Os ósos da soá gárdanse como se fosen ouro en pano, pois cando algunha persoa da familia caía enferma collían un ou dous e botábanos a cocer nun pote pequeno cunha pouca de auga e facíase un caldo tan saboroso que mesmo tiña propiedades curativas, xa que a persoa que padecía a enfermidade tomaba uns grolos dese caldiño e quedaba sa coma un buxo. Esta substancia acadou xusta fama co nome de «sopa do marisco da montaña». Co paso dos anos fóronlle engadindo outros ingredientes, o primeiro os miolos do porco. Desa maneira, despois de varias xeracións, chegouse ao que na actualidade se coñece como «caldo de ósos».
Sócrates Rigueira Ramos / Taboada
En Cabo de Vila, por un día nove, feira en Portomarín, o dentista de Aldosende tiña sesenta persoas agardando turno para cousas dos dentes. Chegoulle aviso de que o ían sorprender e mandou á xente que marcharan e fixeran como que ían á feira. El fuxiu por tras da casa. Un dos guardias, amigo de el, viuno. «Para que eu tivera tempo de fuxir, entretívose facéndolle preguntas a unha clienta de Vileiriz, non sabes?».
Manuel Rodríguez López / Portomarín
Tiña menciñas apropiadas que me conseguía un viaxante de Vigo. Un dentista de Sarria quixo asociarse comigo, pero eu non tiña necesidade de repartir con ninguén. Traballaba en toda clase de bocas, facía empastes, poñía pontes, padais, esqueléticos, todo. Sempre tiven moita sorte e nunca tiven problemas. Penso que fixen un bo labor social porque traballaba á metade de prezo e a min tamén me compensaba, entende? Aínda hoxe están chegando coches todos os días aquí e a Dolores, miña dona, dilles: «Pódense marchar que agora non fai nada».
Eliseo López González, o Dentista de Aldosende / Portomarín
Recordo que aos nenos nos daban Calcio 20 de Laboratorios Madariaga, ou doutros, porque daquela as mulleres comezaron coa preocupación de querer alimentar ben aos fillos, darlles algo de froita, algo de peixe... porque de todo aquilo antes, nada.
Ramiro Martínez Carballosa / Meira
Cuando la gente se ponía mal de la garganta había que tomar miel, y si se acatarraba había un jarabe llamado Pot Over, o tomar cosas calientes y a la cama. La gente se resistía a tomar medicinas. Prefería sistemas rudimentarios y antiguos. Una cosa que se hacía mucho antes era meterse en cama cuando llegaba la gripe, aunque no la tuvieses. La gripe tenía un peligro enorme porque mataba a muchas personas. La gripe en la que murieron muchos parientes de mis padres fue la del 1918.
Fernando Pardo Gómez / Cervo
Cando estaba enfermo dábanme unha sopa solta cun ovo. Si, tratábanme moi ben. Eu era o neno bonito e ata os vintecatro anos non din pancada. Casar foi a miña negrura. Marcharon as irmáns da casa e o traballo había que facelo. A miña nai rompeu unha cadeira e daquela non era coma hoxe que as amañan moi ben. Daquela botou colgada 45 días en López Pardo. O meu casamento foi a miña ruína, e non pola muller, que era coma unha santa, pero enfermou e acabouse.
Antonio Arias Folgueira / San Román da Retorta / Guntín
«Mamá, mamá, mañá toca polo asado, que o Freire matou a galiña do pescozo pelado...!». O que máis me amolou por aquelas datas foi que miña irmá, convalecente dunha pulmonía, comía bistés para se repoñer. Eu, que lle collera certa xenreira, espremíame os miolos para esculcar como coller tamén unha pulmonía.
Luis Cordeiro / Palas de Rei
As ras eran moi boas para romper os furunchos. Meu irmán tivo nun xeonllo un destes. E dixéronlle: «Por que non pos unha ra?». Había que coller unha, metela no aceite fervendo e viva. Despois abrila ao medio e poñela. Ao outro día rebentoulle o furuncho.
Regina González Hermida / Viveiro
Aínda agora na miña casa se fan remedios caseiros. A miña avoa sempre tiña un par de botellas de augardente alcanforada por se tiñas unha dor de estómago ou un catarro. Íache ata a cama, fregábache a barriga e o peito e ao día seguinte podías ir xa de festa.
Eloy Rodríguez López / Portomarín
Cando as cereixas, había quen lles comía tamén as coias. A un deses se lle atragantaron os ósos e non daban saído. Saben que fixeron? Colleron unha verza. Pelárona, deixaron o nervo limpo. Untárono con aceite e metérono polo cú arriba e saíron as coias. É para rirse, pero é que foi así.
José Manuel Pol Herbón / Adai / O Corgo
Se aparecían as chagas, as chagas, íase por unha herba que se chamaba cabrifollo. E que sobe polos carballos, pero non é esa hedra que se enrosca nos carballos, é outra que sae ao pé desa hedra. Pois ese cabrifollo cocíase e con eso lavábanse as feridas. Pero esa inchazón, se era soamente inflamación, non se lle podía tocar ao cabrifollo, senón que se lle botaba outra planta que se daba á beira das casas moitas veces, agora eu non sei se se dá, que se chamaba o baloco. Cocíanse as follas do baloco con leite e poñíanse encima do inchazón. Resulta curioso, pero o que hoxe chamamos vulgarmente auga oxixenada, daquela tamén a había e se facía con xantén, unha planta que se chama xantén ou xantán. E había que secalas moi secas e despois fervelas.
Xosé Manuel Felpeto / Cabreiros / Xermade
Mi padre me contaba que para curarle la ictericia, una enfermedad del hígado, le cocían unos piojos en el desayuno y se los daban sin darse cuenta. Después había que tirar nueve piedras al río de una en una mirando cómo hacía las ondas en el río. Eso son costumbres que había. Para conseguir los piojos utilizaron una sirvienta que tenían muy sucia. La cosa es que mi padre se enteró de lo que le hicieron y cada vez que venía ella a la finca estaba detrás de una pared con piedras al acecho a ver qué pasaba.
Antonio Eugenio Castro González / Lugo
Os mariñeiros, para endurecer as mans, para que non se cortasen, mexaban por elas. E había cousas coma esas. Igual que cando tiñas unha cortadura che poñían unha tea de araña. Tamén os mariñeiros mandaban ás pequenas, ás que crían que eran virxes, que mexasen pola rede. Porque pensaban que así terían máis sorte.
Carmen Méndez Goás / Viveiro
Si te dolía, o te habías roto algo, mi abuela te vendaba y te ponía un entablillado muy sencillito hecho con las tablitas con las que se hacían las cajas de las mantecadas de Astorga.
Marina López Rodríguez / Barreiros / Sarria
A mi déronme unha papa e vomitei no mesmo prato que me dera miña nai. Ao mirar ela dixo: «E logo! Vomitaches unha lombriga!».
Celia Bouza Casabella / Celeiro / Viveiro
A las mujeres que tenían las piernas negras de mala circulación les ponían sanguijuelas. Las vendían en las farmacias.
José Manuel Rego Rebolo / Lugo
Antoloxía da Memoria de Lugo:El Progreso: luns, mércores e sábados.TeleLugo: martes, ás 22.00 horas. Reemisión diaria. Dirección: José de Cora. Imaxe: Memé Díaz. Ilustracións: Vinicius. Fotografía: Arquivo EP.
