''Aún rompió algunos palos de escoba conmigo''

Nais con sombreiro

Nais con sombreiro

 

Mi madre, Gabriela Nieto Chaín, era maestra y fue la primera alcaldesa de la provincia. Fue elegida alcaldesa de transición en Rábade, era de derechas aunque no estaba afiliada a ningún partido y muy religiosa. Pero en mi casa nunca hubo discusiones de política ni de religión, a pesar de que mi padre era agnóstico y de izquierdas.

Gabriela Fole / Lugo

Yo, si he tenido una impronta... ha sido la de mi madre. Si mi galleguidad tiene un sello, ha sido el de ella. Puedo cantar horas de canciones gallegas. Todas me las cantaba mi mamá, y contaban la misma historia. Que el cura embarazaba a la criada y nacían los niños con cara de cura.

Antonio Pérez-Prado / Baamonde

Elvira naceu en Ousón (Becerreá) en 1906. De moza, marchou cun tío que tiña de canteiro en Donostia e meteuna nunhas clases de cociña para el comer mellor. Despois púxose independente, de modista con taller propio. Un mozo que ía á guerra atropelouna ao volver bébedo dunha despedida cos amigos. Pasou un ano nun sanatorio, quedou coxa e volveu para casar co amor de sempre, que esperaba por ela, con moita cociña aprendida e pouco co que a practicar. Readaptouse a aquela gastronomía de fronteira, que ten algo de especial: caldo de fréxoles, empanada con patacas por riba da zaragallada, filloas de sangue diferentes dos feixóns e, para os mellores días, cocido con botelo…

Helena Villar Janeiro / Becerreá

Mi madre era de una familia de allí, del país, de una familia muy antigua, con cientos de años viviendo en el país, en Riotorto, una aldea cercana donde mis abuelos tenían un pazo, Cachán. Está en manos de primos míos. Por casualidad, como su padre era militar, nació en Madrid y mis tías, en Burgos, y deben ser los únicos nacidos en territorio no gallego de toda la familia durante mucho tiempo.

Álvaro Cunqueiro / Riotorto

Aos cinco anos fun para Lugo porque veu miña nai a traballar. Buscou un cuarto para estar as dúas e despois fomos para unha casiña pequena. A miña nai traballaba por fóra, despois empezou a ir ás feiras a comprar e vender e eu mentres estaba estudando.

Remedios López Villar / Lugo

Mi madre era una mujer mucho más reposada. No perdía las formas por nada. Mi madre se había educado en las Esclavas del Sagrado Corazón de Salamanca, a donde la había llevado su abuelo. Era una mujer muy sibarita.

Concepción Teijeiro Revilla / Lugo

Todo este traballo obsesivo arrinca da morte da miña nai. Lembranzas e personaxes de ficción nos que me refuxiei. As miñas obras falan de como miraba no pasado con pena e de que me quitei o loito de enriba.

Laura Pernás / Lugo

Miña nai era da Coruña. Máis ben baixiña, morena, moi doce e moi boa. Tiña un agarimo especial. Eu era o preferido dela, se cadra por ser o máis pequeño, e deille moitísimo traballo, tamén o recoñezo. Aínda rompeu algunhas canas de vasoira comigo. Disque non había xeito de facerme acougar. Ata que un día deu coa maneira. Todo o problema viña porque eu non quería ir ás novenas. Entón chegamos a un arranxo: se eu me portaba ben no oficio relixioso, libraba dos sermóns. Cando chegaba o sermón ela dábame permiso e deixábame marchar xogar para fóra.

Manuel Meilán / Lugo

A miña nai nacera na propia Lourenzá, e na mesma casa onde tamén eu nacín. O seu primeiro apelido era de orixe asturiana. Importouno na localidade un escribán que viñera desterrado a ela desde Cangas de Onís. Segundo datos xenealóxicos dos que se falaba no ambiente familiar, o seu desterramento debérase ao feito de ser parente e correlixonario do xeneral de Cabezas de San Juan. Sobrepuxadas as circunstancias políticas que motivaran o exilio, o escribán determinou permanecer na vila, na que casou e na que formou familia.

Francisco Fernández del Riego / Vilanova de Lourenzá

A casa de tía Carmiña fue desterrada mi madre cuando mi abuela se enteró que su hija pequeña tenía un medio novio en el pueblo, un chico excelente, nada menos que un ingeniero, pero que tenía el inconveniente de ser fruto de un matrimonio divorciado durante la República. A la niña había que protegerla de la depravación y siguiendo el consejo del párroco la mandaron a casa de la tía Carmiña para que olvidase ese amorío. Allí, en una fiesta el día de las Candelas conoció a mi padre, un tenientillo recién salido de la academia de Zaragoza y que ahora imagino que estaría combatiendo a las patrullas de maquis que andaban por los montes de O Cebreiro. Día tras día recorría mi padre las trochas a través del monte de As Nogais hasta donde vivía mi madre y parece ser que tardó poco en rendir sus defensas, pues se casaron al cabo de unos meses de noviazgo.

Carlos Varela Prieto / As Nogais

Mi madre trabajaba en la fábrica Abella. Cuando yo emigro, recuerdo haber encontrado en Nueva York embutidos Abella, lo que era impensable.

José Guerrero / Lugo

Mi madre vendía en las ferias, trabajaba la tierra y el tiempo que le quedaba libre lo dedicaba a hacer la limpieza por las casas. Me llevaba muchas veces con ella. En una ocasión la fui a buscar a casa de unos señores de Mondoñedo para que al acabar viniese a hacernos la comida a nuestra casa para mí y para mi abuela que estuvo 14 años en cama sin moverse. Cuando llegué allí, me dijo el señor: «Hola, Carlos; pasa, pasa, ¿quieres comer algo?». Yo le dije que no. Al llegar a casa mi madre se extrañó que no hubiese aceptado. Recuerdo que le dije: «No acepté porque solo me lo ofrecieron una vez».

Carlos Folgueira / Mondoñedo

Para que as fotos semellaran fotos de estudio, ela preparara un fondo de cortina estampada en flores para que non saíse nada que puidera afear a imaxe e restarlle protagonismo á miña persoa e poder lucir o traxe, obra de arte que ela elaborara con tanto amor e sacrificio. Iso é unha verdadeira nai, que da todo polos seus fillos e se sente orgullosa de ser súa nai.

Bea Vidal / Fonteo / O Pividal / Baleira

Chámome Manuel Carlos Núñez Singala, aínda que en realidade todo o mundo me coñece polo meu inusual segundo apelido, Singala. Meu pai era galego, miña nai mallorquina e seica un antepasado materno proviña de Italia, lugar de orixe de apelido tan estraño. Algún día terei que investigar a súa procedencia máis aló das brumosas lendas familiares.

Manuel Carlos Núñez Singala / Lugo

Miña nai é fotógrafa chámase Mary Quintero e fixo unhas fotos moi boas da Cow Parade de Vigo. Miña nai foi unha pioneira da fotografía de estudio, agora está xubilada. A súa primeira exposición fíxoa aos 15 anos no Círculo de las Artes de Lugo. Esta exposición chámase ‘Vacas urbanas’ e son 23 fotografías ás que penso engadir máis. O caso é que se inaugurou antes a exposición na miña granxa que na Casa das Palabras en Vigo. O 15 e 16 de novembro hai un Congreso de Veterinaria en Lugo e pedíronme as fotos para as expor á entrada. Na antiga granxa pintei cada parede dunha cor, violeta, amarela, vermella... e en cada claro puxen as fotos con focos, quedou xenial.

Marta Álvarez Quintero / Granxa Maruxa / Monterroso

Antoloxía da Memoria de Lugo:El Progreso: luns, mércores e sábados.TeleLugo: martes, ás 22,00 horas. Reemisión diaria. Dirección: José de Cora. Imaxe: Memé Díaz. Ilustracións: Vinicius. Fotografía: Arquivo EP.

Comentarios