MORREU miña nai. Miña e tamén de José Luis, Isabel e Alfonso, que son os meus irmáns. Este xoves pasado, cando lle faltaban dous días para facer os noventa e dous anos. Unha idade respectable, diráseme. E é certo.
Criou —cando aínda todo o mundo entendía o verbo na súa acepción primixenia— catro fillos nunha época nada favorable e cunha enorme escaseza de medios, axudou, despois, canto puido cos netos, acompañou infatigable ó seu marido até o momento mesmo da súa morte e todo coa naturalidade propia de quen cumpre co deber aceptado en liberdade. E agora fóisenos sen unha soa queixa. Como viviu.
Podería eu aquí facer relación de sacrificios, loitas, esforzos e entrega pero sei que ela non o quere así. Contarei, xa que logo, algo que nestes últimos tempos víñame ó acordo unha e outra vez cando cruzabamos as olladas. Andaría eu polos dez ou once anos, era á tardiña dun día de inverno e estabamos os dous na cociña, ela, coma sempre, traballando e pendente do meu irmán, que xogaba a algo polo corredor. Eu sentado e cun libro aberto diante de min pousado no taboleiro da mesa. Xa era estudante de bacharelato. Nun momento dado, coñecedora como era da miña pouca aplicación e escasa capacidade, veu pousar unha man no meu ombro antes de me aconsellar: Estudia, neno, estudia... Ten que ser tan bonito saber!
Non me dixo nada de que había que facerse un home de proveito e lograr ser alguén na vida, afastado de escasezas. E non porque non o pensase así ou porque non o ambicionase, senón porque aquilo que dixo era, naquel intre e na súa escala de valores, o autenticamente desexable.
Ben se ve que tampouco niso fun quen de chegar a obedecela, pero confeso sentirme orgulloso de ter gardado aquel momento na miña mellor memoria e tamén de estalo a compartir agora.
Grazas mamá, outra vez.
