gran Cruz de Caballero da Orde de Cisneros. O 25 de xullo de 1971 a asociación Chantada, Carballedo e as súas Comarcas envíalle desde A Habana o título de Presidente de Honra "en testemuño pola súa excelente obra de goberno en beneficio desa vila e o seu partido xudicial". Regal converteuse no alcalde máis laureado da historia na vila do Asma.

Comentarios