Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
HAI TRES espazos importantes no teatro. O patio de butacas, o escenario e o que queda no medio. Os tres son irrelevantes no concreto e a súa importancia, como a da política, ten máis que ver co que permiten facer que polo que son. Os tres son intercambiables e na contemporaneidade hai un certo gusto por darlle a volta e pensar que se pode colocar aos espectadores no lugar dos intérpretes. Pero só unha peza máis da confusión de non poder ver o presente desde fóra. Pódese cambiar a condición do público, pero nunca deixará de selo.
Poñamos que na contemporaneidade, como no pasado, a tendencia é darlle importancia ao escenario mentres se dilúen as súas contornas. Porque segue sendo o espazo central, porque parece que é aí onde pasan as cousas. Porque todo o mundo quere mirar cara ese lugar e tamén porque os focos iluminan esa parte. E somos moito de mirar cara a luz. O resto parece que mete medo. Desde o romanticismo quedou esa idea que o importante é o que sucede no escenario e aínda hoxe non nos liberamos do costume. Como se todo o resto debese estar subordinado a esa importancia. É unha tendencia absolutista, ía dicir wagneriana, pero para que liarme agora coa invasión de Polonia. A posmodernidade e o posdrama conseguiron cambiarlle as formas ao escenario, movérono de lugar, pero o comportamento é o mesmo.
O certo é que hai tres espazos como os tres estados daquela república que deu en imperio novo. E nesa especie de triángulo que só chega a trío cando se alcanza a temperatura suficiente hai matices: o escenario onde están os intérpretes e o patio onde están os públicos son espazos físicos. Son alterables e a pesar de que non sexa o mesmo sentarse no Salón Teatro que nas butacas do auditorio de Abanca. E poden sentarse os espectadores no corredor ou poden as actrices non saír do camerino sen que os seus roles vaian cambiar. Pero o terceiro espazo, o espazo intermedio entre unha parte e outra é un territorio imaxinario. Ah! Imaxinario –que palabra–. Imaxinario quere dicir que non ten tradución nos libros contables ou que podemos escribir unha historia completa do teatro sen que ninguén recoñeza que existe.
Sucede case a diario que non se escribe a historia desde a perspectiva do público. Que o público no ten historia ou que está aí colocado: informe, difuso ou líquido. Quizais só para que sirva como elemento humanizador. Como toda esa xente que os partidos colocan detrás dos líderes nos mitins para que fagan un telón menos frío que un logotipo. E se a historia dos espectadores non é relevante para o teatro, como vai ser relevante o espazo que queda entre o un intérprete e o seu público? Pero nese espazo onde as luces comezan a perderse –por utilizar unha imaxe romántica– é onde sucede todo no teatro. Onde cada corpo ocupa o lugar definitivo. E algún día vou ter que levantarme da butaca e comezar a escribir sobre ese lugar.
