A RAG non é unha lenda

O académico galego medio é un varón, de 73 anos e filólogo. A RAG é unha arma cargada de pasado

Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'

O MÉRCORES comprendín a falta de entradas para os concertos de Sés. Admiro a condición da cantante bergantiñá pola súa apertura panóptica cara ás músicas populares —da milonga ao rock—; admiro a voz ampla de rexistros e o poderío no seu manexo, e admiro a boa disposición das súas letras. Pero ata o mércores non a escoitara en directo. Foi no bonito e incómodo Teatro Principal de Santiago. Asistín á interpretación de Sés un pouco corcorvado, nunha postura que axuda a compensar a ameaza de xordeira e a concentrarse na escoita.

As miñas costas néganse a recobrar a verticalidade dende que tiña 21 anos, cando asistín ao pase da versión orixinal e íntegra de Il gatopardo (1963) de Visconti. A película dura 205 minutos. Case catro horas sentado nunha cadeira estreita e ríxida pode acabar coa biografía de calquera columna vertebral. O recordo máis nídio que teño desa cinta son unhas cortinas indo e vindo ao capricho do vento durante minutos que se correspondían con horas no meu reloxo interior.

Sés cantou na presentación do novo selo editorial de Obradoiro-Santillana, Oqueleo. No acto, houbo un coloquio entre o enxeño de Paula Carballeira, o discurso inocuo de María Canosa e a auctoritas patrum de Xabier Docampo.

O escritor chairego é un sabio. A Real Academia Galega (RAG) debería emitir un comunicado oficial para explicar por que non o chamou aínda para ocupar unha cadeira. A Academia Francesa ten 40 membros e sempre se fala de intelectuais que están fóra inxustamente como 'a cadeira 41ª'. A RAG ten 30 integrantes e Docampo detenta 'a cadeira 31º'. O mércores deu unha lección maxistral sobre literatura. Emitiu argumentos como que "o primeiro é vivir; o segundo é ler, e o terceiro, escribir".

Un señor de 73 anos e dedicado a investigar e dar clase non parece a figura máis atractiva para promocionar o galego e Manuel Rivas hai un


Giuseppe Tomasi di Lampedusa (1896-1957) tamén era un sabio, aínda que primeiro leu e despois viviu. Botou a nenez nos palacios paternos de Palermo e Santa Margherita di Belice. "Por cuxas estancias fun aprendendo o camiño da soidade e a compañía dos libros", lamentaba. No teatro doméstico de Belice asistiu á representación de Hamlet por parte dunha compañía de cómicos errantes.

De mozo,Lampedusa foi alistado ao exército italiano, derrotado en Caporetto polos austríacos e enviado a un campo de presos húngaro. Escapou e volveu camiñando a Italia. Viviu en Londres, onde casou cunha psicalanista. E despois de facer un tempiño a guerra e máis tempo o amor, escribiu a primeira novela, O gatopardo, con 58 anos. Morreu sen ter nas mans a edición impresa.

Lampedusa editou a primeira lei do gobernante: "Se queremos que todo siga como está, é preciso que todo cambie". Tan manida e tan certa.

Entre canción e canción, Sés ceibou un discurso inflamado pola súa vehemencia. Tras cuestionar a eurocentria, louvou as culturas ágrafas como se tivesen desenvolvido unha biblioteca de sabedoría equiparable á lograda polos nosos Maimónides, Spinoza e Kant. Rematou dedicando unha canción "aos presos indepentistas galegos" —eses cómicos errantes—, como vítimas da democracia. Nin era o texto nin era o contexto.

Esa dedicatoria de Sés e un comentario que me fixeron no ágape recordáronme á Albania de Enver Hoxha. Entre copa e copa de auga contáronme que Manuel Rivas estaba en Albania o martes, o día no que a RAG elixiu a Víctor Freixanes como presidente. Rivas acertaría en todo suposto ao marchar a Albania; mesmo se non fose en sentido físico, senón metafórico. Seica era buscado a semana pasada como mediador entre galácticos e ferrianianos, cando menos por estes últimos. O noso escritor podería sentirse perdido e benevolente como Fabrizio, o personaxe de Stendhal, na batalla de Waterloo.

Ao cabo, non houbo consenso na Academia. A directiva anterior contou ata vinte —en votos— e logo convocou a xuntanza. Voou coa dinamita da présa todas as pontes de diálogo que tanto dixera conservar no formol do silencio. Lampedusa, cando lle ofreceron ser senador, contestou: "¿Que faría o Senado de min, dun lexislador inexperto que carece da facultade de enganarse a se mesmo, este requisito esencial en quen quere guiar aos demáis?". Os galácticos non necesitaron enganarse a si mesmos, abundoulles con enganar os seis opositores facendo una proposta de concordia e rachándoa en canto os campos de Waterloo empezaron a cheirarlles a vitoria para o seu bando. Ferrín non se movera da illa de Elba, porque estaba exhausto de batallas.

O perfil medio do académico galego é home (24 de 30), filólogo (14) e nacido en 1943. Un señor de 73 anos e dedicado a investigar e dar clase non parece a figura máis atractiva para promocionar o galego e Manuel Rivas hai un. A sociedade nin se pregunta polo que fai a RAG porque pensa que é unha lenda urbana.

Menos mal que hai selos como Oqueleo, que lle achegan o idioma os rapaces. Na Academia todo mudou para manter o statu quo: a pompa e a circunstancia dunha presada de intelectuais que xogan coa lingua no seu club mentres esmorece na rúa. Aínda se a RAG tivese o chiste da Cova Céltica na que Celso García de la Riega e Manuel Murguía debatían sobre a orixe grega ou celta dos galegos...

Comentarios