'Cuestión de educación', unha viaxe de terror

Cando fixeron entrega do libro non estaba nada convencido. O periodo posvacacional non é o mellor momento para afrontar lecturas de terror, obras estarrecedoras das que non te podes desfacer en todo o día. Pero o deber é o deber e tiven o valor de mergullarme nun libro sobre a educación española.Non quero aburrilos coa miña experiencia, dado que cada un ten a súa e conta a feira como lle vai nela. O que si podo dicir é que se tivese que poñer profesión no DNI o máis xusto sería escoller 'estudante'. Entrei tarde no sistema, cando aínda se podía comezar en Primaria sen que a Garda Civil fose buscar os pais á casa. Saín hai tres anos e só me falta ler tese doutoral, pero teño a teima de facer Ciencias Políticas na Uned, ou sexa, seguir estudando. Cursei a EXB como alumno e vivín as consecuencias da Logse como docente universitario. A miña opinión é que, no eido das Humanidades, o cambio é funesto.A apertura nuns meses dun novo periodo político semella espertar o interese editorial polos grandes temas de estado e poucos máis importantes ca educación. A obra máis interesante nesta orientación é a da xornalista Inés García Albi, Cuestión de educación, publicada pola sempre atenta editorial Debate. O libro estrutúrase como unha 'road movie' ou, seguindo os temas clásicos da literatura, baixo os tópicos do camiño e a viaxe. A autora percorre a xeografía española buscando as chaves do tema grazas á polifonía, ou o que é o mesmo, as entrevistas —curtas— a todos os axentes implicados. Dixen todos? Debería ter dito "case que todos". Non se sabe se por negativa ou omisión, pero ningún dos ministros de Educación da democracia española ofrece a súa visión do tema. Non é un defecto menor para un traballo que ten como principal obxectivo reflectir as visións poliédricas do que sucede nas aulas españolas.Tanta entrevista —máis de trinta— converte o libro nunha gaiola de grilos, unha sensación aumentada polo pouco peso na opinión da autora/narradora, que recorre con máis frecuencia da desexada ao argumento de que as opinións dos entrevistados "teñen lóxica" ou son "de sentido común", sen rematar de aclarar como coinciden co sentido común opinións que en moitas ocasións son diametralmente opostas. As voces están pero falta a interpretación.A pesar dos esforzos que dedican distintos protagonistas a argumentar que a educación española non está tan mal, a impresión xeral é desalentadora. Os eloxios á Logse baséanse no feito de que conseguiu rematar con taxas de abandono escolar anteriores á secundaria verdadeiramente escandalosas —se proceden do rural coma min, fagan memoria e pensen cantos dos seus compañeiros de oitavo de EXB ou equivalente anterior non chegaron a completar o bacharelato—. Só un entrevistado anota que para que iso sucedese houbo que arrasar con boa parte dos contidos, mesmo os instrumentais. Agora andamos cun exemplo desta situación: a polémica eliminación da Filosofía como materia obrigatoria no bacharelato, un símbolo do camiño a ningunha parte do sistema. Acadaremos unha porcentaxe suplementaria de egresados a base de eliminar a raíz do pensamento lóxico e hipotético-deductivo.Aínda peor imaxe ofrecen a situación da escola pública fronte á concertada e a dos docentes. Semella que todos asumen que as escolas concertadas incumpren os seus acordos co Goberno sen que haxa consecuencias —incluída unha aberración como a segregación por sexos en nome dunha liberdade prostituída— e que os docentes cada vez están peor preparados e peor pagados sen que ninguén faga algo por solucionar nin unha cousa nin outra. As experiencias de ensinanza humanista limítanse a colexios ou institutos de grandes cidades, dirixidos por pedagogos cuxa experiencia e traxectoria dificilmente se pode instalar en cidades pequenas ou vilas marcadas pola precariedade de medios e o inexistente equilibrio que existe entre a apertura de currículum e comezar a ensinar que Darwin non tiña razón e que as vacinas son malas.En resumo, estamos ante un traballo xenérico, con luces e sombras e que serve máis para animar charlas de sobremesa 'cuñadistas' que para ofrecer un panorama crítico do grande problema deste país: a educación e a cultura.Cuestión de educaciónInés García AlbiEditorial DebatePáxinas 320 Prezo 19,90€