''Había que rogar que no apareciesen con más comida''

Antoloxía da memoria de Lugo / COMIDA
E as chairegas, ben envoltas nos seus panos (Ilustración: VINICIUS)

LAS OSTRAS en escabeche las ponían así mi abuela paterna doña Carmen y su hermana doña Concha, y en barrilitos llegaban desde el mar de Arosa a mi Mondoñedo natal, allá por las vísperas navideñas. Desde la infancia feliz no volví a catarlas. Pasados años, leyendo y leyendo, encontré las ostras en escabeche en libros ingleses. Las encontré, especialmente, en mi querido Pepys, y en Boswell, el biógrafo de Johnson.

Álvaro Cunqueiro / Mondoñedo

En 1943, salidos de nuestra guerra y en medio de la europea, se vivía muy bien y los precios ajustados relativamente a los salarios. Había un restaurante en Lugo, Casa Marbán, en el que por treinta pesetas había que rogar a los camareros que por Dios no apareciesen con más comida porque no queríamos reventar.

Lázaro Montero / Lugo

Ramón Otero, José Otero e eu fixemos unha escapada á Fraga de Reigadas sendo xa algo máis mozos. Inicialmente todo marchaba ben, pero ao ser a primeira, non calculamos ben as provisións quedándonos curtos na comida, que durou día e medio, e largos na beberola, que levamos para quince. Podiamos decir que en vez de excursión xa empezabamos máis a decantarnos polo botellón. O caso e que con un frío que pelaba en plena Fraga o segundo ou terceiro día foi suspendida a excursión porque as resacas non nos sacaban a fame e xa logo roiamos as pedras.

Carlos Meilán / A Pontenova

Mi abuela se levantaba todos los días tempranísimo. Antes de las ocho de la mañana estaba en la plaza de abastos para buscar las cosas más urgentes. En aquella época se hacía la compra en el mercado y no era habitual, como ahora, encargar casi todo directamente a lonjas y marineros. Todo Lugo sabía que si querían comprar lo mejor de la plaza tendrían que madrugar más que ella, cosa difícil, y llegar antes a los puestos. Enviaba al restaurante los productos más urgentes, desayunaba en la cafetería del mercado, y luego seguía haciendo su ruta diaria para completar su amplia cesta de la compra. A continuación se metía en la cocina del Verruga hasta que salía el último comensal. Por la noche, otro tanto de trabajo de cocina. No me quiero ni imaginar cuántas horas echó frente a la cocina de carbón, del Verruga. ¿De dónde iba a sacar el tiempo para otro local? ¿De sus casi inexistentes minutos libres?

Luis Latorre Real / Lugo

Trátase dunha feira á que hai que ir ao menos unha vez na vida, para ver todo aquel campo de capóns, postas as cestas en filas, como sucos nos que florece a máis rara das plantas. Agora faise a cuberto, pero eu recordo que cando se facía na praza, como dixen, nevaba sobre os capóns, que pouco a pouco os ía cubrindo a neve branca. E as chairegas ben envoltas nos seus panos e nos seus mantóns, apenas asomada a boca para falar o trato, e calzando aquelas zocas que son un dos máis fermosos calzados do mundo, brancas, abertas, chamadas chinelas, que fan lindas pernas. Na miña memoria, o recordo da feira do 19 ten tanto lugar coma o mesmo capón, coma os mellores capóns que comín.

Xavier Costa Clavell / Vilalba

No es de extrañar que a la entrada de la capital haya un letrero que reza ‘Para comer, Lugo’. Mantengo que es la provincia gallega donde mejor se come, porque no solo tenemos marisco bueno, por las costas de mar muy batiente, sino que el pescado, la carne y la verdura son excepcionales.

Silvia Jato / Lugo

Cando era un rapaz tomaba leite, un pouco de pan e caldo.

Jesús Galdo López, 101 anos / Viveiro

Lendo as últimas páxinas do último libro de Vilavella, concretamente o artigo dedicado ao arroz, caio na conta de que este e un prato que non pido nunca, como non sexa que me atope nun restaurante especializado e de confianza. Nas casas de comidas e restaurantes de diario, o arroz acostuma ser un horror, que comeza duro e remata espaparruñado. Por eso eu non o pido xamais. Prefiro lembrar cariñosamente aquela preparación feita polo meu amigo Pombo na Casela (O Valadouro). Era un engrudo tal que alguén o bautizou acertadamente como «arroz prebetong».

Miguel Vila / O Valadouro

Chegada a hora da merenda, as criadas abrían as cestiñas, que eran de bimbios tecidos, cadradas e cunha asa enriba e sacaban o queixo, o pan, as galletas de María ou biscoitiños que viñan apegados nun papel, e aínda chocolate e tamén, xa que logo, froita. A veces había intertroque de lamberetadas con algunha grata sorpresa: «Mamá, si me dejas ir un ratito a la alameda con las chicas de Merino que llevan rica merienda».

Luis Tobío / Viveiro

Al paso de carreta llegamos a Fonsagrada (Lugo) a medianoche. En la calle principal, continuación de la carretera, hay una posada, donde nos dan de cenar. No es una fonda clásica de pueblo, es un hotel casi modernista. La chica de la casa, que nos sirve la cena, ha leído libros modernos de literatura. ¡Qué decadencia! Conoce también a Portela Valladares, que ha sido diputado por el distrito. En el piso bajo del hotel hay un café, y todavía hay algunos concurrentes, con los cuales charlamos un rato.

Pío Baroja / A Fonsagrada

De merienda te apetece más un buen bocadillo de jamón, o una tortilla de patatas que una comida sofisticada. Aunque a mí me encanta la comida sofisticada, pero entiendo que muchas veces no sabemos los que comemos.

Conchita Teijeiro Revilla / Lugo

A un que dicían que era xefe da Falanxe iamos buscarlle o pan da semana para catro ou cinco veciños no seu despacho de pan. Quedamos sen el unha semana e miña nai foi protestar. «Aquí non se protesta nada», díxolle. Despois enterámonos que facía estraperlo con el.

Manuel Dávila Vázquez / Chantada

En festas o que tiña ovellas mataba unha; outros facían un cocidiño de garavanzos, verdura... Pero o que tiña polos non os mataba, xa que eran para vender. Antes o que comía ovos era rico. Lembro cando ía eu cun ovo á casa da estanqueira a por un mataquinto para o home. Daquela valía unha perriña.

Ubalda Doval Arias / Torbeo / Ribas de Sil

A semana grande de Lugo era daquela, e segue sendo agora, o San Froilán. Tería vostede que ver aqueles San Froilán da miña infancia. No campo da feira poñíanse as mulleres co polbo. O polbo! Daquela só comiamos polbo unha vez ao ano, polo San Froilán. A primeira vez que volvín a Lugo foi no ano 62, coa miña muller, Chela, e volvín comer o polbo na feira. Era como volver outra vez á miña nenez, o día grande da festa...

Manuel Meilán / Lugo

A pesar de que non tiña escapatoria, esquivei uns anos o meu predestinado futuro e estudei Maxisterio, pero consciente de que se caen os cativos nas miñas mans non sei o futuro que nos esperaría, opto por dedicarme de cheo aos fogóns, perfeccionándome na Escola de Hostalería de Santiago. Os cativos medraron e agora son clientes.

Nando Blas Fontán / Cervo

Antoloxía da Memoria de Lugo:El Progreso: luns, mércores e sábados.TeleLugo: martes, ás 22,00 horas. Reemisión diaria. Dirección: José de Cora. Imaxe: Memé Díaz. Ilustracións: Vinicius.

Comentarios