OS COMENTARIOS retranqueiros dunha enxeñosa amiga da vida e do Facebook fanme a miúdo sorrir. O último cravábase incisivo no enlace a unha noticia da prensa sobre a publicación de Querido Salvador, querido Lorquito, o libro que recolle a correspondencia completa entre Salvador Dalí e Federico García Lorca. ‘Para os futuros defuntos: coidade a vosa correspondencia privada’, advertía a miña amiga recordando un consello que debera estar de máis para as persoas que, ou ben amamos o anonimato, ou ben non temos na nosa axenda ser un día famosas.
Confeso que sempre me causou algo de incomodidade ler papeis privados que, por decisións alleas ao seu autor, acadaron o estatus de públicos. Estou a pensar na literatura póstuma, cando non se trata de obras acabadas e cuxa edición estivese na mente de quen as escribiu. Os volumes que dan a coñecer cartas, diarios, apuntamentos e bosquexos créanme a miúdo dúbidas, unhas veces na conciencia, outras no gusto. Non é a primeira vez que me cuestiono o sentido da publicación en coleccións populares -é dicir, non destinadas especificamente a estudosos e investigadores- de textos incompletos, notas por veces inconexas ou versións polas que o autor dificilmente sentiría orgullo e que en lugar de interese provocan tedio. Noutras ocasións o que me pode é a sensación de entrar a remexer nun cuarto alleo para lerlle os papeis a alguén que non pode dar -ou negar- xa o seu consentimento, saír ao paso de críticas nin achegar explicacións. De entre todos os papeis privados son as cartas as que máis pudor me provocan, ao non poder evitar pensar non só en quen as escribiu senón tamén en quen un día as recibiu, talvez con ilusión, talvez con carraxe ou discreción, sen saber que a historia acabaría facendo públicos sentimentos que no seu día foran privados. Tal reserva sentín, hai un par de Letras Galegas, ao ler os fermosos textos que Lois Pereiro lle escribiu a quen fora a súa parella, Piedad Cabo, e que apareceron publicados co título de Conversa ultramarina. A vocación literaria e a perspectiva dunha publicación, insinuada polo propio poeta, non conseguiu desterrar o pudor ao ler algunhas das páxinas máis emotivas.
O consello da miña amiga advertía ademais contra os malos usos dos que este tipo de textos son susceptíbeis, sobre todo cando revelan liortas ou amores. Moitas persoas poderiamos pensar que estamos ben libres de semellante perigo, reservado a famosos e ilustres. Non obstante, a información que imos tendo acerca do manexo dos datos que sobre nós circularon por internet, co correo electrónico e as redes sociais á cabeza, convértenos tamén en vulnerábeis ao noso pesar, vítimas en vida dun asalto á nosa privacidade de cuxas dimensións de seguro que non somos plenamente conscientes.
