Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
A MIÑA CASA quedou desolada a fin de semana pasada. Marcharon todos. Tiven que ser valente para afrontar a crise. Quitei a Cocotte, unha pota de ferro inventada en París, como Notre Dame ou os corchos do champán Moët et Chandon. Cociñei lentilles à cinq legumes, que son unhas vulgares lentellas con cinco verduras, nomeadas con elegancia. Mentres cociñaba, servinme Moët; o abandono alíviase mellor cunha bebida de luxo. Na cociña soaban o chop chop da pota e as canzoni de Piero Ciampi en versión de Bobo Rondelli, que soan tristísima en piano e trompeta.
Cantaba Rondelli o tema Ha tutte la carta in regola: "Ten todos os documentos en orde/ para ser un artista./ Ten un carácter melancólico,/ bebe como un irlandés./ Se vostede atopa un desesperado/ non pida explicacións,/ el comparte a súa cea/ con pintores cegos, xordos músicos,/ xogadores arruinados, escritores mutilados".
Mentres as lentellas amolecían na Cocotte estiven lendo a reportaxe de Xavi Ayén Islandia, la isla de los escritores subvencionados, en La Vanguardia. Ese mimo que lle dedica o seu goberno á creación literaria fai que, sendo catro gatos nun país que lembra un polo de limón, teñan unha narrativa aberta ao mundo. Aquí dámonos por recoñecidos como literatura con que nos traduzan a Manuel Rivas.
Compartín a reportaxe no Facebook. Respondeu Alfredo Conde lembrando a decepción que padeceu cando, sendo conselleiro, intentou adoptar esa medida con escritores galegos. Non entendo a oposición que atopou: poderían financiarse bolsas literarias eliminando un asesor por cada cargo político. O editor Antón Lado apuntaba que en Islandia pagan por escribir porque teñen "colectivos culturais fortes". Comenteille que neste país temos colectivos culturais florais. Hai unha asociación de escritores en lingua galega, á que non pido que promova bolsas para autores, pero sería reconfortante que lles reclamase dereitos de autor aos editores que non teñen a tradición de abonalos.
Visto o alento que ten a literatura galega, o mércores pensaba madrugar para traballar, pero quedei na cama toda a mañá, deixando a vida para as clases medias. Dediqueime a ler Los cuadernos de la Petite Dame (Alianza Editorial). O libro, que comprara o luns na libraría Tanco de Ourense, recolle os cadernos escolares nos que Maria van Rysselberghe conta vinte anos de confidencias con André Gide. O escritor, que aseguraba estar unicamente interesado "na relixión e na pederastia", exhibe un escándalo sostido nos diálogos coa súa amiga, aínda que non sabía que ela tomaba nota.
Especialmente interesante é a rutura de Gide coa súa muller, Madeleine. Foi consecuencia de que o novelista namorara intensamente de Alfred Douglas. Madeleine, humillada e irada, rompe as cartas que recibira do seu home. O autor de O inmoralista protesta pola destrución da correspondencia porque ten "vocación de autor póstumo". Teme que, sen a versión de si mesmo que ofrece nesas misivas, quede "reducido a xestos". Mesmo ameaza a Madeleine co castigo de que a imaxe dela tamén quedará deformada para a posteridade.
Veño de contar que o luns viaxei a Ourense. Fun xantar con Manuel e Juan, dous amigos. Eles son escritores exiliados no interior que gozan dun público amplo en España. Juan Tallón escribiu varias novelas en galego ata que cansou do silencioso eco. Manuel de Lorenzo nin se puxo. Como o noso sistema cultural prima a amizade e a loubanza sobre o talento e a dedicación, non somos Islandia. Ninguén os vai alentar cunha bolsa para que escriban en galego. Polo tanto, ambos os dous preparan novelas para editoriais españolas.
Juan e Manuel leváronme a xantar ao Pepiño de Allariz, a casa de comidas do exvicepresidente Anxo Quintana. O local ten luz caudalosa e inspirdora. A decoración remite a unha taberna, pero mestura mobles setenteiros desafinados con outros antigos e populares nunha confusión singular. Non logrei atopar o criterio. A comida responde acertamente ao modelo tradicional, cun guión ben estruturado na carta.
O mércores, despois de consagrar a mañá á lectura tiven a sorte de ser recibido nunha casa cerca de Lugo por Antonio e Carmen. Compartimos o amor pola literatura, a fotografía e París. No seu caso, esas tres devocións resúmense na obra Baldomero Pestana. Eles son os legatarios do fotógrafo de Castroverde que retratou todo o Boom Suramericano na véspera de estoupar. Foi o caso de Mario Vargas Llosa, ao que chamaba "galansote", porque era "demasiado guapo". Este ano vai cumprirse o centenario de Pestana sen que teña un centro cultural dedicado en Galicia. Ben, vou asumilo: en Galicia case ninguén sabe quen foi.
No coche, cando volvía a casa, soaba a voz grave de Bobo Rondelli cantando o tema de Piero Ciampi dedicado aos artistas que son ignorados polos gobernantes, ese fenómeno universal: "Este é un miserere/ sen bágoas./ Este é un miserere/ sen máis esperanza".
