Os gardiáns dos libros en Chantada

Os comezos da biblioteca pública de Chantada remóntanse aos anos da II República, pero ata a creación do centro Xohán de Requeixo (inaugurado en 1969), o servizo pasou por varias épocas escuras nas que non había horas de apertura ao público, os fondos eran poucos e as instalación carecían de comodidades
Servizo Nacional de Lectura 1960 001
photo_camera Imaxe da portada da normativa para a construción de bibliotecas de 1960. ARQUIVO PARDO

O libro como eixo central na ilustración social comeza na II República en abril de 1931. O alcalde de Chantada Julio Amador Rodríguez Fernández inviste na maltreita biblioteca do Concello 150 pesetas en encadernación e novos volumes. Así mesmo, incrementa o gasto pola adquisición de exemplares para o Día do Libro en 690 pesetas.

En marzo de 1932 comezan a manifestar que Chantada "carece en absoluto de medios onde os habitantes poidan alimentar os seus espíritos coa lectura de aí o baixo nivel de cultura, fóra de contados individuos que a súa posición social permitiulles recibila en institutos e universidades" polo que consideraron unha misión social que o Concello estableza unha Biblioteca popular solicitándolla ao Ministro de Instrución Pública.

Para iso ofreceron o local do Centro Republicano, consignando "nos orzamentos a cantidade necesaria para soldo dun bibliotecario e un porteiro, así como para o aluguer do local, luz, calefacción". Ao seguinte mes o director xeral de Instrución Pública e Belas Artes comunica en instancia a concesión da Biblioteca popular polo que nomean a "Eloy Rodríguez Fernández comisionado para que retire do depósito de libros do ministerio e factúreos embalados á estación de Monforte a nome do señor acalde".

POSTGUERRA. Tras a paréntese da Guerra Civil non é ata na postguerra de abril de 1943 (o primeiro de maio) e 1944 (o 30 de abril) cando desde o Padroado Provincial de Arquivos, Bibliotecas e Museos do Ministerio de Educación Nacional ordenan a celebración da Festa do Libro en todos os concellos da provincia. Para iso indican que se constituirán unhas comisións organizadoras nas que o alcalde designará "aquelas persoas que pola súa categoría social e intelectual organicen cantos actos relixiosos e culturais para dar relevo e brillantez á Festa do Libro".

Así mesmo todas as recadacións que se obteñan deberían facerse chegar ao Tesoureiro do Padroado na Deputación, Manuel Vázquez Seijas.

En xullo de 1949 créase na capital o Centro Coordinador de Bibliotecas de Lugo cuxa misión era "levar un perfecto control das Bibliotecas, incrementalas con libros adecuados e facer que as boas obras sexan utilizadas mediante un adecuado servizo de lectura por todos os españois, con iso elevarase a cultura e prestarase un nobre servizo á Patria". Requirindo ao Concello información sobre a situación actual da biblioteca e as súas vicisitudes a partir de 1945 -que se viu incrementada con libros pola Xunta de Adquisición de obras-.

Confirma o delegado comarcal da Fronte de Mocidades de Chantada, Aquilino Gómez González, "que en anos anteriores ao Glorioso Movemento Nacional, tiña esta alcaldía Biblioteca pública, pero que pasou á Xefatura Local do Movemento de F.E.T. e das J.O. N.S. desta vila e na actualidade está na Delegación Comarcal da Fronte de Mocidades, dado o seu carácter case exclusivo da organización, esta biblioteca non ten horas expresamente determinadas para a súa utilización".

Os libros repousaban no local destinado ao Fogar Rural da Fronte situado na Rúa Xeral Franco, tendo pouca capacidade polas múltiples tarefas á que estaba destinado. Carecía de calefacción, luces apropiadas e era de escasa comodidade sendo "pouco apto para a lectura", constando de 562 volumes sen incluír "revistas, folletos, contos nin novelas infantís".

Asegura o informe que posuía un ficheiro e catálogo "é aínda mellor pola súa natureza é moi limitado o número de lectores que solicitan o seu servizo (20 ao mes aproximadamente), sendo con todo grande a demanda que de novelas e revistas fan os camaradas da Fronte".

ANOS 50. En xullo de 1952 a delegación provincial do Ministerio de Información e Turismo (Sección Editora Nacional) anuncia que en breves días a alcaldía "recibirá a visita do funcionario de Editora Nacional, Pedro López García, o seu obxecto é facilitar a ese Concello a adquisición de libros destinados á biblioteca pública, creación da mesma, colexios... Con cargo ás cantidades consignadas no orzamento do presente exercicio o 3 por mil do mesmo, segundo dispón o R.D. do 6 de Febreiro de 1926 e a R.O. do 17 de Setembro do mesmo ano".

Esta editorial era o único vehículo de ligazón para adquirir libros de maneira oficiosa, efectuando o Concello o contrato coa mesma o 3 de outubro de 1952. Adxunto ao catálogo de libros coas "obras que non debesen faltar en toda biblioteca municipal por comprender publicacións inspiradas polos organismos estatais que rexen a cultura e propaganda política do Estado", unha carta advertía que a selección de títulos debía facerse con toda rapidez, antes dos 60 días da data do contrato.

XOHÁN DE REQUEIXO. O 14 de outubro de 1965 a directora do Centro Coordinador de Bibliotecas de Lugo informa o rexedor José Regal sobre o I Plan de creación de bibliotecas, tomando "en consideración as grandes vantaxes que supón esta mellora en orde á cultura" é aprobado por unanimidade.

Isto supoñía un "fifty- fifty" entre o Concello que correría a cargo cos gastos do local e a persoa encargada da mesma e o centro coordinador co acondicionamento do local. O 25 de novembro confirman a creación dunha biblioteca municipal e o 27 de abril de 1966 concédese unha subvención de 22.500 pesetas para o acondicionamento do local arrendado.

Faise cargo da obra Serafín Iglesias, custando a adecuación e materiais un total de 225.799,80 pesetas.

O 22 de xullo de 1967 proponse como encargada da biblioteca "a María do Pilar Costa González, de recoñecida solvencia cultural, da que se espera desenvolva un eficiente labor para a mellor marcha da biblioteca, asígnaselle, provisionalmente, unha gratificación anual de 24.000 pesetas", doutra banda fórmase a Xunta da Biblioteca Pública municipal sendo o seu presidente José Regal e Secretaria María do Pilar Costa como membros natos e electivos o vogal e representante da Organización Sindical Alfredo Costa Clavell, os veciños Avelino Seijas Vázquez e Anxo Gómez Montero, como tesoureiro.

A biblioteca Xohán de Requeixo, situada na Praza de España, número 15 foi inaugurada oficialmente en marzo de 1969 sendo o seu horario de 17 a 19 horas os días laborables e os sábados de 17 a 20 horas.

 

 

Más en Ribeira Sacra
Comentarios