Chiculate do loro

A Casa da Historia é totalmente Mitteleuropa, centrada nas dinámicas e procedementos históricos de Francia, Alemana, os Países Baixos, Reino Unido

Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'

A DÚAS horas de viaxe de Galicia, Europa vese distinta. Alí están todos os mozos escapados dos países do sur, concentrados en vivir do que se lles nega. Pero os relatos que se fabrican, mesmo os máis intencionados, perpetúan os estereotipos que despois as eleccións reproducen como eses monstros perpetuos do continente.

VISTA. O mesmo día que abre ao público, achegámonos en Bruxelas á flamante Casa da Historia Europea, unha iniciativa do Parlamento europeo. Teño intereses profesionais —o como— e persoais —o que— sobre o proxecto. A proposta é moi interesante no seu xeito de contar un continente, non elude —ás veces mesmo exacerba— a dúbida, que é algo moi europeo. O problema é o que. A Casa da Historia é totalmente Mitteleuropa, centrada nas dinámicas e procesos históricos de Francia, Alemaña, os Países Baixos, Reino Unido. A presenza das periferias é mínima e xa non digamos as culturas minorizadas, que son o auténtico tesouro do continente. O relato que se nos quere transmitir está claro: a Unión como ferramenta da paz entre veciños e un freo da barbarie fratricida das dúas guerras. Pero este é un valor pouco considerado no sur de Europa, onde a Unión é outra cousa, un vínculo cara a democracia, a modernidade e á riqueza. Nunha época tan difícil para a Unión, o Parlamento debera ter sido un pouco máis sensible con isto. Soa a chiculate do loro.

OÍDO. Na tele as motos dos medios perseguen o coche do presidente electo francés filmándoo no seu tránsito triunfal pola París noturna, mentres outras motos da Policía arremeten contra elas a bandazos coma nun videoxogo. Macron sobe victorioso a unha plataforma diante da pirámide do Louvre, que erguera Miterrand, despois dunha serie de concertos de grupos afrogalos. Macron alude á pirámide no seu discurso, e emprega dous apelativos que me pasman: diríxese á audiencia chamándolle "meus amigos" e "compañeiros cidadáns". Parece incrible que dous estados tan próximos, o español e o francés, teñan culturas electorais tan distintas. Isto non é só un paripé, retórica da Escola de Altos Estudos.

OLFACTO. Calcúlase que entre o 1% e o 5% das botellas de viño veñen con cheiro a cortiza. Pero a posibilidade de que che toque unha botella en mal estado non é algo totalmente aleatorio. No meu caso, as botellas chungas adoitan aparecer, como Lei de Murphy, en momentos de especial compromiso: comidas de traballo ou no estranxeiro. Ceamos en Le Petit Boxeur (Borgwall, 3) e tócame catar a botella de Borgoña. Nada máis achegar a copa xa pensas: "Maldición, esta botella está mal". Debera ter abondo personalidade para botala para atrás, pero non é tan doado: idioma que non é teu, mesa pequena na que non chocas co comensal do carón de miragre e compañeiros de mesa estupendos pero cos que aínda non tes confianza. Así que pensas: merda, Murphy volveu de visita. Sorrís. Asentes. E confías en que o viño non lles cheire demasiado.

TACTO. Vou lendo en ratos libres La hora de despertarnos juntos, de Kimen Uribe. Gústame moito ese estilo de escribir que resulta da tradución do euskera contemporáneo: unha especie de español a fouciñazos, rápido e económico, unha redacción como de trincheira lingüística. A novela de Kimen Uribe conta a vida dunha familia nacionalista vasca desde a Segunda República ata o mundo contemporáneo. Provócame reaccións —o riso abraiado— que supoño que Uribe non agardaría dos seus lectores. A novela é un conto de fadas maniqueo entre os bos e xenerosos —o lehendakari Aguirre e os seus compañeiros— e a maldade do réxime de Franco, entre o idílico e avangardista —os anos 20 de Bilbao— e a escuridade posterior. Que estraño resulta ler un texto así en 2016; hai certa falta de tacto cara a un lector maduro e crítico. Porque hoxe sabemos ben de abondo que o monstro xa estaba dentro cando estourou a Guerra Civil, e que xogar coa realidade para a ficción non significa convertela nun conto de fadas. Eu prefiro a literatura que rebusca entre as costuras desa realidade para decatarse de onde está agachado o monstro.

GUSTO. Somos propietarios do mal gusto? Os galegos da Asociación Couto Mixto lévanme por unha cidade que coñecen moi ben, que aman sen deixar de mirar a Galicia, e que saben explicar. Aquí había un río. Aquí un edificio marabilloso e agora mira ti, unha infame torre de oficinas. Noutra escala, aquí predominou un feísmo de discurso sospeitosamente similar ao das nosas cidades. Estes galegos fálanme da destrución da fermosura de Bruxelas, por parte de arquitectos e urbanistas insensibles que pretendían copiar os bulevares de París. Menos mal que quedan as vivendas feitas por Víctor Horta e outros arquitectos sensibles de finais do XIX, pequenos e caprichosos prodixios de art noveau que hai que apreciar ao desvío.

DESEQUILIBRIOS. A diferencia económica entre os Países Baixos e Galicia non é só un asunto de cifras, nin de fábricas. É de mocidade. Mirábaos coma un parvo. Saían todos na fin de semana a beberse o mundo, xente de vintetantos e trinta e poucos paseando ao redor da Bolsa, tantos que había ben de anos que non vía tanta mocidade xunta. Lembrei que, unha vez, en Galicia tamén fora así. Alegría nas rúas, no medio do inverno, sen haber unha festa oficial polo medio.

Comentarios