A última palabra será 'maionesa'

O xoves dei un paseo con tantafolgura que acabei nunha sala de cine. Deambulara por volta de hora e media

Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'

O XOVES dei un paseo con tanta folgura que rematei nun cine. Deambulei por volta de hora e media. A andaina foi longa, non porque Lugo se teña convertido nunha cidade extensa, senón que lle fixen un circunloquio. Agora ninguén deambula, nin sequera camiña. Non, botan unha carreiriña de can dende o coche aparcado con luces intermitentes ou póñense roupas fuorescentes para correr como se fosen árbores de Nadal móbiles.

Eu adoito deambular cada día. Axúdame a coñecer a cidade e a xente. Nunca volverei mirar unha rúa como despois de ler a Maeve Brenan. Todo o que facía era pasear por Manhattan en solitario e comentar o que atopaba. A columnista entendeu a soedade como un destino ata o punto de acabar vivindo encerrada nos baños da revista The New Yorker. Tamén me gusta deambular por Ribadeo, aínda que sexa aínda menos extenso que Lugo. Manhattan mira con cosmopolitismo ao Atlántico, como Ribadeo; a única diferenza entre Manhattan e Ribadeo é que o PXOM da miña vila prohibe dar moita altura aos edificios.

Cando podo permitirme non ser eu durante un par de horas escóndome nunha sala de cine. Teño moito coidado en que o vendedor de entradas non me vexa a cara por se a miña familia habitual ou algún amigo molesto decide reclamarme na porta.
O cinema é a arte máis perfecta, diría mesmo que é máis completa que o teatro; pero nin vou comparala coa literatura, a pintura ou a música, que deixan varios dos cinco sentidos sen usar. Ese amor polo cinema deixou que a vida me defraudase novamente o luns co pasamento de Jean Loup Passek. Dirixiu o ‘Dictionnaire du cinéma americaine’ (1988) para Larousse. Rialp traduciouno en 2001 ao español como ‘Diccionario del cine’. Un acerto, porque o cinema ou é norteamericano ou é súper 8. Passek era un francés que vendeu a súa alma a Melgaço, na beira portuguesa do río Miño, ao sur da galega Arbo. Instalou un museo do cinema espectacular. O pasamento de Passek linllo no Facebook a Alfonso Pato, o director do Festival de Cans. Ignoro o motivo, pero Pato dedícase a vivir en París e a ter fillos; sendo o primeiro o que me provoca envexa. Coñecín a Pato no Santiago dos anos 90, onde a nosa preocupación máis certa era abrazar alguén de madrugada. El sempre o lograba porque vestía camisa branca.

A película que vin o xoves foi ‘El editor de libros’, que trata a relación entre o novelista Thomas Wolfe e o editor Max Perkins na Nova York do anos 30. Empeza cando Wolfe lle leva un orixinal de 5.000 páxinas a Perkins. No resto da cinta Wolfe berra todo o tempo —estea alegre ou triste— e Perkins cercena o texto todo o tempo. Ben, non é todo; está tamén a moza de Wolfe, que chora todo o tempo porque Thomas a ignora por corrixir o orixinal. Logro intuír o rostro da grande actriz Nicole Kidman baixo a rixidez do coláxeno. Jude Law compón a histeria insoportable de Thomas Wolfe dun xeito soberbio.

O novelista entrega o orixinal a Perkins cunhas uñas negras e unha soberbia que retratan a paciencia do editor. A novela de Wolfe, ‘Del tiempo y del río’ é como debía de ser el: irada, descontrolada e excesiva. Os personaxes non falan, grítanse. Non soporto as novelas cheas de signos de admiración porque necesito silencio para ler e os berros pertúrbanme.

Eu non publicaría un texto dun escritor que me atoa os oídos coa súa prosa e que é incapaz de cepillar as uñas con xabón. A humanidade pode felicitarse de que eu non sexa editor porque enchería a Biblioteca Richard Brautigan, un espazo de Vermont (EE.UU) ao que os escritores podían mandar as obras rexeitadas polos editores. Richard Brautigan creou a institución para a súa novela ‘ O aborto’ e un admirador volveuna real, segundo contaba Miqui Otero nun vello artigo naquel periódico chamado El País. Miqui que sabe estas cousas tan exóticas porque os seus pais son de Mondoñedo. Mondoñedo tampouco será nunca Manhattan, pero unicamente porque seguen considerando o latín como lingua franca.

A Richard Brautigan (1935-1984) editouno Jorge Herralde en Anagrama hai uns anos. Acabou convencido ao terceira intento de que os seguidores do escritor norteamericano eran «tan entusiastas como escasos». A vida dese autor transcorreu de electroshock en electroshock —»suficientes como para iluminar Manhattan»— e de fracaso en fracaso ata a vitoria final. No verán de 1961 escribiu ‘La pesca de la trucha en América’, que o enriqueceu ao ser publicada en 1967. A editorial Blackie Books publicouna en español en 2010 e agora vai reeditala. Brautigan nunca se considerou digno de respecto. Unha vez dixo que, no panorama da Historia da Literatura, el sería unha nube. En 1974 disparouse diante da casa. Descoñezo que nos quixo dicir co suicidio. Cada suicidio é un reproche dirixido aos que nos quedamos e pode que Brautigan protestase porque os editores o obrigaron a imaxinar unha biblioteca de libros rexeitados.

Menos dramático e máis retranqueiro que o seu final é o do seu libro ‘La pesca de la trucha en América’. Richard Brautigan, ese hippie que aspiraba a ser nube, quería acabar unha obra coa palabra ‘maionesa’. O libro remata cunha carta. Na postdata escribe: «Perdonádeme que non me acordase de darvos a maionesa».

Comentarios