Hai un dito que reza algo así como que quen empresta un libro perde un libro e mais un amigo. Para facer verdadeiro este aserto, teñen que se cumprir outras premisas: Que o amigo non devolva o libro, que o dono do libro sexa un bibliófilo ou, aínda máis, un bibliómano, que recorde a quen llo deixou e que estime máis as cousas que as persoas. Eu teño a biblioteca particular ao servizo de quen mo pide e, desde logo, as miñas amizades non van a menos. A biblioteca tampouco, mais porque sigo a adquirir volumes un mes si e outro tamén, que se non a súa lúa sería minguante. A miúdo boto en falta libros que sei que algunha vez tiven e lin, mais non me preocupo. Pregúntome por onde andarán e deséxolles aventuras. Doeríame que durmisen a paz dos xustos, esquecidos no andel de quen nin sequera recorda que non son seus, porque non os ve, perdidos entre os propios. A vocación dos libros é circular e envellecer polo uso. Por iso me gusta moito esa moda do ‘Bookcrossing’, unha práctica que consiste en deixar libros en lugares públicos para que outros lectores os recollan e repitan, á súa vez, a operación. A idea foi do estadounidense Ron Hornbaker quen en 2001 concibiu un proxecto que mesmo permite, se se cumpren unhas pautas entre as que se inclúe un rexistro, seguir o percorrido do libro. Hai páxinas Web e tamén foros ao servizo do ‘Bookcrossing’. Outras veces simplemente se libera o volume cunha nota breve que pide que, unha vez lido, sexa posto de novo en circulación. Moitos clubs de lectura, e tamén particulares, están a se sumar a esta iniciativa en Galiza.
«Hai excomunion reservada a Su Santidad contra qualesquiera personas que quitaren, distraxeren o de otro qualquier modo enagenaren algun libro, pergamino, o papel de esta Bibliotheca , sin que puedan ser absueltas, hasta que esta esté perfectamente reintegrada». Esta advertencia que hai séculos penduraron na biblioteca da Universidade de Salamanca e cuxa copia facsímile circula por aí, tería menos sentido hoxe. Á marxe de que boa parte dos lectores non se inquietaría pola excomuñón, as edicións non son tan limitadas e a substitución case sempre é posíbel. Ladróns de libros seguen a existir, e non digo que por fortuna para que non se me interprete mal; mais outro sería o mundo se ese fose o obxecto preferido dos cacos. A min mesma me roubaron o que deixara tapado co abrigo nos lavabos dunha universidade galega nos poucos minutos que permanecín no baño. Amoloume porque o libro era o suficientemente interesante como para que mercase outro de contado e, asemade, alegroume que fose obxecto de desexo.
Eu teño un libro que non é meu. Seguramente o dono non sabe onde foi parar, mais eu si. Deixoumo hai máis de quince anos e, por haches ou por bes, aínda non llo volvín. Fareino un día destes porque xa é un tempo prudente, non lles parece? A min tamén me gustaría que alguén me trouxese, por exemplo, ‘Filtro de amor’, de Louise Erdrich, unha novela que fala de dúas familias da tribo ‘chipewa’ e que algunha vez foi meu.
