Sempre me acordo do turrón brando. Miña nai comprara un moi bo. Unhas barras gordas, moito máis grandes que as de agora. Ela gardábao nunha lacena metida na parede, arriba, no cuarto. Tiñamos un gato tan habilidoso que, cando nos demos conta abrira a lacena e papara media barra. Moita pena tivemos daquel turrón.
Josefa Piñón Gil / Viveiro
Lembro a meu pai na Noiteboa armado cunha táboa, un coitelo de considerabeis dimensións e un martelo poderoso. Todo ese instrumental era necesario para cortar o turrón duro da época. Facíao enriba da chapa da cociña. Aquel rectángulo de dozura semellaba sacado dunha canteira granítica. Era imposíbel conseguir unha regularidade no corte. E que as racións fosen semellantes. Ao que lle tocaba unha cativa, repetía, claro.
Isidro Novo / Lugo
Nos reuníamos toda la familia. Más de veinte personas.
Cristina Trashorras Cendán / Lugo
A triloxía de festas de Nadal, Aninovo e Reis celebrábanse, segundo o costume, máis na casa que na rúa. A cea de Noiteboa facíase na nosa familia de acordo coa vella regra da abstinencia e maior parte das veces consistía en coliflor, besugo ou bacallau e, de postre, compota de mazás, ademais do turrón de Alacante e Xixona e do mazapán de Toledo que as docerías amosaban desde días antes nos seus trinques con figuras de dragóns enroscados e moito adovío de perliñas e ouros, nunhas caixas redondas de cartón. Os cativos armabamos o nacemento coas figuriñas que me regalara o meu padriño e cantabamos as panxoliñas tradicionais e mais outra que meu pai compuxera: «Esta noite é nado o neniño Deus, vinde rapaciños darlle adoración».
Luis Tobío / Viveiro
La Nochebuena era muy austera, se reducía a una cena de verdura (repollo) con bacalao, de postre no podían faltar nueces y avellanas, y como productos foráneos, higos y pasas. Bacalao y repollo se conserva como menú tradicional en la actualidad. Esta clase de verdura era típica de la Navidad porque llegaba a sazón en esta época, y aún manteniéndose las nabizas y las berzas en producción, para la fiesta se recurría al repollo.
Manuel Romay López / Ombreiro / Lugo
Marisco no Nadal non se comía. Ao principio non se consumía en ningunha época do ano. Daquela, o marisco botabamolo de abono.
Regina González Hermida / Viveiro
No Nadal, aos nenos preparábannos na Igrexa. Aprendiamos uns versos e recitabamos poesías e mais cantabamolas.
Pilar Seoane Currás / Vilalba
Lo mismo ocurría con los grandes escaparates que ponían en Navidad, con las clásicas cestas repletas de manjares y al alcance de muy pocos ciudadanos, salvo para los que ostentaban un alto cargo oficial, a estos era la costumbre regalarles esas magníficas cestas, y no de manera discreta o reservada, ya que en aquellos tiempos el empleado se las llevaba a su casa andando. Yo tengo visto incluso a dos empleados cargar la cesta hasta el domicilio del agraciado receptor. Por decirlo de alguna manera, era una forma de retribuir los favores recibidos, pero en ningún caso se consideraba soborno.
José Guerrero / Lugo
Dicíase que se o día de Noiteboa gardabas un anaco de pan, durábache todo o ano.
Antonio Eugenio Castro González / Lugo
Polo Nadal, saiamos buscar musgo para o nacemento. Era costume ir con meu pai porque había dous nacementos, o da casa e o da escola. Tamén lle gustaba que plantasemos árbores. Cada un tiña o seu concheiro e o seu castiñeiro, que coidabamos para que non secasen.
Tareixa Campo / O Incio
No Nadal, amigas miñas ían polos lugares tocando e bailando o aguinaldo. Tocaban a pandeireta e dábanlles algo.
Josefa Piñón Gil / Viveiro
Na misa do Galo era onde cantabamos as panxoliñas e faciamos unha especie de representación teatral en galego. Don Rosendo, o párroco, con todo iso era feliz. Mesmo poñiamos o Belén, dona Sagrario tiña feitas unhas casiñas para el, que gardaba de ano en ano. Desde mediados de decembro iamos aos montes na procura de musgo, que é unha tradición que conservo dese tempo e que me gusta manter por vivilo así tan entrañablemente.
Antonia Casas Baltar / San Ciprián / Cervo
Alí había unha familia con oito ou nove fillos, todos eles cantaban ben e ían polas parroquias limítrofes a cantar os Reis. Outra celebración significativa polo Nadal era a do Galo. Para todos era unha festa ir a misa despois da cea, na que se cociñaban cousas distintas ás de todo o ano.
José Antonio Labrada Losada / Pol
Hay en villancicos gallegos del siglo XVIII un gracioso gusto por confundir ‘galileo’ y ‘galego’, y así el Niño que nace en Belén de Judá se hace galeguiño, galeguito. (Estos villancicos, desde el anónimo de Vilavicosa de 1637, hasta los que cantaban en la catedral de Mondoñedo a principios del siglo XIX, son casi la única literatura gallega de estos que acostumbramos a llamar, aludiendo al silencio literario de Galicia, ‘años oscuros’).
Álvaro Cunqueiro / Mondoñedo
Na miña casa si que se deixaba o lume toda a noite. Deixábase un cepo grande detrás da cociña para que ese día se quentasen os anxos que ían a Belén. Unha tía miña, solteira, dicíanos que o fixeramos así.
Carmen García García / Lugo
Por las Navidades había personas que necesitadas de ganar algo de dinero, le pedían a D. Álvaro (Cunqueiro) que les hiciese unas poesías y él se sentía orgulloso de poder cumplirles el gusto. Esas poesías iban tan bien, que expresaban de forma perfecta la forma de vivir y de ser de la persona a la que iba dedicada, que daba gusto leerlas.
Fernando López González / Mondoñedo
En lugar del árbol, que abulta mucho, tengo al Niño Jesús. Tengo siempre la Sagrada Familia.
Pilar Iglesias Osorio / Lugo
Ten interés a referencia ás súas xeiras nadaliñas no seu Mondoñedo natal. Dinme Pepe e Carme Cunqueiro, irmáns do escritor, que a Álvaro lle gustaba moito facer e axudar a facer nacementos. Testemuños recolleitos en Mondoñedo sinalan que colaborou, incluso, na preparación do que se facía no Pazo Episcopal, estanza moi frecuentada por todo os compoñentes da familia Cunqueiro-Mora.
X.F. Armesto Fajinas / Mondoñedo
Antoloxía da Memoria de Lugo:El Progreso: luns, mércores e sábados.TeleLugo: martes, ás 22,00 horas. Reemisión diaria. Dirección: José de Cora. Imaxe: Memé Díaz. Ilustracións: Vinicius.
