CONSIDERARÁN vostedes que me inmiszo nas súas vidas se lles pregunto que pensan da morte? Parézolles ave de mal agoiro por amentar aquí ‘a pelona ’? Así gusta de nomeala o pobo mexicano, ese que tanto a venera e o mesmo lle chama santa, ‘la Santa Muerte’, que ri dela e lle ofrece tabaco, tequila ou ambas as dúas cousas. Organizan festas nas que non faltan os ‘mariachis’ por ver de se familiarizar coa inimiga inevitábel, todo un ritual de sedución para que, cando chegue, sexa fermosa a danza.
Non, ben sei que isto non é México e que nós o Día de Defuntos o celebramos máis discretamente. Levamos flores aos cemiterios, encargamos responsos e misas se somos crentes e, cumprida a obriga, facemos verdadeiro aquilo de «o morto ao burato e o vivo ao prato». A lembranza dos familiares que se foron sempre é unha boa ocasión para xuntármonos os que aínda estamos deste lado da porta. «E que sexa por moitos anos», dicimos, porque a maioría non temos ningunha présa por cruzala.
Deixando á parte os diversos xeitos de conmemorar a maior das certezas, eu, se me dedicase a escribir libros de autoaxuda, propoñeríalles un exercicio que non ten nada de macabro e, ademais de ser unha homenaxe para os seres queridos que faleceron, servirá para aprendermos a vivir, que á fin é do que se trata. Porque morrer, o que é morrer, é algo que nos dan feito.
Non precisan lapis nin papel, mais estes obxectos poden ser unha boa axuda se vostedes tenden á desmemoria. Despois de faceren a listaxe de persoas que lles faltan, tomen os seus nomes un a un e pensen primeiro nos bos recordos que lles deixaron. Despois, e con menos empeño, recorden os malos. Tachen estes últimos e terán o mellor programa para seren felices e facer felices a quen os rodean. E, asemade, cumprirán co deber de recordar, ese outro xeito de resucitar mortos.
Mais eu non me dedico a escribir libros de autoaxuda nin acredito neles. Á morte cadaquén a conxura como pode. En todo caso, é ela o mellor manual para aprender o que verdadeiramente importa na vida: deixar un ronsel de afectos.
Mentres escribo estas cousas, xustamente neste punto, chégame a noticia da morte da escritora María Díaz Vidal, unha das persoas máis xenerosas que teño coñecido. Cantas horas de literatura, música e amizade compartidas! O feito de ser unha noticia agardada non lle resta forza ao golpe. Como unha onda que chega tan alta que non a podo saltar, unha máis este ano, póñome de lado e deixo que pase sobre min. Máis tarde farei a listaxe.
Non, non lles vou preguntar que pensan da morte. Sospeito que a única que sentimos é a allea; mais iso non é ningún consolo.
