Os pétreos segredos de Santa Mariña

O templo de Santa Mariña de Chantada sempre foi unha referencia na vida da vila. A súa campá repenicou como símbolo de adhesión a Isabel II e no ano 1860 a imaxe do templo mudou coa construción dunha nova torre na que se ubicou un reloxo que entre 1964 e 1975 tivo o seu propio reloxeiro.
2020072619283366871
photo_camera Igrexa de Santa Mariña nos anos 50. ARQUIVO PARDO

DESDE A SÚA inauguración en 1818 a igrexa de Santa Mariña en Chantada conserva da sancristía parte das pedras de cantería da demolida ermida de Santa Ana que estivo situada na praza da vila.

Entre 1849 e 1855 o alcalde Juan Ramón Otero acorda en sesións ordinarias anticipar as feiras que coincidían cos oficios un ou dous días antes "tendo en consideración os oficios divinos que na Semana Santa celebra a nosa Santa. Nai Igrexa e sobre todo os actos sacros e relixiosos que no día Xoves acode a congregación dos fieis", enviando notificación ao Xefe Político e publicándoo no BOP.

A mesma campá que repenicou o 18 de decembro de 1834 como símbolo de adhesión á Raíña Isabel II é substituída por outra o 14 de novembro de 1857. O rexedor comunica ao Gobernador Eclesiástico que "como non recibín comunicación algunha de vostede nin do cura párroco sobre o importe da campá de que estou en descuberto, véxome no caso de encarecerlle de novo a pronta resolución deste asunto, pois me sería moi sensible apelar ao extremo de baixar a campá da torre e poñela en venda ou dispoñer dela abonando á igrexa o metal da anterior que se rompeu e aproveitouse na refundición".

Estes convulsos tempos entre o final do Antigo Réxime e a Revolución Liberal crearon certas tensións entre a política local e o clero. Cando se dispoñía a saír a corporación ás dez da mañá para acudir á Misa de Resurrección en abril de 1859 sorprendéronse cando ao chegar xa "estaba a cantar o credo, polo cal nos retiramos sen presidir a procesión por presenciar este desaire" advertindo ao Bispo de Lugo que "se tales escenas repítense, nin o Concello nin persoa algunha que teña a devoción de custear e asistir a unha función solemne, atreverase a solicitar o seu propósito polo menos mentres estea á fronte da parroquia Don Manuel José Ben que xa non é a primeira vez que co seu acto pon en evidencia o seu xenio caprichoso".

Nova torre. En xaneiro de 1859 o Concello decide que a igrexa cambie de imaxe cunha nova torre do campanario onde se instalará un reloxo. Para iso comezan solicitando ao Gobernador Civil un plano, orzamento e un arquitecto "cuxos gastos lle serán abonados por conta da partida imprevista autorizada ao orzamento municipal".

En xullo volven reclamar para que "se sirva dispoñer que arquitecto ou mestre de obras preséntese para o efecto a esta vila á posible brevidade", sendo asignado o arquitecto provincial de Ourense Juan Redecilla Rufilancha.

No ano 1864 entraron a roubar no templo e levaron importantes alfaias. Os cacos foron detidos pola Garda Civil

Redecilla planificou por encargo da Deputación de Ourense en 1896 a construción do primeiro colexio de ensino laico da capital (actualmente Instituto Otero Pedrayo) e concluíndo a torre e reloxo de Santa Mariña en agosto de 1861. Mentres se realizaban as obras, en decembro de 1860 o Concello reclama ao Gobernador "a absoluta necesidade de proceder á reparación da igrexa parroquial de San Pedro de Líncora porque sufriu unha gran desfeita con motivo de esborrallarse a torre das campás sobre o teito, destruíndo este e danando as súas paredes; non ten onde colocar as campás para dar vida aos veciños; noutras parroquias non hai outro templo en que poidan celebrar os actos relixiosos e porque a mesma con ser de máis de 600 habitantes, a maior parte deben concorrer a outra igrexa".

O reloxo. A partir de 1911 o veterano reloxo público morreu. Tras distintas etapas ofrecendo horas e varios recambios máis ou menos chafalleiros reclamouse ao Concello que comprase un novo reloxo de torre que custaría 2.000 pesetas.

Co rexedor José Regal instáurase entre 1964 e 1975 a figura de encargado do reloxo público da igrexa (conservación e dar corda) ao reloxeiro de Chantada Manuel Rodríguez Fernández que comezou a darlle vida en decembro de 1964 cun custo de 1.800 pesetas. Tiña unha gratificación anual de 2.000 pesetas ata que en 1967 elevárono a 5.000 pesetas. En setembro de 1966 invístense 1.950 pesetas en pezas e en marzo de 1969 volve a reparalo cambiando "as transmisións portadoras de agullas, fixando como límite 5.000 pesetas".

Os roubos. O 22 de xaneiro de 1864 os amigos do alleo entraron sen escrúpulos na igrexa levándose varias alfaias, destacando a custodia de prata con diamantes e rubíes doada en 1779 por Vicente Joaquín Osorio de Moscoso e Guzmán, o marqués de Astorga.

Tamén botaron ao saco "dúas arañas de prata afiligranadas cun peso de 8 libras (con tres chisqueiros cada un), dous ramalletes e dúas vinagreiras de prata". O profesor Formoso Lamas describe a custodia que ten "330 diamantes e no seu pé está gravado o escudo de armas daquel título e no bordo exterior: Miguel Gómez, fecit matriri".

A alegría dos cacos durou pouco. En febreiro o cabo de cabalería do sexto terzo da Garda Civil, Gregorio Yáñez Conde (do posto de Ourense), ás ordes do comandante da provincia José Pérez Colomer e acompañado dos gardas Ramón Montero, Francisco Suárez, José Álvarez e Ramón Prada, "prestaron un servizo moi importante capturando aos autores do roubo das alfaias da igrexa parroquial da vila de Chantada valoradas en 20.000 duros".

Correspondendo por rescatar o patrimonio "celebrouse unha solemne función de Igrexa en acción de grazas por recuperarse todo o roubo, agradecendo o celo e actividade que despregou o Sr. de Aguirre Tellez de Aljubarrota, xuíz daquel partido, obsequiáronlle cunha brillante serenata".

Doutra banda en abril de 1882 desde San Xoán de Veiga o alcalde de barrio informa á alcadía que en abril entraron a roubar na igrexa, "levando os ladróns os cuartos das caixas do Sacramento, Ánimas e San Antonio, un cáliz con patena e culleriña e o copón, ambos de prata".

Nesa onda do alleo de finais do XIX tamén desvalixaron as igrexas de San Martiño de Mariz, San Cristovo de Fornas e San Pedro de Líncora. O eco da historia continúa resoando nas súas pedras.

Comentarios