Coñecín a Yuri hai xusto un ano, o 15 de marzo de 2022. Estabamos a cubrir o último ataque á cidade de Kiev, un edificio de 16 andares nun barrio do norte, morreran varios veciños e cando chegamos ao lugar o lume aínda estaba consumindo parte do edificio. Alí apareceu Yuri, de 50 anos, vestido de militar o co rifle baixo o brazo. Miraba o edificio e levaba as mans á cara. Viu o micrófono que eu levaba na man e dirixiuse a min en perfecto español.
Yuri levaba 9 días en Ucraína. Vivía en Logroño, pero en canto comezou a guerra non o dubidou e voltou defender o seu país natal. Acababa de enterarse que o ataque desa mañá fora no seu barrio e nun momento de descanso achegárase ver onde exactamente, ese onde era o seu piso, que no momento estaba baleiro: el estaba co seu batallón e Olga, a súa dona, en Logroño. "Non vou poder salvar nada de aí", díxome.
Ao pouco, e mentres aínda estaba a falar connosco; e a batalla se oía ás portas da capital –eran os momentos máis duros do asedio a Kiev– o seu superior berraba por el, "Yuri! Yuri!". "Síntoo, teño que marchar. Coidádevos moito por favor".
Grazas á súa aparición na tele a súa muller Olga conseguiu amañar a súa situación en Logroño –Yuri xa tiña a residencia e estaban en pleno trámite de reagrupación familiar cando el veu loitar–. É o que teñen os medios, que ás veces espertan conciencias e aceleran trámites. Durante estes 12 meses teño falado unhas cantas veces con Yuri, sempre na distancia. Algunhas veces non me podía dicir onde se atopaba, pero sempre me dicía que estaba ben.
Nas nosas últimas conversas telefónicas, xa neste ano, notei que o seu ánimo mudara un pouco. Quedamos en vernos preto do seu destino actual, algures preto da fronteira moldova. Agora Yuri é sarxento, vai e volve da fronte, da zona cero, decotío; malia que el non loita, está a facer outro tipo de tarefas loxísticas igual de fundamentais para a defensa nacional. De feito toda a nosa conversa está salpicada de frases como: "Iso non o podes escribir, isto non o contes", etc.
O fillo de Yuri tamén é militar, ademais de camarógrafo, vive en Kiev, canda o neto de Yuri. "Nun ano só puiden ver ao meu neto dúas veces. Eu quero velo e estar con el, el quere ver a seu deduchka", pronunciado algo así coma lléllushca –o d palatal é máis semellante ao noso ll que ao noso d. Quere dicir avoíño–. É o único momento no que Yuri, un tipo grande e forte, se derrumba, ao falar de su neto e da súa muller Olga. Ela é especialista en cine, ten feito ducias de documentais, pero agora está a estudar español en Logroño. "Íaste levar ben co meu fillo e coa miña muller, tedes os mesmos gustos", dime.
Yuri está canso, como o está o país. É xa máis dun ano de guerra, de mortes, de perdas, de separacións... de malvivir. Malia todo ten esperanza, cre que este ano vai rematar todo. "Seguro?" Mírame como querendo crer el mesmo o que me está a dicir. Cando lle pregunto se está arrepentido de ter vido defender o seu país tarda uns segundos –que se fan eternos– en contestar. Non me sorprende a resposta "Non. Este, como España, é o meu país, é aquí onde teño que estar". Cando coñecín a Yuri en Kiev acabara de perder a súa casa, coido que nese momento non era consciente totalmente delo, porque a súa serenidade abrumárame.
Lembro que nos 5 minutos que estiveramos xuntos entrara en directo nun informativo e dixérame: "Joder, me costará decir, la quinta planta es donde vivía, yo veo que de aquí no puedo llevar nada". Afortunadamente o edificio de Yuri foi reconstruido. Amósame o vídeo no que se ve como quedou, eu amósolle o vídeo de aquel día, é incríbel que en menos dun ano, e en plena guerra, sexa o mesmo lugar.
Lembro perfectamente a mañá do 15 de marzo de 2022. Estabamos no hotel cando oímos o estourido. Saímos ás présas, de camiño no coche tiñamos a conexión matinal coa radio. Dende Santiago fóronme aguantando a crónica varios minutos ata que chegamos ao lugar. Lembro baixar do coche casi aínda en marcha e tirar cara o fume negro que se vía detrás dunhas árbores, alí estaban os bombeiros, o edificio altísimo en lapas, no chan trozos de cristais dos edificios da contorna.
O fume negro ía mesturándose co vapor branco que emanaba do contacto da auga co lume, o ambiente era irrespirábel e a xente dos edificios da rúa sacaban todo o que podían das súas casas. Logo explicárannos que o lume fora causado polos cascallos do mísil ruso que fora interceptado no aire polas defensas aéreas ucraínas, e que por iso non viamos no edificio o furado característico dun mísil. Se cadra por iso puido amañarse tan rápido. Se cadra porque esa imaxe do edificio en lapas e estoutra do edificio impoluto alimentan a resilencia deste pobo ucraíno, como dicía, xa exhausto tras máis dun ano de medos e penurias.
Yuri quere voltar ao país no que vivíu case media vida, 22 de 55 anos pasados en España. Quere ver o sol, a praia, e claro... "A ver, eu vivo na Rioxa, quero ir ás adegas e beber un bo viño, e quero tomar algo contigo alí". Eu prométolle que o irei ver e que lle tomaremos ese viño en canto estea de volta. O malo é que ningún dos dous somos quen de adiviñar cando poderá caer esa copa.
