Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
CONSERVO NA memoria algunhas opinións frescas sobre o teatro. Algunhas opinións que non son miñas. Eu non teño opinión sobre o teatro, así como fenómeno, como xénero, como unidade de destino no particular. Pásame como aos comentaristas de fútbol, cando teñen que falar sobre xeralidades só din xeralidades. Unha desas opinións que conservo procede dun home que, se o arquivo non falla, vivía polo Carballiño. Non é que eu lle fixese unha petición. Díxoma sen pedirlla. «Cando vou ao teatro sempre sei o que vai pasar, por iso xa non vou». Non dei réplica porque quizais aquel día levaba présa e quería entrar ao teatro. Ou tiven medo de que tivese razón e me destripase a obra. A sentenza quedoume nun espazo da memoria que confundo algúns días co ficcional. Quedoume aí e doulle voltas uns días para ben e outros para mal. Para ben porque o teatro pode ser un espazo de certezas sen que sexa previsible. Para mal porque algúns días saio dunha obra e todo o que aconteceu no escenario era visto. Quizais o home, en realidade, era só un abstencionista tentando xustificarse.
Outra opinión que por veces me volve é anterior. Anterior a case todo. O Teatro Losada aínda non era unha tenda de tres pisos de Zara e O Paseo de Ourense non estaba invadido polas terrazas. O Teatro Losada chamábase así pero na altura en que o Centro Dramático Galego estreou a súa segunda montaxe era un cine que levaba tempo naufragando entre o desinterese dos espectadores. Tiña un galiñeiro rústico e unhas columnas de fundición que querían ser modernistas. Ter un aire. Tiña unha marquesiña curta e unha entrada con portóns de madeira que daba paso á barra dun bar. Non é seguro de todo. Pero a memoria, como a crise, mete bares en todas partes. Era unha noite de outono ourensán case inverno. Néboa caendo e xente desaparecendo. Estaba facendo tempo na porta por ver quen entraba, por non entrar para non estar moito tempo sentado mentres a función non comezaba.
A función non comezaba pero o Teatro Losada, o teatro que se reconvertera a cine para sobrevivir e que se reconvertera en teatro por uns días, estaba iluminado. Achegouse unha señora e preguntou que había alí. Fun lacónico, que é un adxectivo que os galegos nunca entendemos ben. Dixen: "teatro". Ela non estaba polo labor de marchar. "Que teatro?" Mirei para o cartel como indicándolle que lese: Agasallo de sombras. "E de que vai?". A estas alturas xa estaba seguro de que a señora non tiña pensado entrar. "Vai da vida de Rosalía de Castro, a poeta". Ela miraba cara ás luces interiores e quizais debín preguntarlle se buscaba a alguén ou se lle gustaba o teatro, ou se era de Mariñamansa ou de Cabeza de Vaca. Tampouco confiaba en que contestase. Ela centrou o argumento: "Pero é de rir ou de chorar?". Animeina a facer semioloxía intuitiva: "mire as fotos, de rir non parece moito". Eu estaba seguro que de rir non era, pero tampouco hai que ir polo mundo abrumando a xente. Ela fixo un xesto de incomprensión e dixo a frase que aínda por veces me baila: "de chorar non interesa, non sei por que a xente paga por algo que pode ver gratis en calquera lugar".
Non lle dixen que a miña entrada era de balde, nin que o teatro non é a vida mesma aínda que se pareza moito. Non dixen nada. Non lle dixen nada e marchou sen despedirse porque viña de chorar ou ía, e aqueles tampouco eran anos de moitas alegrías para o Centro Dramático Galego. Dous ou tres anos despois, o CDG e unha grandísima parte do teatro galego deron en entregarse a un ataque de comedia que non había maneira de ver un drama nin para poñelo mal.
Unha outra frase que me volve é moito máis cotiá. É case un retrouso convertido nun eco que ás veces atravesaba a miña vida profesional nas máis variadas das posturas. Era un refrán que, tal como eu escoitaba, parecía de uso popular porque aparecía citado aquí e acolá, e non importaba quen o pronunciase nin a cara que eu puxese. Converteuse nunha frase feita e penso que, pola súa simpleza e pola insistencia en utilizala, acabou traspasando as fronteiras e facéndose un oco en espazos sociais. Primeiro ocupou as terrazas e logo algunhas oficinas bancarias. O itinerario non ten por que ser exacto, pero é posible que chegase a ámbitos diversos das diversas administracións. Desde a norma repetitiva chegou a filtrarse a espazos culturais onde a dúbida ofendía e desde aquí pasou a algúns sectores da profesión teatral. Posiblemente entoado con outra intención. A frase que tanto escoitei era unha pregunta despectiva: "teatro... Iso a quen lle importa".
